Kompozytorzy

Zygmunt Mycielski

1907-1987

Zygmunt Mycielski, urodził się 17 sierpnia 1907 r. w Przeworsku, zmarł 5 sierpnia 1987 r. w Warszawie. Polski kompozytor, pisarz i działacz muzyczny. Pochodził z małopolskiej gałęzi wielkopolskiej rodziny arystokratycznej, znanej z mecenatu artystycznego, uprawiania nauki i sztuki, działań patriotycznych i prospołecznych. Szkołę średnią ukończył w Krakowie, tamże uczył się muzyki u o. B. Rizziego, włoskiego kompozytora, organisty i dyrygenta chórów.

Od 1928 r. — za radą K. Szymanowskiego — kontynuował edukację muzyczną w Ecole Normale de Musique w Paryżu u P. Dukasa i N. Boulanger; z tą ostatnią związała go trwała przyjaźń. Działał w Stowarzyszeniu Młodych Muzyków Polskich w Paryżu, którego prezesem był w latach 1934–36. W 1936 r. wrócił do kraju i zajął się komponowaniem, krytyką i publicystyką muzyczną. Brał udział w II wojnie światowej, w kampanii wrześniowej i w 1940 r. we Francji; jako żołnierz polskiej armii znalazł się w stalagu, potem skierowany został do przymusowej pracy u niemieckiego rolnika. Po zakończeniu wojny Mycielski wrócił do Polski. W latach 1946–48 i 1957–59 współredagował “Ruch Muzyczny”, w latach 1960–68 był redaktorem naczelnym tego pisma. Współredagował «Res Facta» (od nr 7, 1973), “Rocznik Chopinowski” (IX, 1975–XVIII, 1986) i “Chopin Studies” (I, 1985–IV, 1994). W latach 1947–48 i 1952–54 był wiceprezesem, w latach 1948–50 prezesem Zarządu Głównego ZKP, w latach 1985–87 członkiem prezydium Zarządu Głównego ZKP, w latach 1954–57 i 1960–83 wchodził w skład Komisji Kwalifikacyjnej ZKP. W 1955 r. opublikował w “Przeglądzie Kulturalnym” artykuł krytykujący izolację polskiej kultury od twórczości kompozytorów na świecie.

Po wkroczeniu wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji opublikował we wrześniu 1968 r. w paryskiej “Kulturze” List otwarty do muzyków czeskich i słowackich, za który spotkały go restrykcje ze strony władz PRL: zdjęcie z funkcji redaktora naczelnego “Ruchu Muzycznego”, objęcie podmiotowym zapisem cenzury i zakaz wyjazdów zagranicznych; podobne restrykcje spotykały kompozytora także później. W grudniu 1974 r. Mycielski podpisał list 15 intelektualistów i artystów do władz PRL z żądaniem udostępnienia Polakom zamieszkałym w ZSRR kontaktu z polską kulturą oraz własnego szkolnictwa, w grudniu 1975 r. podpisał memoriał 59 intelektualistów do władz w związku z projektowanymi zmianami w konstytucji. W 1978 r. uczestniczył w założeniu nielegalnego Towarzystwa Kursów Naukowych, działającego w środowiskach studenckich. Zygmunt Mycielski otrzymał Krzyż Kawalerski (1953) i Komandorski Orderu Polonia Restituta, Order Sztandaru Pracy (1955) oraz Ordre de mérite culturel w Monako. Jest laureatem licznych nagród: 1952 r. — nagroda państwowa III st. za Symfonię polską; 1954 r. i 1987 r. — nagrody ZKP; 1955 r. — nagroda MKiS za Uwerturę śląską; 1961 r. — nagroda specjalna Concours Musical Prince Rainier III de Monaco za II Symfonię; 1981r. — nagroda MKiS I st. W 1983 r. został członkiem honorowym ZKP.

Zygmunt Mycielski został pochowany w rodzinnej krypcie w Wiśniowej n. Wisłokiem, gdzie w 1988 r. z inicjatywy A. Szypuły założono Towarzystwo imienia kompozytora, przy którym w 1990 r. powstało czasopismo “Kamerton” (dwumiesięcznik, od 1991 r. kwartalnik), koncentrujące się na dokumentacji oraz propagowaniu życia i twórczości Mycielskiego. W 1990 r. został także zrealizowany film Zygmunt Mycielski. Szkic do portretu (scenariusz J. Stęszewski i I. Wollen, reż. I. Wollen, Telewizja Polska, Kraków). Decyzją Mycielskiego jego spuścizna twórcza została zdeponowana u B. Zwolskiej-Stęszewskiej i J. Stęszewskiego w Warszawie. Archiwum to zawiera m.in. szkice, rękopisy i wydania kompozycji, piśmiennictwo muzyczne i literackie, obfitą korespondencję oraz unikalne dzienniki (wykaz 28 zeszytów zawierających dzienniki jest zamieszczony w Niby dzienniku). Spuścizna kompozytora znajduje się także w: Bibliotece Narodowej w Warszawie, Archiwum Kompozytorów Polskich XX w. przy Bibliotece UW, Centralnej Bibliotece Nutowej PWM.