2017-11-09

Dzieła wybitnych polskich kompozytorów tworzących w okresie zaborów ujrzą światło dzienne i zaistnieją na arenie międzynarodowej dzięki programowi „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”, realizowanemu przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne i Narodowy Instytut Fryderyka Chopina przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Okres zaborów przedstawia się jako biała plama w historii muzyki polskiej. Nazwiska wielu znaczących kompozytorów są do dziś nieobecne w świadomości wykonawców i publiczności. Twórczość muzyczna przez całe dziesięciolecia pozostawała niedoceniona, a wszelkie próby jej udokumentowania, opublikowania i wypromowania były często niedozwolone i obarczone restrykcjami.

Dokonana w roku 2016 kwerenda opracowań muzyki polskiej wykazała, jak ogromne są braki w źródłowo-krytycznej dokumentacji spuścizny wielu wybitnych polskich kompozytorów. Wiele podjętych przed laty ważnych inicjatyw w tym zakresie z różnych względów, w tym finansowych, zostało wstrzymanych. Sytuacja ta determinuje niszową rolę polskiej muzyki w polskich salach koncertowych, nie wspominając o repertuarach renomowanych zagranicznych artystów i zespołów.

Celem programu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej” prowadzonego przez dwie instytucje – Polskie Wydawnictwo Muzyczne i Narodowy Instytut Fryderyka Chopina – jest zmiana tego stanu rzeczy poprzez gromadzenie, badanie, opracowanie, wydanie, wykonanie, rejestrację, udostępnienie i włączenie w proces edukacyjny dzieł polskich kompozytorów, którzy żyli i tworzyli w czasie 123 lat zaborów.

Program realizowany będzie na czterech płaszczyznach. Obejmie wydawnictwa nutowe wraz
z kompleksowym naukowym i wykonawczym opracowaniem (PWM) oraz wydawnictwa książkowe (PWM/NIFC), wykonania artystyczne i wydawnictwa fonograficzne (NIFC), szkolenie i wsparcie procesu kształcenia kadry redaktorskiej (PWM) oraz upowszechnianie i promocję, w tym serwisy internetowe, streaming, aplikacje mobilne etc. (NIFC/PWM).

W ramach pierwszej fazy programu (lata 2016–2021) opracowane i udostępnione zostaną utwory już obecnie docenione lub mające największe szanse trwałego zaistnienia w życiu artystycznym – m.in. dzieła Mieczysława Karłowicza, Ignacego Jana Paderewskiego, Stanisława Moniuszki, większość zachowanej spuścizny Józefa Elsnera, Feliksa Nowowiejskiego, Henryka Wieniawskiego, Juliusza Zarębskiego, Władysława Żeleńskiego, a także innych kluczowych kompozytorów. Przeprowadzone zostaną również kwerendy biblioteczne i archiwalne (m.in. w Dreźnie, Lwowie, Mińsku, Moskwie, Petersburgu, Pradze, Wiedniu). Harmonogram i struktura prac zostały tak dobrane, aby umożliwić wzmocnienie i poszerzenie repertuaru obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości. W wyniku drugiej fazy programu (lata 2022–2030) zostanie ukończony zbiór wszystkich dzieł 50 kompozytorów uwzględnionych w programie. Przygotowany zostanie również portal internetowy i ukażą się płyty z wykonanymi utworami.

Ważnym elementem projektu będzie wyszkolenie kadry redaktorów, posiadających odpowiednie kompetencje w zakresie opracowań źródłowych i edytorstwa nutowego. Oprócz intensywnych kursów NIFC i PWM doprowadziły do uruchomienia na Uniwersytecie Jagiellońskim pilotażowych zajęć adresowanych do studentów i absolwentów UJ i Akademii Muzycznej w Krakowie. W latach kolejnych planowane jest rozszerzenie aktywności edukacyjnej na inne ośrodki akademickie.

Zrealizowanie projektu daje szansę na zniwelowanie podstawowej przyczyny nikłej i zdecydowanie niewystarczającej obecności polskiej kultury muzycznej na światowych estradach. Spodziewanym efektem programu jest upowszechnianie i promocja polskiego dziedzictwa kulturowego w wymiarze europejskim i światowym.