Kompozytorzy

Roman Statkowski

1859-1925

Roman Statkowski, urodzony 24 XII 1859 w Szczypiornie (koło Kalisza), zmarł 12 XI 1925 w Warszawie, polski kompozytor i pedagog. Pochodził z rodziny ziemiańskiej. W latach 1872–1878 uczył się harmonii, kontrapunktu i kompozycji u W. Żeleńskiego w Instytucie Muzycznym w Warszawie; ukończył także wydział prawa Uniwersytetu Warszawskiego (w 1884 roku). Od 1886 do 1890 kontynuował naukę kompozycji w konserwatorium w Petersburgu u N. Sołowiowa i Antoniego Rubinsteina oraz instrumentację u N. Rimskiego-Korsakowa (dyplom i złoty medal zdobył w 1890 roku), na koncercie dyplomowym wykonał swoją kantatę "Uczta Baltazara".

Po studiach mieszkał w Kijowie (gdzie uczył w szkole muzycznej) i Moskwie oraz w swoim majątku na Wołyniu, który jednak niebawem uległ konfiskacie (podobnie jak rodzinne posiadłości na granicy Inflant i Rosji). Około roku 1895 współpracował z „Echem Muzycznym Teatralnym i Artystycznym”. W 1897 podróżował do Berlina, Paryża, Brukseli i Londynu. Po około 2 latach wrócił do Moskwy, by od roku 1899 przez prawie 5 lat kierować filią warszawskiego składu fortepianów Hermana i Grossmana. W 1904 roku został profesorem Instytutu Muzycznego w Warszawie, gdzie podjął wykłady z historii muzyki (lata 1904–1918), dykcji (lata 1906–1908) i — po śmierci Z. Noskowskiego — kompozycji (lata 1909–1925); uczył też instrumentacji, m.in. na zespoły dęte; był członkiem Rady Pedagogicznej (1907–1915), Zarządu Tymczasowego (w okresie wojny, 1915–1916), Inspektorem Instytutu (1916–198) i zastępcą dyrektora Instytutu (1919–1920).

W roku 1907 został redaktorem naczelnym „Kwartalnika Muzycznego”, lecz tylko nominalnie na prośbę H. Opieńskiego, rzeczywistego twórcy i redaktora pisma, który jako obywatel austriacki nie otrzymał zgody władz rosyjskich na objęcie redakcji. Był członkiem honorowym Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. Statkowski był urodzonym lirykiem; jego instrumentalne miniatury często utrzymane są w konwencji narodowych tańców polskich lub salonowej; cechuje je przejrzysta forma, „wykwintność” melodyki, pomysłowość w zakresie faktury (np. naśladownictwo gry na carillonie w "All’antico" z "Six pièces" op. 16), a także kolorystyka nawiązująca do Chopina (np. w preludiach op. 37 nr 2 i 5), Rachmaninowa (nr 4) a nawet impresjonizmu (nr 1).