2020-12-15

Dotarliśmy do końca jubileuszowego dla Polskiego Wydawnictwa Muzycznego roku 2020. Był to rok dziwny, choć wymagający od nas wszystkich nie mniej pracy i wysiłku niż lata poprzednie. I chociaż nie tak wyobrażaliśmy sobie tegoroczny sezon artystyczny i koncertowy, to nie zwolniliśmy tempa i pracowaliśmy na pełnych obrotach, tworząc i drukując kolejne publikacje, a także pracując w ramach projektów. A w tych dużo się działo! W ostatnim, 12 rozdziale naszego tegorocznego kalendarza, opowiadamy właśnie o projektach realizowanych przez naszą oficynę!

 
Poza działalnością podstawową PWM realizuje wiele projektów specjalnych, wszystkie ukierunkowane na wszechstronny, intensywny rozwój polskiej kultury muzycznej i jej rozpowszechnianie.
 
Projekty obejmują rozmaite obszary, w których wciąż istnieją spore deficyty. W historii muzyki pozostaje wiele „białych plam” – tematów zaniedbanych, jeszcze nieeksplorowanych, ogromna ilość polskiej twórczości muzycznej minionych wieków, która nie doczekała się edytorskiego opracowania źródłowo-krytycznego i z tego względu nie funkcjonuje w życiu koncertowym. Szczupłość środowiska muzykologicznego i muzycznego oraz jeszcze skromniejsze grono specjalistów o odpowiednich kompetencjach naukowych i edytorskich to wciąż główna przyczyna takiego stanu rzeczy.  
 
To, co powstaje w Redakcji jako owoce tych projektów – wiele typów publikacji, koncerty, nagrania i inne formy prezentacji muzyki – przeznaczone jest zarówno dla zawodowych muzyków, muzykologów, instytucji muzycznych, jak i dzieci, młodzieży i amatorów. Dotarcie do jak najszerszej grupy odbiorców w kraju i za granicą to ważny cel promocyjny PWM-u.
 
Dzięki dotacjom ministerialnym oraz unijnym PWM realizuje 10 projektów specjalnych.


Fot. Basia Budniak; grafika: WGS




„Ruch Muzyczny”
czyli tam i z powrotem

Znany muzykom i melomanom „Ruch Muzyczny” narodził się w PWM-ie. Tuż po powstaniu oficyny w roku 1945 wy­szedł pierwszy numer dwutygodnika. Od­radzające się po wojnie życie kulturalne po­trzebowało łamów prasowych, na których wybitne umysły i lekkie pióra opisywałyby wydarzenia i zjawiska muzyczne.

W 1949 roku po Konferencji Kompozytorów i Krytyków Muzycznych „Ruch Muzyczny” zawieszono – świat artystycz­ny i naukowy utracił wolność tworzenia na rzecz doktryny socrealistycznej.

Pismo powróciło do czytelników w roku 1957 po tak zwanej odwilży. Najpierw wydawane było przez PWM w Krakowie, a od 1959 roku do chwili obecnej w Warsza­wie. Zmieniali się oczywiście redaktorzy naczelni – po reaktywacji pismo współre­dagował Mieczysław Tomaszewski, a po przenosinach do Warszawy: Zygmunt My­cielski, Ludwik Erhardt, Olgierd Pisarenko, Tomasz Cyz, a obecnie Piotr Matwiejczuk. Zmieniła się częstotliwość ukazywania się pisma – z dwutygodnika na miesięcznik – obecnie „Ruch” znów stał się dwutygodni­kiem. Zmieniali się również jego wydawcy: po PWM-ie wydawała go Biblioteka Narodo­wa, potem Instytut Książki, a od września 2018 roku znów PWM.

Niezmienny pozostał profil „Ruchu” – wciąż jest on pismem popularnonaukowym, przeznaczonym dla muzyków i melomanów, zawierającym najświeższe relacje z kon­certów i festiwali polskich i zagranicznych, recenzje nowych wydawnictw płytowych, książkowych i nutowych, artykuły, eseje, felietony krytyków i publicystów muzycz­nych, wywiady z muzykami, kompozytora­mi, autorami.



Fot. Anna Maria Olak

Dzień Edukacji Muzycznej
czyli wszystko dla szkół muzycznych 

Zażyła więź łączy PWM oraz uczniów i pedagogów szkół muzycznych. Pedago­giczna literatura muzyczna – nuty, szkoły gry, książki, ćwiczenia i inne materiały pomocnicze – stanowiła zawsze jeden z fundamentów PWM-owskiego repertu­aru, a zarazem filar muzycznej edukacji w szkołach. Wydawane od pierwszych lat istnienia PWM-u, z pietyzmem i znawstwem przygotowywane przez najwybitniejszych pedagogów i metodyków opracowania, do teraz wznawiane, stanowią wciąż kanon, na którym wychowały się i wychowują po­kolenia muzyków.

Za dyrektury Leszka Polonego posta­nowiono ów repertuar, stale zresztą wzbo­gacany nowościami, zaprezentować zainte­resowanym w bardziej bezpośredni sposób. W październiku 1998 roku zainaugurowano Dzień Edukacji Muzycznej (DEM) zorgani­zowany przez PWM. Pomyślany był wówczas jako cykl wykładów dla pedagogów szkół muzycznych z całego kraju.

Forma DEM-u ewoluowała i obecnie jest to prawdziwe święto edukacji muzycznej, na które zjeżdżają się nauczyciele i uczniowie z całej Polski. Co roku jest organizowany w innym ośrodku. Podczas DEM-u odbywają się warsztaty, wykłady, koncerty, w których uczestniczą zapraszani przez PWM wybitni pedagodzy – instrumen­taliści, wokaliści, dyrygenci, chórmistrzowie. Na bogaty i zróżnicowany program lekcji i koncertów składają się przede wszystkim PWM-owskie nowości i wznowienia.

Od kilku lat DEM to forum wymiany myśli i doświadczeń pomiędzy pedagogami, młodzieżą i wydawcą promującym literatu­rę muzyczną, pozwalające zrozumieć wza­jemne potrzeby i możliwości.



Fot. Anna Maria Olak

Digitalizacja zasobów PWM
czyli cyfrowe dziedzictwo dla potomnych

W Dziale Poligrafii i Digitalizacji PWM-u w ostatnich latach dokonał się istny przewrót technologiczny. Dzięki projektowi unijnemu i dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej pracownię wyposażono w spe­cjalistyczne maszyny do druku cyfrowego i nowoczesne skanery.

Poza zwykłą codzienną pracą poligra­ficzną – m.in. bieżącym drukowaniem publi­kacji nutowych – DPiD dba o elektroniczne archiwizowanie całego dorobku wydawni­czego oficyny.

Unijny projekt „Digitalizacja zasobów będących w posiadaniu Polskiego Wydaw­nictwa Muzycznego”, realizowany w PWM-ie od roku 2017 w ramach Programu Opera­cyjnego „Polska Cyfrowa”, jest istotnym krokiem ku ochronie tej części polskiego dziedzictwa kulturowego, której właści­cielem i depozytariuszem od dekad jest PWM. Biblioteka Wydawnictwa zawiera nie tylko tysiące tytułów publikacji własnych, ale i wiele obiektów rzadkich, bibliofilskich, cennych dla naukowców, źródłoznawców. Celem projektu jest jak najlepsze zabezpie­czenie – przez stworzenie warunków bez­piecznego przechowywania i sporządzenie kopii elektronicznych – w pierwszej kolejno­ści zbiorów najstarszych i najcenniejszych, w drugiej zaś wszystkich pozostałych.

Zapis cyfrowy, repozytorium pozwoli zachować dla kolejnych pokoleń wszystkie archiwa i zbiory biblioteczne. PWM stworzył i uruchomił już witrynę Polskiej Biblioteki Mu­zycznej: polskabibliotekamuzyczna.pl, z której mogą korzystać wszy­scy zainteresowani. Dziedzictwo to staje się więc dobrem ogólnym, powszechnie dostępnym.



Fot. Basia Budniak

Dziedzictwo Muzyki Polskiej
czyli odkrywajmy polską muzykę czasu zaborów 

O Fryderyku Chopinie słyszał każdy. O Henryku Wieniawskim, Władysławie Żeleńskim czy Karolu Lipińskim – wiele osób. Twórczość Józefa Elsnera, Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego, Juliusza Zaręb­skiego, Marii Szymanowskiej, Karola Kur­pińskiego, Franciszka Lessla czy Józefa Stefaniego – kompozytorów również ży­jących w okresie zaborów – pozostawała niedoceniona. Utrudniano też wszelkie próby jej udokumentowania, opublikowania i wypromowania.

Zadaniem programu „Dziedzictwo Mu­zyki Polskiej” jest profesjonalne opracowanie spuścizny polskich twórców, tak by dorobek mniej znanych kompozytorów przywrócić do obiegu koncertowego i opublikować opera omnia tych, którzy się tego jeszcze nie doczekali, jak choćby Stanisław Moniusz­ko, oraz rozwinąć i upowszechnić wiedzę o polskiej twórczości muzycznej w czasach zaborów. Polskie Wydawnictwo Muzyczne realizuje ten projekt wspólnie z Narodowym Instytutem Fryderyka Chopina. Organizowane są kwerendy w europej­skich i wschodnich bibliotekach, trwa proces pozyskiwania źródeł.

W zakresie opracowań źródłowych i edytorstwa nutowego szkoleni są redak­torzy, których w Polsce wciąż jest niewielu. Na Uniwersytecie Jagiellońskim prowadzo­ne są zajęcia dla studentów i absolwentów UJ i Akademii Muzycznej w Krakowie.

Realizowany od roku 2017 projekt wy­pełnia bolesną lukę w historii muzyki polskiej i daje szansę na zmniejszenie dysproporcji w obecności polskiej muzyki na światowych estradach. Dzięki niemu Polska wypromuje swoje dziedzictwo kulturowe na międzyna­rodowej scenie.



Fot. Anna Maria Olak

Małe PWM
czyli z muzyką od najmłodszych lat

W 2017 roku PWM zainicjowało szeroko pomyślany projekt edukacyjny dla dzieci w różnym wieku z uwzględnieniem dzieci niewidomych. Pod znakiem Małe PWM wychodzą publikacje mające ukazać świat muzyki w rozmaitych formułach, by edu­kować przez zabawę. W serii przewidziano książeczki i zeszyty ćwiczeń oraz inne po­moce dla dzieci w wieku od 2 do 16 lat.

Dla odbiorców 2+ przygotowano ze­staw Uwerturki: 5 kaszerowanych książe­czek o muzyce. Ilustracje i przystępny tekst pomagają dzieciom poznać podstawowe pojęcia i zjawiska muzyczne, instrumen­ty, ich kształty i kolory oraz same dźwięki i ich nazwy.

Dla nieco starszych (5+) przeznaczone są Legowanki. Obejmują one kilka zeszy­tów wprowadzających w podstawowe poję­cia muzyczne i zawierających różne ćwicze­nia oraz akcesoria niezbędne do wykonania proponowanych ćwiczeń-zabaw.

Seria bajek pt. Gama i Pasażerowie dla dzieci w wieku szkolnym ma 2 pozio­my trudności: Białe Klawisze (7–9 lat) i Czarne Klawisze (9–11 lat). Komplet 12 bogato ilustrowanych książek odpowiada kolejnym dźwiękom gamy, pod którymi kry­ją się bohaterowie opowieści – światowej sławy przedstawiciele polskiej muzyki.

Z myślą o dzieciach niewidomych i słabowidzących zaplanowano grę memo­ry, opracowaną w alfabecie Braille’a w ję­zykach polskim i angielskim, a także inne publikacje.

Małe PWM to rodzaj megaserii, która objęła także ukazujące się w ramach innych projektów bajki, wiersze, opowieści i różne atrakcje dla najmłodszych.



Fot. Anna Maria Olak

„100 na 100. Muzyczne dekady wolności”
czyli największy projekt muzyczny wolnej Polski

Polskie Wydawnictwo Muzyczne uczciło 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości projektem „100 na 100. Muzyczne dekady wolności” prezen­tującym 100 arcydzieł polskiej muzyki z lat 1918–2018 takich kompozytorów, jak: Karol Szymanowski, Witold Lutosławski, Grażyna Bacewicz, Krzysztof Penderecki, Henryk Mikołaj Górecki, Wojciech Kilar, Zygmunt Krauze, Paweł Mykietyn czy Agata Zubel.

Na projekt składają się wydania nuto­we i materiały wykonawcze do wszystkich 100 utworów oraz box płytowo-książkowy zawierający: 36 płyt CD (wśród zespo­łów m.in. Filharmonia Narodowa, Narodo­wa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, Polska Orkiestra Radiowa, Narodowe Fo­rum Muzyki; wśród dyrygentów m.in. Łu­kasz Borowicz, Jerzy Maksymiuk, Antoni Wit; w gronie solistów m.in. Tomasz Ko­nieczny, Aleksandra Kurzak, Agata Zubel); książkę 100 lat z dziejów polskiej muzyki Danuty Gwizdalanki; „zeszyty dekad” – 10 książeczek (wielu autorów) ukazujących portrety kompozytorskie i charakterystykę prezentowanych utworów.

Kulminację projektu stanowiły kon­certy odbywające się 11 listopada 2018 roku w 11 miastach w Polsce i w 11 miastach na świecie.

Projektowi towarzyszyły „muzyczne wizytówki” (100 krótkich filmów nt. utwo­rów z listy), miniseria książeczek dla dzieci z aplikacjami mobilnymi, maskotka Bambak Wojtek, wystawa zdjęć Bartka Barczyka (Obrazy muzyki. Muzyka w obrazach) oraz strona internetowa stonasto.pl.



Fot. Basia Budniak

TUTTI.pl
czyli „Grajmy tutti muzykę polską!”

TUTTI.pl jest projektem powołanym w 2017 roku w celu promocji wykonawstwa muzyki polskiej. Dla wykonawców projekt jest okazją do włączenia do repertuaru utworów kompozytorów polskich (z kata­logu PWM-u) na preferencyjnych zasadach: opłaty wypożyczeniowe są pomniejszane aż o 70%.

Rabat przyznawany jest w drodze kon­kursu – przysłane do PWM wnioski z opisem planowanych wydarzeń muzycznych ocenia grono ekspertów reprezentujących polskie środowisko muzyczne oraz dyrektor – redaktor naczelny PWM-u. Punktowane są zwłaszcza wykonania utworów niesłusznie zapomnianych lub wielkoobsadowych, wy­magających od organizatorów wyasygno­wania dużych środków.

Druga część projektu TUTTI.pl to środki przeznaczone na przygotowanie przez Re­dakcję nowych materiałów wykonawczych oraz odnowienie starych.

PWM dzięki projektowi w roku 100-lecia Niepodległości Polski oraz w Roku Mo­niuszkowskim zdołał wspomóc wykona­nia m.in. dzieł Ignacego Jana Paderewskie­go (wielokrotnie Symfonii „Polonia”, opery Manru), poematów Mieczysława Karłowi­cza, Stanisława Moniuszki (m.in. przedsta­wienia Halki i Strasznego dworu oraz Widm i baletu Na kwaterunku) i przygotować nowe materiały do światowych prawykonań dzieł współczesnych kompozytorów polskich: Herr Thaddäus Pawła Mykietyna, ahat-ilī – siostra bogów Aleksandra Nowaka oraz utworów m.in. Agaty Zubel, Marcela Chy­rzyńskiego, Zygmunta Krauzego.



Fot. Basia Budniak

Muzyka Naszych Czasów
czyli „To idzie młodość!”

Polskie Wydawnictwo Muzyczne jest wydawcą szczególnej serii publikacji nuto­wych mającej na celu prezentację muzyki najmłodszego pokolenia kompozytorów.

Pod patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Stowarzyszenie Akademia im. Krzysztofa Pendereckiego – Międzynarodowe Centrum Muzyki oraz Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach z inicjatywy Adrianny Ponieckiej-Piekutowskiej realizują 4-letni program „Muzyka Naszych Czasów” promujący twórczość młodych kompozytorów polskich XXI wieku. Organizatorzy we współpracy z polskimi uczelniami muzycznymi oraz szko­łami średnimi różnych ośrodków wprowadza­ją do „krwiobiegu” szkolnictwa muzycznego utwory młodych polskich kompozytorów, których wykonawcami są młodzi instrumen­taliści, a odbiorcami młodzi słuchacze.

Inaugurujące każdą z 3 edycji progra­mu koncerty zostały zarejestrowane przez firmę fonograficzną DUX.

Od 2. edycji programu organizato­rzy współpracują z gronem znakomitych profesorów. Siła energii i twórcza inter­pretacja młodych wykonawców wspierana przez takich patronów, jak ZKP, PWM, ZAiKS, PTMW i Program 2 PR, umożliwia upowszech­nienie muzyki kompozytorów XXI wieku na szeroką skalę. Od 3. edycji do projektu włą­czyła się TVP Kultura.

PWM w specjalnej serii pod nazwą i logo „Muzyka Naszych Czasów” pu­blikuje dzieła biorące udział w kolejnych edycjach programu. We współpracy z Cen­trum Edukacji Artystycznej przekazuje komplety partytur wszystkim szkołom mu­zycznym II stopnia i akademiom muzycz­nym w Polsce.




Śpiewajmy Polskę!
czyli antologia pieśni patriotycznej

Tytuł projektu to zarazem tytuł serii śpiewników-antologii najsłynniejszych i najpiękniejszych pieśni patriotycznych od Bogurodzicy po Róbmy swoje.

Publikacja ma na celu upowszechnienie wartościowego repertuaru wzmacnia­jącego tożsamość narodową, promowanie najwyższych wartości i wspólnoty obywatel­skiej, edukowanie, zachęcenie do wspólne­go patriotycznego muzykowania. Aranżacje powierzono m.in. Magdalenie Kruszew­skiej-Pulcyn i Kubie Stankiewiczowi, zaś współaranżację i opiekę merytoryczną Agnieszce Podsiadło.

Seria obejmuje: tom główny zawierający 100 pieśni w prostym układzie na głos i forte­pian z chwytami gitarowymi oraz 12 zeszytów chóralnych w 2 wariantach: 30 pieśni na chór mieszany (6 zeszytów) i 30 pieśni na chóry jednorodne (kolejne 6 zeszytów). W tomie głównym zamieszczono obszerny wstęp, ponadto każdą z pieśni poprzedza notka o jej pochodzeniu oraz biogramy twórców.

Niestandardowe, lecz proste opra­cowania muzyczne są przyjazne począt­kującym wokalistom, pianistom oraz gitarzystom.

Śmiała oprawa graficzna wpisuje tę publikację w nowoczesny nurt patriotyczny, nieobarczony patosem, podający wprost, w atrakcyjnej formie, treści najważniejsze dla naszego kraju i rodaków. Wspólne śpiewanie przez Polaków pieśni patriotycznych jest ideą przewodnią tego projektu.



Fot. Bartek Barczyk 

Anaklasis
czyli nowy wymiar muzyki współczesnej

Anaklasis – nowe, bo działające zaledwie od roku wydawnictwo płyto­we, powstałe pod auspicjami PWM-u – jest odpowiedzią na oczekiwania publiczności, potrzeby środowiska muzycznego i misję dokumentowania tego, co najświeższe i naj­bardziej aktualne.

Szeroko zakrojony repertuar Anakla­sis obejmuje polską muzykę XX i XXI wieku, utwory uznanych i świetnie zapowiadają­cych się twórców, znakomitych wykonaw­ców oraz wybitne dzieła. Celem wydawnic­twa jest popularyzacja muzyki współczesnej wśród odbiorców poszukujących, otwartych, gotowych na estetyczne wyzwania.

Katalog Anaklasis podzielony jest na serie wydawnicze porządkujące najciekaw­sze zjawiska związane z muzyką współcze­sną: Portraits – monograficzna prezenta­cja dorobku współczesnych kompozytorów polskich XX i XXI wieku; Sounds – spojrze­nie na muzykę współczesną przez pryzmat jej wybitnych interpretatorów i ich instru­mentów; Revisions – eksperymenty, prze­kroczenia, przewroty – prezentacja dorobku kompozytorów wywodzących się z innych muzycznych światów, np. elektroniki lub muzyki improwizowanej; Heritage – nie­znane szerzej skarby z archiwów najważ­niejszych instytucji i firm fonograficznych; Images – wydawnictwa audio-wideo, w tym rejestracje spektakli operowych i kon­certów oraz muzyczne filmy dokumentalne, a także Opera – współczesne dzieła operowe, ale też dramaty muzyczne, utwory pasyjne czy oratoria.



Fot. Adam Foryś

Biblioteka Orkiestr Dętych
czyli pospolite ruszenie dęciaków

To najnowszy projekt realizowany w Redakcji PWM-u (od 2019 roku). Zakłada wsparcie działalności orkiestr i zespołów dę­tych (w tym orkiestr i zespołów kameralnych szkół muzycznych) – zarówno profesjonal­nych, jak i półamatorskich i amatorskich – poprzez umożliwienie nabywania materia­łów orkiestrowych na polskim rynku.

Trudności zespołów w pozyskiwaniu materiałów nutowych stały się bezpośred­nim impulsem dla PWM-u, by wypełnić lukę repertuarową i wspomóc orkiestry dęte w pozyskiwaniu najchętniej grywanego re­pertuaru, tak aby był dostępny łatwo, szybko i niedrogo.

Biblioteka Orkiestr Dętych to też nowa seria wydawnicza PWM-u. Opracowa­nia ze względu na przeznaczenie wykonaw­cze dzielą się na marszowe i koncertowe. Utwory marszowe zyskują kształt tzw. mar­szówek, czyli specjalnych małych książe­czek, które muzycy mogą przymocować do swoich instrumentów, by grać z nut podczas marszu i parad. Materiały koncertowe (par­tytura + głosy) przeznaczone są do wykony­wania scenicznego.

Projekt jest konsultowany ze środowi­skiem kapelmistrzów i pedagogów prowa­dzących orkiestry dęte w ośrodkach całej Polski. Zagadnienia repertuarowe, technicz­ne, promocyjne, dystrybucyjne i inne oma­wiane są wraz ze specjalnie powołaną Radą Programową. BOD zakłada „formę otwartą”, z wykorzystaniem narzędzi internetowych i social mediów, aby publikowany repertuar odpowiadał na aktualne potrzeby.


Tekst opracowano na podstawie materiału redakcyjnego opublikowanego w kalendarzu PWM na 2020 rok.