Kompozytorzy

Jan Ekier

1913-2014

Jan Ekier pianista, kompozytor, edytor dzieł muzycznych i pedagog urodził się w Krakowie 29 sierpnia 1913 roku. Gry na fortepianie i kompozycji uczył się u O. Stolfowej i B. Rizziego. W latach 1932-34 studiował muzykologię na UJ pod kierunkiem prof. Z. Jachimeckiego. Studia pianistyczne w l. 1934-1937 (prof. Zb. Drzewiecki) i kompozytorskie w l. 1934-1939 (prof. K. Sikorski) odbywał w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie. W 1936 r. uzyskał III nagrodę na Konkursie Kompozytorskim Towarzystwa Wydawniczego Muzyki Polskiej za Suitę góralską na orkiestrę. Na III Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie w 1937 roku uzyskał VIII nagrodę. Podczas okupacji Ekier uczył się gry na org. u B. Rutkowskiego w Staatliche Musikschule in Warschau, realizującej program przedwojennego konserwatorium. Należał do najaktywniejszych muzyków walczącego podziemia.

Po wojnie kontynuował działalność koncertową. Komponowanie zawiesił w 1956 roku, ostatnim utworem jest muzyka do filmu animowanego Dwie Dorotki. Działalnością pedagogiczną Jan Ekier zajmował się jeszcze w Krakowie, w r. 1932/33 uczył solfeżu w Szkole Muzycznej im. Wł. Żeleńskiego, trzynaście lat później (1946/47) w PŚSM w Lublinie prowadził klasę fortepianu. W r. 1947/48 pełnił obowiązki rektora PWSM w Sopocie. W l. 1953-2000 kształcił pianistą w w PWSM w Warszawie (później AM, obecnie UMFC), był kierownikiem I Katedry Fortepianu w l. 1964-1972 i 1974-2000. Wśród jego licznych wychowanków są m. in. P. Paleczny, B. Kawalla, A. Paleta-Bugaj, A. Jastrzębska-Quinn, T. Takahashi, I. Wyrzykowska-Mondelska, M. Szmyd-Dormus, A. Bereżyński. Po r. 1960 Jan Ekier prowadził wiele kursów mistrzowskich, m.in. w Niemczech, Francji, Włoszech, Holandii, Brazylii, Japonii i Chinach.

Działalność edytorską rozpoczął tuż po wojnie. W ramach PWM-owskiej serii nutowej Pedagogiczna Biblioteka Fortepianowa początkowo we współpracy z Zb. Drzewieckim, J. Hoffmanem i A. Riegerem przygotował zeszyty Gam i pasaży oraz dzieła J. S. Bacha dla dzieci i młodzieży, następnie samodzielnie opracował m. in. Inwencje, Koncert włoski, Chromatyczną fantazję i fugę, Suity francuskie. W roku 1959 został redaktorem naczelnym Wydania Narodowego Dzieł Fryderyka Chopina. Pierwszy tom – Ballady ukazał się w 1967 roku, obecnie wydanie jest ukończone. Od roku 1949, z wyjątkiem V Konkursu Chopinowskiego, Jan Ekier był jurorem kolejnych konkursów powojennych. W r. 1985, 1990, 1995 – pełnił funkcję przewodniczącego jury a w roku 2000, 2005 i 2010 był przewodniczącym honorowym jury. Ekier był wielokrotnie zapraszany do udziału w jury międzynarodowych konkursów pianistycznych, m. in. w Budapeszcie (1956), Lipsku (1964), Bolzano (1975, 1977), Genewie (1975, 1986), Monachium (1977), Tel Awiwie (1980).

Jan Ekier był wielokrotnie nagradzany za wybitne osiągnięcia artystyczne i naukowe - w roku 1995 został mu nadany tytuł Doktora Honoris Causa Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. W 1998 r. otrzymał Nagrodę Chopinowską przyznawaną przez Międzynarodową Fundację im. F. Chopina. W roku 2000 Jan Ekier został uhonorowany Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. W roku 2005 otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Dwa lata później w 2007 r. został wyróżniony nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida „Dzieło Życia” przyznawaną przez Samorząd Województwa Mazowieckiego. W roku 2010 Jan Ekier został odznaczony Orderem Orła Białego. W 2013 roku otrzymał nagrodę honorową Koryfeusz Muzyki Polskiej. Zmarł 15 sierpnia 2014 w Warszawie.

[Aneta Teichman]