Aktualności
Jak zatrzymano dźwięki? O początkach polskiej fonografii
2024-11-28
Dźwięk to zjawisko fascynujące. Kiedy wybrzmi, natychmiast ulatuje. Przez tysiące lat podejmowano próby jego uchwycenia, jednak dopiero wynaleziony przez Edisona w XIX wieku fonograf przyniósł upragniony sukces. Co wydarzyło się dalej? Jak wyglądały narodziny fonografii w Polsce? Co nagrywano i jaką aparaturą? Na te pytania (i wiele innych) odpowiada Katarzyna Janczewska-Sołomko w książce Zatrzymane dźwięki. Fonografia polska do 1918 roku. Publikacja już w sprzedaży.
Opatentowany w 1878 roku fonograf z początku budził podziw i ciekawość, ale też niedowierzanie – niejednokrotnie próbowano odnaleźć ukrytego w maszynie artystę lub brzuchomówcę. Stopniowo stawał się jednak przedmiotem rozrywki zarówno w miejscach publicznych, jak i w domach prywatnych, a wraz z postępem technologicznym, dostrzeżono jego wartość jako nośnik dzieł muzycznych i nowy sposób na obcowanie ze sztuką.
W obecnej rzeczywistości nieustannie otaczają nas dźwięki płynące z radia, telewizji, komputera, aparatury odtwarzającej – w domu, w galeriach handlowych, samolotach, samochodach, kinach, w lokalach rozrywkowych, na dyskotekach i w wielu innych miejscach. Trudno już sobie wyobrazić świat ciszy, wzbogacany jedynie muzyką graną lub śpiewaną na żywo. Świat dźwięków przekazywany nam przez niewidzialnych (najczęściej) wykonawców tworzy dział naszej kultury, czy wręcz naszej egzystencji, zwany fonografią. Słuchając nagranej muzyki czy głosu aktora lub tańcząc w takt emitowanego utworu, często nie uświadamiamy sobie, jak ciekawą drogę przeszła ta dziedzina.
Fragment książki
Książka nie tylko dla audiofilów
Katarzyna Janczewska-Sołomko w swojej publikacji opowiada historię polskiej fonografii nie tylko ze znawstwem, ale i z pasją entuzjasty starych nagrań. Przeprowadza czytelnika przez meandry technologicznej nomenklatury w sposób czytelny i przystępny, dzięki czemu książka z łatwością posłuży za prowadzący do świata „zatrzymanych dźwięków” portal.
Zatrzymane dźwięki to prawdziwa skarbnica wiedzy, bowiem autorka podchodzi do tematu kompleksowo, obrazując tekst licznymi ciekawostkami. Odkrywa przed czytelnikiem karty historii fonografii w Polsce i na świecie, zdradza tajniki pierwszych nagrań oraz przyrządów i mechanizmów, dzięki którym rejestrowano i odtwarzano dźwięk, przedstawia repertuar, który zdobył popularność na terenach polskich oraz artystów z nim związanych. Autorka poszukuje także kolekcjonerskich rarytasów: pierwszych wałków, rolek i płyt, porusza enigmatyczny temat prawa autorskiego i ukazuje źródłowe dokumenty – archiwalne projekty czy reklamy. To wszystko składa się w pełną szczegółów panoramę, w której każdy odnajdzie fragment dla siebie.
Najnowszą książkę Katarzyny Janczewskiej-Sołomko można znaleźć w stacjonarnej księgarni PWM, księgarniach internetowych: pwm.sklep.pl, empik.com, alenuty.pl, liber.pl oraz dobrych księgarniach muzycznych w całym kraju.
O autorce:
Katarzyna Janczewska-Sołomko – muzykolog, doktor nauk humanistycznych, wieloletni pedagog, wizytator i metodyk szkolnictwa muzycznego, pracownik naukowo-badawczy Biblioteki Narodowej w Warszawie. Autorka Leksykonu polskich muzyków pedagogów urodzonych po 31 grudnia 1879 roku (2013), Dyskografii Karola Szymanowskiego (2016) oraz pionierskich monografii: Archiwa dźwiękowe w Polsce – kolekcje, popularyzacja, rekonstrukcja (2019), Dyskopedia poloników do roku 1918 (2002) i licznych artykułów na temat fonografii, także wystaw i referatów wygłaszanych na krajowych i międzynarodowych konferencjach naukowych. Wiceprezes i przewodnicząca Stałej Komisji ds. Pedagogiki Muzycznej Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków, przewodnicząca Sekcji Fonotek Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, członek Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz srebrnym medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.
Najczęściej czytane:
Nowe, młode pokolenie polskich kompozytorów przyswaja i dzieli się różnorodnymi wpływami oraz muzycznymi inspiracjami, jednocześnie przenosząc je w nowe wymiary. Ze złożonością muzyki Karola Szymanowskiego zmierzył się Paweł Malinowski, który na zamówienie Spółdzielni Muzycznej contemporary ensemble przygotował własną instrumentację Masek op. 34 Karola Szymanowskiego. Krakowski zespół zaprezentuje dzieło podczas Musica Festival w Strasburgu 23 września o godz. 20:30 w Palais de Fêtes.
Z dumą ogłaszamy zainicjowanie ścisłej współpracy między Polskim Wydawnictwem Muzycznym a Lidią Zielińską, artystką o ogromnym dorobku muzycznym i edukacyjnym, specjalizującą się w sztukach eksperymentalnych, ekologii dźwiękowej i tradycyjnej muzyki japońskiej.
Piąta w tym roku premiera fonograficzna ANAKLASIS prezentuje niepozbawione humoru słuchowisko, w którym rozbrzmiewają głosy Joanny Freszel, Matyldy Damięckiej i kompozytora – Tadeusza Wieleckiego. Gra Orkiestra Muzyki Nowej pod dyrekcją Szymona Bywalca. Jak by to powiedzieć – ostatnie jak do tej pory tak duże dzieło Tadeusza Wieleckiego, od 19 września dostępne jest na najnowszej płycie wydanej w serii OPERA.
Już jutro Warszawa ponownie stanie się stolicą muzyki najnowszej. 19 września rusza 68. Edycja Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, której hasłem przewodnim jest „Prześwit”. Polskie Wydawnictwo Muzyczne – Partner Strategiczny Festiwalu – zaprasza na dwa spotkania autorskie, wokół premierowych publikacji poświęconych postaciom związanym z festiwalem.
Jak podzielić się ze słuchaczem własnym doświadczeniem? Jak oddać to, co niełatwo wyrazić słowem, gestem czy dźwiękiem? Jak za pomocą dźwięków przekazać własne „ja”? Tadeusz Wielecki – kompozytor i kontrabasista – nieustannie poszukuje odpowiedzi na te pytania. Jego refleksje zwerbalizowane w dialogu z Adamem Suprynowiczem, zapisane zostały w najnowszej książce Polskiego Wydawnictwa Muzycznego Jak by to powiedzieć... Premierowa publikacja to głos artysty, dla którego nie ma prostych odpowiedzi.
Od początku istnienia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, serie pedagogiczne stanowią istotną i liczną grupę powstających publikacji. Z okazji 80 lat istnienia PWM-u, powstał cykl artykułów Polscy Kompozytorzy Dzieciom zadedykowany twórcom, którzy część pracy artystycznej poświęcili adeptom sztuki muzycznej.
Głęboko zakorzeniony w tradycji, nie uciekał od nowinek muzycznych. Kompozytor, pedagog, twórca życia kulturalnego, a prywatnie – miłośnik motoryzacji. Tadeusz Baird to bohater napisanej przez Rafała Augustyna najnowszej książki z serii „Małe Monografie” Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Publikacja już dziś trafia na księgarniane półki.
Aż 4 drużyny z Polskiego Wydawnictwa Muzycznego wzięły udział w tegorocznej edycji Poland Business Run. To największa charytatywna sztafeta biznesowa w Polsce!
Paweł Łukaszewski prowadzi szeroko zakrojoną działalność artystyczną: jest wszechstronnym kompozytorem, dyrygentem, wykładowcą akademickim i animatorem życia muzycznego. Jego dzieła wykonują renomowane zespoły w Europie, Stanach Zjednoczonych, czy Kanadzie. We wrześniu, w ramach akcji Kompozytor miesiąca, zaglądamy do jego pracowni, by przyjrzeć się pracy i miejscu, w którym zazwyczaj komponuje.
Carillon to instrument wpisany w audiosferę Gdańska od wielu wieków. Dziś przeżywa swój renesans. Dzięki corocznym premierom nowych utworów skomponowanych na dwa miejskie zestawy dzwonów oraz nagraniom rejestrującym te dzieła na płytach, carillony są na nowo odkrywane dla muzyki współczesnej. I tę właśnie twórczość, napisaną na zamówienie Miasta Gdańska oraz Muzeum Gdańska w latach 2022-2024 zarejestrowano na albumie wytwórni płytowej ANAKLASIS, który dziś trafia do sprzedaży w najlepszych sklepach muzycznych.
