Kompozytorzy

Bolesław Szabelski

1896-1979

Urodził się 3 grudnia 1896 w Radoryżu (k. Łukowa), zmarł 27 sierpnia 1979 w Katowicach, polski kompozytor i organista. W latach 1908–13 uczył się gry na fortepianie i na organach u J. Łysakowskiego w szkole organistowskiej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. W latach 1913–15 studiował w konserwatorium w Warszawie pod kierunkiem M. Surzyńskiego (organy) i R. Statkowskiego (teoria), następnie pracował jako nauczyciel gry na organach i organista katedry w Płocku. Ponownie podjął naukę w konserwatorium w Warszawie ucząc się kompozycji u R. Statkowskiego (1923–25) i u K. Szymanowskiego (1927–29). W 1929 rozpoczął pracę w konserwatorium w Katowicach, gdzie uczył kontrapunktu i gry na organach, a od 1934 — harmonii, kontrapunktu i gry na organach w szkole muzycznej w Cieszynie. Podczas okupacji niemieckiej przebywał głównie w Sadownem (pn.-wsch. Mazowsze), gdzie był organistą w kościele parafialnym, komponował i uczył muzyki. Od 1940 działał w Armii Krajowej, pod pseudonimem Chmiel. W 1945 objął stanowisko dziekana wydziału pedagogicznego w PWSM w Katowicach. W latach 1946–49 prowadził założoną przez siebie prywatną Szkołę Umuzykalnienia im. K. Szymanowskiego w Katowicach. W 1956 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1958 profesora zwyczajnego. W 1957 został kierownikiem Katedry Kompozycji w PWSM w Katowicach. Uczniami Szabelskiego byli m.in. Z. Bargielski, E. Bogusławski, R. Gabryś, H.M. Górecki, J.W. Hawel, Z. Szostak, P. Warzecha i słowacki kompozytor T. Salva. Uczniowie darzyli go wielką sympatią i zaufaniem, określali jako człowieka promieniującego szlachetnością i życzliwością. Od 1957 Szabelski uczestniczył w pracach Zarządu Głównego ZKP. Jego utwory były często wykonywane na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej “Warszawska Jesień”, od 1956 (III Symfonia i Concerto grosso). Poza granicami Polski Toccatę Szabelskiego spopularyzował L. Stokowski (Chicago 1958). Utwór ten cieszył się też szczególnym powodzeniem w Polsce, stając się niejako wizytówką muzyczną kompozytora. Bogusław Szabelski nie odbywał wielu podróży muzycznych, wyjątkowo przebywał w 1965 na festiwalu w Zagrzebiu w związku z prawykonaniem swego Koncertu fletowego z udziałem S. Gazzelloniego.

Otrzymał nagrody i odznaczenia: Nagrodę Państwową II st. za III Symfonię (1953), nagrody ZKP za osiągnięcia w dziedzinie twórczości muzycznej i pedagogiki (1961) oraz za całokształt osiągnięć w dziedzinie kompozycji (1967), nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II st. za Sonety, Improwizacje i Wiersze (1961) oraz I st. (1976), Order Sztandaru Pracy I klasy (1974), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1959) i Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1977). Rękopisy Szabelskiego znajdują się w Bibliotece Narodowej, oprócz Sonetów, złożonych w Bibliotece Akademii Muzycznej w Katowicach oraz Etiudy i Sinfonietty w Bibliotece WOSPRiT.

Jadwiga Paja-Stach, Encyklopedia Muzyczna PWM t. 10 „Sm-Ś”