Kompozytorzy

Józef Władysław Krogulski

1815−1842

Urodził się w Tarnowie. Pochodził z rodziny o tradycjach muzycznych; jego dziadek oraz wuj byli organmistrzami w Tuchowie, a ojciec, Michał Krogulski – nauczycielem gry na fortepianie, organistą i organizatorem kółek muzycznych. Był on zarazem pierwszym nauczycielem muzyki przyszłego kompozytora. Już jako dziewięcioletni chłopiec Józef występował publicznie w Tarnowie i okolicy. Na jednym z koncertów, 16 marca 1825 roku, młody wirtuoz wykonał Koncert a-moll Johanna Nepomuka Hummla. Występ ten odnotowany został nawet w prasie warszawskiej. Wkrótce ojciec Józefa zdecydował, by wyjechać do Warszawy, gdzie chłopiec miałby możliwość prezentowania swego talentu na znamienitszych estradach. Rzeczywiście, już w pierwszych tygodniach czerwca 1825 roku Krogulski występował w domach prywatnych w stolicy, a 19 czerwca dał pierwszy publiczny koncert w sali Konserwatorium Muzycznego. W programie, obok kompozycji Hummla i Kalkbrennera, znalazły się autorskie fantazje Józefa.

Pod koniec sierpnia 1825 roku młody wirtuoz wyruszył w pierwsze tournée koncertowe, przez Wielkopolskę i Śląsk aż do Berlina i Drezna, gdzie występował przed królem saskim Fryderykiem Augustem I Wettinem. Krogulski koncertował również w Lipsku, a w Weimarze przez krótki czas był uczniem Hummla. Nieco ponad rok później, w październiku 1826 roku, po zaledwie kilkutygodniowym pobycie w Warszawie Krogulski wyruszył w kolejną trasę koncertową, przez Puławy, Lublin, Zamość aż do Lwowa i Kijowa. W grudniu 1827 roku powrócił do rodzinnego Tarnowa.

W 1828 roku przeprowadził się na stałe do Warszawy, gdzie podjął studia w Szkole Głównej Muzyki. Początkowo uczył się generałbasu u Karola Kurpińskiego, a później u Józefa Elsnera. W tym czasie powstały pierwsze dojrzalsze utwory, wydane w składzie muzycznym Karola Ludwika Magnusa: Taniec polski, Mazur, Anglez i galopada, Taniec polski militarny, a także utwory, które zyskały późnej szczególne uznanie: Fantazja i wariacje g-moll „La bella Cracovienna” op. 1, Kwartet D-dur op. 2, II Sonata fortepianowa a-moll op. 3 czy dwa koncerty fortepianowe.

Występ 15 grudnia 1830 roku w Teatrze Narodowym był dla Józefa Krogulskiego początkiem działalności patriotycznej. Skomponował m.in. Mazura wojennego do śpiewu z towarzyszeniem fortepianu, Marsz narodowy czy Batalię, która stanowiła rodzaj wiązanki pieśni patriotycznych w opracowaniu na fortepian.

W grudniu 1831 roku Krogulski zaczął udzielać prywatnych lekcji gry na fortepianie, by zapewnić sobie środki na kontynuowanie studiów u Józefa Elsnera po rozwiązaniu Szkoły Głównej Muzyki. Rok później założył bezpłatną szkołę śpiewu przy Instytucie św. Kazimierza na Tamce. W tym czasie stworzył swoje pierwsze kompozycje religijne. Od 1836 roku prowadził własny chór przy kościele oo. Pijarów. Zespół wykonywał między innymi utwory sakralne Krogulskiego: msze, hymny i kantaty. Oprócz amatorów w występy angażowali się również artyści opery warszawskiej i uczennice Szkoły Śpiewu Karola Kurpińskiego. Wkrótce kompozytor założył kolejną bezpłatną szkołę, by kształcić w niej śpiewaków chóru pijarskiego. Ukończyli ją m.in. Ignacy Marceli Komorowski i Maurycy Karasowski, niektórzy absolwenci wyjeżdżali z Warszawy i na prowincji zakładali własne szkoły wokalne. Od 1834 roku Krogulski związany był również z warszawską Resursą Kupiecką, dla której występował publicznie, grając na fortepianie, oraz tworzył kompozycje świeckie. Krogulski angażował się również w działalność organizacji wspierającej podupadłych artystów muzycznych, założonej w 1837 roku przez jego przyjaciela Józefa Cichockiego. 17 stycznia 1838 roku kompozytor zawarł związek małżeński z Ludwiką Katarzyną Gargulską. Ich dwie córki zmarły w okresie niemowlęcym.

Sakralnym opus magnum Krogulskiego jest niewątpliwie Oratorium na Wielki Piątek „Miserere”, które ukończył w kwietniu 1841 roku. Wycieńczony ciężką pracą i postępującą gruźlicą, rzekł wówczas do swojego przyjaciela Józefa Mikołaja Wiślickiego: „spełniłem moje przedsięwzięcie, teraz umrę spokojnie”. Zmarł niecały rok później, 9 stycznia 1842 roku w Warszawie. Został pochowany na Powązkach. Jego grób zachował się do dziś.

Twórczość Krogulskiego obejmuje około stu utworów religijnych i świeckich, z czego ponad trzydzieści już za życia kompozytora ukazało się drukiem, głównie w składach muzycznych warszawskich wydawców. Rękopisy i druki zachowały się w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, Bibliotece Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego i Bibliotece Narodowej w Warszawie, bardzo bogaty zestaw kopii utworów posiada również Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego w Tarnowie.

Na podstawie biogramu zamieszczonego na stronie portalmuzykipolskiej.pl
autorstwa Mariusza Lesława Krogulskiego