Kompozytorzy

Romuald Twardowski

1930-2024

Urodzony w Wilnie w 1930 roku, tam spędził swoje dzieciństwo i młodość. W latach okupacji uczył się gry na skrzypcach, po wojnie – na fortepianie i organach. W latach 1946-50 pełnił obowiązki organisty w wileńskich kościołach, m.in. w uniwersyteckim kościele św. Jana, gdzie przed 100 laty organistował Stanisław Moniuszko.

W 1952 roku rozpoczyna studia kompozycji w wileńskim konserwatorium, które kończy w roku 1957. Przez krótki czas pracuje w Poniewieżu na Litwie, poczym w grudniu tego roku przyjeżdża do Warszawy, gdzie kontynuuje studia w Wyższej Szkole Muzycznej u prof. Woytowicza. Po wygraniu konkursu w roku 1963 przyjeżdża do Paryża na dalsze studia u słynnej Nadii Boulanger. W sierpniu udaje się w swoją pierwszą podróż do Włoch, do których będzie często powracał w latach późniejszych. Po powrocie do kraju osiedla się na Śląsku i tu w Bytomiu wystawia swoją pierwszą operą Cyrano de Bergerac. W roku 1967 przenosi się na stałe do Warszawy. W roku 1972 podejmuje współpracę z Akademią Muzyczną im. Fryderyka Chopina.

Lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte należą do najbardziej płodnych w działalności kompozytora. Poza Cyranem powstaje Tragedyja albo Rzecz o Janie i Herodzie (prapremiera w Teatrze Wielkim w Łodzi), Lord Jim (premiera tamże), balety Nagi Książę (premiera w Warszawie), i Posągi Czarnoksiężnika (premiera w Łodzi). Dzieła symfoniczne i chóralne przynoszą kompozytorowi deszcz nagród w kraju i za granicą – można tu wymienić dwukrotne Grand Prix w Monaco, I nagrodę na "Praskiej Wiośnie", II miejsce na Trybunie Kompozytorskiej UNESCO w Paryżu, II nagrodę w Skopje, 2 nagrody w Tours za utwory chóralne i prestiżową nagrodę AGEC (Zachodnioeuropejska Federacja Chórów) za Mały Koncert. W międzyczasie kompozytor często podróżuje po Europie, Azji, Rosji i Afryce. Idzie to w parze z wielką aktywnością na polu propagowania muzyki polskiej (wspomina o tym Stefan Kisielewski w swoich "Dziennikach") zarówno w kraju, jak i za granicą.

W latach osiemdziesiątych był Twardowski prekursorem w nawiązywaniu kontaktów kulturalnych z Litwą, Armenią i Gruzją. Działalność ta przyniosła mu uznanie środowiska muzycznego i krytyki muzycznej. W tych latach pojawiły się kolejne dzieła operowe Twardowskiego – Maria Stuart wystawiona z ogromnym powodzeniem na scenie Teatru Wielkiego w Łodzi i Historya o św. Katarzynie w Teatrze Wielkim w Warszawie. Premiery dzieł scenicznych Twardowskiego miały ponadto miejsce w Gdański, Poznaniu i za granicą – w NRF, NRD, Jugosławii, Finlandii i Czechosłowacji. Realizacjom tym towarzyszyły dziesiątki recenzji, krytyk, wypowiedzi i wywiadów.

Muzyka Twardowskiego, jakkolwiek bardzo nowoczesna (liczne wykonania na "Warszawskiej Jesieni"), jest mimo to nader komunikatywna, pełna wewnętrznego dramatyzmu i posiadająca rys indywidualny. Stanowi oryginalne zjawisko w powojennej muzyce polskiej. W ostatnim czasie muzyka Twardowskiego jest coraz częściej wykonywana na Zachodzie, a zwłaszcza w USA, gdzie na przykład jego Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian robi autentyczną karierę. W książce biograficznej Było, nie minęło kompozytor podsumował swoje doświadczenie twórcze i dał barwny opis ludzie i wydarzeń z ostatnich kilkudziesięciu lat.