Kompozytorzy

Karol Lipiński

1790-1861

Karol Józef Lipiński, urodził się 30 X 1790 w Radzyniu (Podlasie), zmarł 16 XII 1861 w Urłowie (k. Lwowa). Należał do najwybitniejszych polskich skrzypków i kompozytorów poł. XIX w. Cieszył się sławą wyśmienitego interpretatora i znakomitego kameralisty. Przejmując najbardziej skomplikowane środki od poprzedników i Paganiniego opanował grę na skrzypcach w sposób mistrzowski. Jego gra wyróżniała się wielkim, głębokim, śpiewnym i pełnym wibracji tonem oraz dużym zróżnicowaniem dynamicznym dźwięku.

W twórczości kompozytorskiej Lipińskiego dominują utwory instrumentalne, a w szczególności takie, w których skrzypce odgrywają rolę wiodącą. Stawiają one przed wykonawcą bardzo wysokie wymagania techniczne. Utwory Lipińskiego charakteryzuje duża inwencja melodyczna, taneczność i prosta harmonika. W niektórych kompozycjach występują melodie ludowe.

Znaczną część twórczości Lipińskiego stanowią utwory okolicznościowe, wariacje i fantazje oparte na tematach zaczerpniętych z oper, zwłaszcza znanych kompozytorów włoskich, niekiedy na tematach własnych. Do najwartościowszych dzieł Lipińskiego należą koncerty, kaprysy, polonezy i ronda, które dość długo utrzymywały się w repertuarze koncertowym i były wysoko cenione przez współczesnych. Utwory na orkiestrę, w tym symfonie pochodzą z młodzieńczego okresu jego twórczości i przeznaczone są na małą orkiestrę symfoniczną (kwintet smyczk., 2 kl. lub ob., 2 fg., 2 rogi). W późniejszych utworach na skrzypce z orkiestrą kompozytor operuje już wielką orkiestrą symfoniczną.

Opery Lipińskiego, napisane dla teatru polskiego we Lwowie, są w rzeczywistości krótkimi wodewilami, w których muzyka sprowadza się do uwertury i arii, będących właściwie piosenkami. Komediowy charakter tekstu z elementami satyrycznymi, a także prosta, dostępna dla szerszej publiczności muzyka zapewniły tym utworom znaczne powodzenie.