PWM

Szukaj
Zaawansowane
Rzeczpospolita Polska
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
biuletyn informacji publicznej


Pub

Passio et Mors Domini Nostri Iesu Christi secundum Lucam

  • Wydawca:  PWM

Kraje dostawy:
  • Nr kat. 5677

  • ISBN ISSN: 83-224-0669-X

 

''Passio et Mors Domini Nostri Iesu Christi secundum Lucam'' Krzysztofa Pendereckiego - utwór na trzy głosy solowe, recytatora, chór chłopięcy, trzy chóry mieszane i orkiestrę symfoniczną, opatrzony dedykacją ''mojej żonie Elżbiecie'', powstał w latach 1962-65, na zamówienie Westdeutschen Rundfunk związane z obchodami 700-lecia katedry w Münster. Kompozytor podejmując w Pasji wg św. Łukasza temat męki i śmierci Chrystusa nawiązał do bogatej tradycji liturgii łacińskiej. Tekst Pasji został zaczerpnięty z Ewangelii wg św. Łukasza i uzupełniony, ważnymi z punktu widzenia dramaturgii całości, trzema fragmentami z Ewangelii wg św. Jana. Wybór kluczowych wydarzeń opowiadania ewangelicznego i pominięcie szeregu pobocznych postaci i wątków dał w rezultacie znaczną kondensację tekstu, a redukcja narracyjnej partii Ewangelisty - jego dramatyzację. Funkcję komentarza do kolejnych scen pełnią wybrane wersety ważnych, wielokrotnie umuzycznianych tekstów liturgicznych takich jak m.in. sekwencja Stabat Mater, hymn Vexilla Regis (''O crux''), Improperia Popule meus, czy antyfony Crux fidelis i Ecce lignum crucis. Język muzyczny Pasji łączy w specyficzny sposób tradycję i współczesność: tradycyjny materiał dźwiękowy i niekonwencjonalne brzmienia, quasi-tonalne odniesienia i technikę dwunastodźwiękową, polifoniczne techniki wywiedzione z renesansu i sonorystyczne techniki współczesne (np. klasterowe). Główne motywy i tematy Pasji wywiedzione są z dwóch serii dwunastodźwiękowych o kunsztownej konstrukcji, w których szczególną funkcję pełnią interwały tercji, sekundy małej i trytonu. Ostatnie cztery dźwięki drugiej serii tworzą motyw b-a-c-h, pełniący funkcję podstawy tematycznej kilku części utworu m.in. rozbudowanej Passacaglii Popule meus. Motyw ten można interpretować jako symboliczny hołd złożony przez współczesnego kompozytora swemu wielkiemu poprzednikowi. Pasja Pendereckiego, chociaż zgodnie z tradycją barokową podzielona jest na dwie części, posiada cezurę w innym miejscu, niż miało to miejsce w pasjach bachowskich, skrócony jest także ciąg przedstawionych wydarzeń. Część pierwszą Pasji rozpoczyna bowiem scena Modlitwy Jezusa w Ogrojcu, a kończy wielka scena Sądu nad Jezusem, część drugą - otwiera obraz Drogi na Golgotę, a zamyka scena Śmierci Chrystusa na Krzyżu. W wyodrębnionej partii Ewangelisty, która jest recytowana (a nie śpiewana w formie recytatywu, jak w pasji barokowej), pogłębiony jest ton obiektywnej relacji, chociaż są momenty, w których porwany emocją narrator wydaje się towarzyszyć akcji. Także w warstwie dramatycznej widoczne są nawiązania do tradycji gatunku: na przykład partia Chrystusa przeznaczona jest na głos niski (baryton), a w dramatycznych partiach turby następuje wyraźne wzmocnienie rejestru wysokiego. Części komentujące kolejne sceny są bardzo zróżnicowane: w zakresie obsady - od części czysto instrumentalnej (lament nr 26) przez arie na głos solowy, czasem z udziałem chóru (Deus meus), aż do rozbudowanych części z udziałem solistów, chóru i orkiestry (np. Popule meus); w zakresie rodzaju ekspresji - od modlitewnego rozpamiętywania (Miserere; Iudica me, Deus), przez liryczny śpiew cantabile (Domine, quis habitabit; Crux fidelis) do udramatyzowanego lamentu (Stabat Mater); wreszcie w zakresie budowy - od krótkich form jednoczęściowych, przez formy repryzowe, aż do rozbudowanych konstrukcji formalnych typu passacaglii. Wyraziste ramy dzieła tworzą: wstępny chór ''O Crux'' pełniący funkcję ekspozycji, który prezentuje główne motywy i struktury dźwiękowe, przedstawia temat utworu i symbolicznie rozpoczyna obrzęd, i finałowy, rozbudowany Psalm ''In Te Domine'' speravi z charakterystyczną rekapitulacją głównych motywów i wątków, który stanowi zamknięcie całości. Integrację wewnętrzną dzieła potęguje złożony system antycypacji i powtórzeń ważnych motywów, wśród których dominuje przewijający się przez cały utwór motyw Domine (zamknięty tercją małą e-g), którego symboliczna transformacja w trójdźwięk durowy (E-dur) w zakończeniu utworu, podkreśla ogólne przesłanie nadziei. ''Pasja'' Krzysztofa Pendereckiego zajmuje w muzyce XX wieku miejsce szczególne. Z jednej strony jest dziełem na wskroś współczesnym, z drugiej - stanowi kontynuację wielkiej tradycji muzyki sakralnej w kulturze europejskiej. Wraz z powstałą kilka lat później, dwuczęściową ''Jutrznią'' (cz. I. Złożenie do grobu, cz. II. Zmartwychwstanie), opartą na tekstach liturgii prawosławnej, tworzy wielki tryptyk paschalny, który odnosząc się do odmiennych rodzajów duchowości Wschodu i Zachodu, podkreśla uniwersalny, ponadwyznaniowy wymiar tematu stojącego w centrum chrześcijaństwa. [Regina Chłopicka]


  • Seria: Arcydzieła Muzyki Polskiej XX Wieku
  • Wersja językowa wydania: eng, ger, pol
  • Wersja językowa słów: lat
  • Liczba stron: 128
  • Oprawa: miękka
  • Nr wydania: 7
  • Rok wydania: 2000
  • Postaci: partytura
  • Format: A4 stojący (210x297 mm)

nakład wyczerpany



Kontakt

Formy dostawy

Prawo odstapienia od umowy