Kompozytorzy

Augustyn Bloch

1929-2006

Augustyn Hipolit Bloch urodził się 13 sierpnia 1929 roku w Grudziądzu, zmarł 6 kwietnia 2006 roku w Warszawie, polski kompozytor i organista. W 1954 roku ukończył w PWSM w Warszawie studia organowe u F. Rączkowskiego, a w 1956 roku kompozycję u T. Szeligowskiego. W latach 1947-1957 koncertował jako organista we Wrocławiu, Oliwie, Warszawie. Nagrał recitale organowe dla radia. W 1960 roku otrzymał nagrodę Polskiego Radia za twórczość muzyczną dla dzieci. Jest laureatem międzynarodowych konkursów kompozytorskich: w Vercelli w 1953 roku za „Wariacje fortepianowe”, w Monako w 1961 roku za „Medytacje” i w 1963 roku za balet „Oczekiwanie”. W 1969 roku w Paryżu zdobył za swoje „Dialoghi” III miejsce na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO. W 1971 roku otrzymał nagrodę MKiS, w 1975 roku Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość artystyczną dla dzieci i młodzieży. Wiele kompozycji Blocha wykonywano na festiwalu Warszawska Jesień.

W latach 1954-1977 Bloch był związany stałą współpracą z Teatrem Polskiego Radia jako twórca muzyki do słuchowisk. W latach 1977-1979 był wiceprezesem Zarządu W pierwszych utworach Bloch pozostawał pod wpływem tendencji klasycyzujących („Wariacje”, „Sonata”, „Concertino”); wykorzystywał również swoje doświadczenia wyniesione z organowej praktyki wykonawczej. Dalszym ogniwem w rozwoju jego techniki kompozytorskiej były utwory wokalno-instrumentalne („Impressioni poetiche”, „Espressioni” i „Medytacje”), świadczące o umiejętności operowania środkami wokalnymi. Dobór opracowywanych tekstów, w których dominują treści humanistyczne, ogólnoludzkie, wskazuje na postawę ideową kompozytora.

W latach 60. krystalizuje się główny kierunek twórczości Blocha – muzyka sceniczna. Kompozytor ujawnia w niej wyjątkową muzykalność i umiejętność tworzenia muzyki o prostej dramaturgii przy równoczesnym wzbogacaniu środków technicznych. I tak już np. w swym pierwszym balecie pt. „Voci” Bloch stosuje technikę dodekafoniczną. W późniejszych utworach podstawą kształtowania formalnego staje się seria (jedna lub kilka w utworze) i jej liczne przekształcenia (np. „Dialoghi”’, „Gilgamesz”). Oryginalne rozwiązanie konstrukcyjne prezentuje „Enfiando” na orkiestrę, utwór oparty na efekcie dynamicznym enfiando. Współczesne środki techniczne i eksperymenty i eksperymenty formalne Bloch osadza niekiedy w klimacie muzyki archaicznej, śpiewów gregoriańskich i synagogalnych („Medytacje”, „Ajelet”). Wiąże się z tym problem traktowania tak ważnego dla współczesnych kompozytorów elementu, jakim jest barwa dźwięku, a w związku z tym dobór obsady. Jest ona u Blocha bardzo jednolita; w większości utworów występują rozbudowane zestawy instrumentów perkusyjnych o ustalonej i nieustalonej wysokości. Perkusja, będąca jednym z podstawowych środków wypowiedzi artystycznej Blocha, nie tylko realizuje skomplikowane układy rytmiczno-metryczne, ale i zyskuje specyficzne znaczenie kolorystyczne. Podobną rolę pełni również często współdziałający z perkusją głos ludzki.

Małgorzata Perkowska, Encyklopedia Muzyczna PWM, t.1