• Obsada: 2222-4231-batt ar-archi
• Rok powstania utworu: 1868
• Autor libretta: Hipolit Meunier
• Autor opracowania: Włodzimierz Ormicki
• Postaci: głosy, partytura, wyciąg fortepianowy

Do wioski przybywa na nocleg oddział żołnierzy. Jedyną osobą, która ich nie wita jest młody chłopak, który boi się poboru do wojska. Żołnierze tańczą z dziewczętami, uważnie śledzą wzrokiem gońca z listem dla sierżanta, cieszą się, gdy list nie okazuje się rozkazem wymarszu, ponieważ mogą zostać na noc. Rozbiegają się po kwaterach, ale intryguje ich zamknięta na głucho chata. Dobijają się do niej, w końcu dostają się do środka i postanawiają nastraszyć chłopaka, który tam się ukrywał. Delikwent jest zawstydzony, a jego narzeczona oburzona okazanym przez niego tchórzostwem. W rezultacie chłopak postanawia zaciągnąć się do wojska. Partytura w opracowaniu W. Ormickiego zachowuje kolejność numerów oryginału (1-14), pomijając nr 11, którego brak w autografie posiadanym przez WTM (oryginalny tytuł baletu - ''Na kwaterze''). Moniuszko zamierzał pisać balet o tematyce polskiej, lecz na skutek interwencji cenzury musiał wprowadzić pewne zmiany. Akcja umiejscowiona została na wsi bretońskiej wśród żuawów, w muzyce pojawiły się motywy francuskich piosenek żołnierskich (kadryl żołnierski), a mazur otrzymał nazwę kadryla wiejskiego. Kompozytor, pisząc po raz pierwszy muzykę do gotowego libretta, zastosował się do wskazówek Meuniera, który był raczej dobrym pedagogiem i organizatorem, niż twórczym choreografem. W balecie przeważają więc sceny pantomimiczne; w ich ilustrowaniu Moniuszko nie czuł się zbyt pewnie, dlatego dopiero sceny taneczne mają właściwy rozmach. [Irena Turska]