Aktualności
Co kryje trzeci tom „Pism” Romana Palestra? Zwieńczenie publicystycznej trylogii
2024-11-19
Celne i bezkompromisowe komentarze w błyskotliwym stylu, czyli Roman Palester o muzyce, sztuce oraz literaturze. Ostatni tom trylogii „Pisma” trafił na półki księgarń. Zbiór myśli kompozytora i wieloletniego redaktora audycji kulturalnych Radia Wolna Europa to doskonała propozycja dla miłośników sztuki, będąc przyjemną, a równocześnie skłaniającą do refleksji lekturą.
Dzieła i problemy – trzeci, a zarazem ostatni tom Pism Romana Palestra – to książka, w której muzyka po raz kolejny spotyka się ze sztukami wizualnymi i literaturą. Czytelnik odnajdzie w niej ponad sto dwadzieścia szkiców, poświęconych wybranym dziełom oraz zagadnieniom z dziedziny kultury. Większość tekstów to radiowe felietony Palestra, emitowane na falach Radia Wolna Europa w latach 1952–1972, po raz pierwszy ogłoszone drukiem. Ponadto w tomie zamieszczone zostały nieopublikowane wcześniej obszerne studia poświęcone trzem dekadom muzyki polskiej i edycjom listów Chopina, a także wywiad, którego kompozytor udzielił u schyłku swojego życia Jagodzie Jędrychowskiej.
Jak czytać „Pisma”?
Strukturę książki zorganizowano według klucza tematyczno-problemowego, a ujęcie treści w krótkie i niezależne rozdziały pozwala na dowolność w kolejności ich czytania. Roman Palester porusza szerokie spektrum zagadnień, przybliżając rozmaite problemy nurtujące ówczesnych entuzjastów sztuki. Wybór tematów jest subiektywny i można spodziewać się dużej różnorodności – od „Bogurodzicy”, przez domniemane listy Fryderyka Chopina, po rozważania na temat fałszerstwa w malarstwie czy pisarską twórczość Witolda Gombrowicza.
Trylogia w komplecie
W tomie I – Zawsze myliłem się w polityce – znalazły się studia i szkice analityczne, polemiki, wywiady, przemowy oraz emitowane na falach Radia Wolna Europa w latach 1952–1972 komentarze kulturalne, w których Palester omawiał bieżące wydarzenia muzyczne, plastyczne i literackie. Portrety, czyli tom II, to ponad dwieście tekstów przybliżających sylwetki postaci ze świata kultury – muzyki, sztuk plastycznych, architektury, literatury i filozofii – począwszy od średniowiecza aż po współczesność. W tomie III założono odmienną perspektywę, bowiem kompozytor spogląda na sztukę przez pryzmat dzieł, kierunków i zagadnień. Omawiane tematy traktuje kompleksowo, przybliżając konteksty kulturalne i historyczne.
Publikacja jest owocem pracy zespołu specjalistów, którzy przygotowali również poprzednie tomy „Pism” Romana Palestra. Wydanie powstało pod redakcją Violetty Wejs-Milewskiej, Lecha Dzierżanowskiego, Beaty Bolesławskiej-Lewandowskiej, Iwony Lindstedt oraz Artura Zaguły.
Książkę można znaleźć w stacjonarnej księgarni PWM, księgarniach internetowych: pwm.sklep.pl empik.com, alenuty.pl, liber.pl oraz dobrych księgarniach muzycznych w całym kraju.
O autorze:
Roman Palester (1907–1989) – wybitny polski kompozytor, pianista, publicysta muzyczny oraz komentator kulturalny Radia Wolna Europa w Monachium. Od 1949 roku do końca życia przebywał na emigracji politycznej w Monachium i Paryżu, co stało się bezpośrednią przyczyną wykluczenia go ze Związku Kompozytorów Polskich oraz objęcia zapisem peerelowskiej cenzury dzieła i nazwiska autora Konfliktu Marsjasza (uchylonym w 1977 roku).
Najczęściej czytane:
Z okazji jubileuszu 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, zasłużeni pracownicy Oficyny oraz związani z nią autorzy i przedstawiciele polskiego środowiska muzycznego zostali uhonorowani odznaczeniami państwowymi. Samo wydawnictwo otrzymało też Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
I Koncert fortepianowy e-moll op. 11 w rzeczywistości powstał kilka miesięcy po II Koncercie f-moll op. 21; „zamieniona” opusowa numeracja wynika z dat wydań obu utworów. Dziś pochylimy się nad późniejszym z tych dwóch z dzieł, dojrzalszym i kreślonym pewniejszą ręką. W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu” przyjrzymy się koncertowym programom, sztambuchowym wyznaniom i pożegnaniu z Ojczyzną.
Choć o życiu i twórczości Fryderyka Chopina napisano już niemal wszystko, jego dwie podróże do Brytanii wciąż pozostają mało znanym epizodem biografii. Książka Petera Willisa „Chopin w Brytanii” rzuca nowe światło na ten fragment życia kompozytora, wypełniając lukę w dotychczasowych badaniach. Teraz nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego ukazuje się po raz pierwszy w polskim tłumaczeniu.
Problemy z librettem, kolejne niezrealizowane premiery, konflikt z Londynem i wreszcie zaginięcie partytury – Philaenis, pierwsza opera Romana Statkowskiego, zdawała się nie mieć szczęścia… W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu” przyjrzymy się zrządzeniom losu, Pyrrusowym zwycięstwom i długiej drodze na Parnas.
12 listopada 2025 roku przypada setna rocznica śmierci Romana Statkowskiego – polskiego kompozytora nurtu późnoromantycznego i pedagoga, ucznia m.in. Władysława Żeleńskiego, Nikołaja Sołowiowa i Antona Rubinsteina, a (wedle niektórych źródeł) także Nikołaja Rimskiego-Korsakowa. Ciekawy wybór twórczości fortepianowej tego kompozytora, nową instrumentację jego opery Philaenis oraz album z jazzowymi impresjami inspirowanymi operą Maria można znaleźć w katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
Marcel Chyrzyński tworzy muzykę akustyczną, elektroakustyczną i elektroniczną. Jest również twórcą muzyki do spektakli teatralnych – jego zainteresowania skierowane są głównie na teatr współczesny. W listopadzie jest naszym Kompozytorem Miesiąca i uchyla drzwi do swojej pracowni, w której odnajdziemy m.in. partytury najnowszych utworów, niezwykłe kolekcje japońskich drzeworytów, czy imponujący zestaw… fajek.
Dorian Gray – operowa odsłona jedynej powieści Oscara Wilde’a na scenie Teatru Wielkiego w Poznaniu. Niewinność i niczym nieskażone piękno w pułapce kultu młodości w operze skomponowanej przez Elżbietę Sikorę i w inscenizacji Davida Pountneya. Za pulpitem dyrygenckim maestro Jacek Kaspszyk.
Za Wydarzenie roku uznano Muzyczne Spotkania z okazji 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w Narodowym Forum Muzyki – za dwudniowe święto polskiej muzyki we Wrocławiu, które zgromadziło liczną publiczność i ponad pięciuset wykonawców podczas 34 koncertów, warsztatów i spotkań.
7 dni, 7 koncertów w Studiu im. Romany Bobrowskiej Radia Kraków, w tym 6 w formule recitali fortepianowych. 7 nowych programów zbudowanych wokół twórczości wybitnych kompozytorek i kompozytorów XX oraz XXI wieku. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, wytwórnia ANAKLASIS i Radio Kraków zapraszają na drugą odsłonę cyklu koncertów ANAKLASIS NA FALI 2.0, która odbędzie się 24–30 listopada 2025 r.
Polska muzyka najnowsza zabrzmi w przedostatnim miesiącu 2025 roku w Warszawie, Krakowie, Łodzi i Katowicach. Usłyszymy kompozycje Marcela Chyrzyńskiego, Wojciecha Widłaka, Pawła Malinowskiego, Aleksandra Lasonia, Krzysztofa Wołka, Hanny Kulenty, Pawła Hendricha oraz Zbigniewa Bargielskiego. Szczególna prapremiera szykuje się także w Poznaniu, gdzie zobaczymy i usłyszymy najnowszą operę Elżbiety Sikory. Tych premier nie można przegapić!
