2012-03-14

Polskie Wydawnictwo Muzyczne wydało właśnie najnowszą pozycję z serii Polska Muzyka Kameralna - "Fantazję III Kwartet smyczkowy e-moll" Zygmunta Noskowskiego. Jest to okazja do przypomnienia założeń i dotychczasowego dorobku całej serii wydawniczej. Obok działań na rzecz rozwoju kultury muzycznej oraz prezentowania swoim odbiorcom największych skarbów muzyki polskiej i światowej w rzetelnym, krytycznym opracowaniu, jednym z nadrzędnych celów Polskiego Wydawnictwa Muzycznego było zawsze upowszechnianie muzyki polskiej oraz zachęcanie muzyków w kraju i zagranicą do czerpania z naszego rodzimego repertuaru, w tym także z dzieł mniej znanych, choć nie mniej przez to wartościowych, kompozytorów. Ta właśnie myśl zainspirowała Wydawnictwo do stworzenia serii, która zawierałaby najwybitniejsze utwory kameralne kompozytorów polskich powstałe w latach 1800 – 1945, czyli w okresie, w którym muzyka kameralna odgrywała w Polsce szczególną rolę, między innymi na skutek braku stałych orkiestr symfonicznych. Twórczość kameralną uprawiali nie tylko kompozytorzy zawodowi, ale też amatorzy – w szkołach, stowarzyszeniach, domach prywatnych. Najpopularniejsze były kompozycje na tria fortepianowe, kwartety smyczkowe, a także muzyka skrzypcowa i wiolonczelowa z towarzyszeniem fortepianu. Wiele z tych dzieł niestety zaginęło, tym bardziej więc istotne wydaje się zaprezentowanie odbiorcom ocalałej części tej jakże ciekawej twórczości.

Wszystkie utwory z serii „Polska Muzyka Kameralna” wydawane są w formie partytury i kompletnego zestawu głosów instrumentalnych, umożliwiających wykonanie kompozycji. Ta seria wydawnicza adresowana jest zarówno do polskich, jak i światowych wykonawców muzyki kameralnej, pedagogów (ze względu na  walory artystyczne i dydaktyczne utworów), a także do muzyków i muzykologów zajmujących się muzyką z XIX i pierwszej połowy XX wieku. Oprócz oryginalnych kompozycji, przeznaczonych na tria, kwartety i kwintety, seria zawiera również transkrypcje. Szczególnie interesujące są opracowania wybitnego pianisty Bartłomieja Kominka, który zaaranżował najbardziej znane utwory koncertowe Fryderyka Chopina na fortepian z towarzyszeniem kwartetu smyczkowego, w tym oba koncerty fortepianowe i Krakowiak op. 14. W przygotowaniu są jeszcze Wariacje op. 2 na temat „La ci darem la mano”. Transkrypcje takie dają muzykom szansę odtworzyć atmosferę salonów muzycznych, gdzie możliwe jest wykonywanie repertuaru orkiestrowego podczas uprawiania muzyki z przyjaciółmi i znajomymi.

Najnowszą pozycją w serii PMK jest Fantazja III Kwartet smyczkowy e-moll Zygmunta Noskowskiego, jednego z głównych, obok Władysława Żeleńskiego, przedstawicieli muzyki kameralnej drugiej połowy XIX wieku. Polskie Wydawnictwo Muzyczne podjęło się zadania wydobycia znakomitej twórczości kompozytora z otchłani zapomnienia, do czego już w 1946 roku nawoływał profesor Józef Reiss, pragnąc, by niedoceniane dotąd dzieła Noskowskiego zagościły na stałe w salach koncertowych. Wydany w 2012 roku III Kwartet jest jednym z najciekawszych dzieł kompozytora; posiada swobodną, fantazyjną formę, o rozwiniętych środkach harmonicznych. Recenzje po premierze w 1884 roku były wprawdzie dość chłodne, jednak autor, świadom wartości utworu, posłał go na konkurs Towarzystwa „Carillon” do Brukseli, gdzie otrzymał drugą nagrodę. Dziś muzykolodzy, w tym profesor Andrzej Wróbel, twórca Festiwalu Polskiej Muzyki Kameralnej i gorący orędownik przywrócenia muzyki Noskowskiego szerokiej publiczności, zgadzają się, iż Fantazja III Kwartet smyczkowy e-moll jest jednym z najlepszych kwartetów smyczkowych powstałych w tym czasie w Europie.

Obok utworów tak znanych kompozytorów jak Chopin czy Lutosławski seria PMK zawiera także dzieła autorów, których warto odkryć na nowo – jak Nowakowskiego, Rutkowskiego czy właśnie Noskowskiego. Zapraszamy do odkrywania skarbów polskiej kameralistyki z najstarszą i najbardziej prestiżową serią wydawniczą PWM!


Dotychczas ukazały się:
Grażyna Bacewicz :
- Trio na obój, skrzypce i wiolonczelę

Fryderyk Chopin:
- Fantazja na tematy polskie op. 13 transkrypcja na fortepian i kwartet smyczkowy
- Grande Polonaise Brillante transkrypcja na fortepian i kwartet smyczkowy
- I Koncert e-moll op.11 op. 11 na fortepian i orkiestrę; transkrypcja na fortepian i kwartet smyczkowy
- II Koncert f-moll op. 21 op. 21 na fortepian i orkiestrę; transkrypcja na fortepian i kwartet smyczkowy
- Krakowiak op. 14 na fortepian i orkiestrę; transkrypcja na fortepian i kwartet smyczkowy

Ignacy Feliks Dobrzyński:
- Kwintet F-dur op. 20             
- Souvenir de Dresde op. 47 na obój, fortepian i wiolonczelę

Franciszek Lessel:
- Grand Trio op. 4 na fortepian, klarnet i róg
- Kwartet fletowy G-dur op. 3 na flet, skrzypce, altówkę i wiolonczelę    
    
Witold Lutosławski:
- Trio na obój, klarnet i fagot     

Stanisław Moniuszko:
- Kwartety smyczkowe [d-moll i F-dur]

Zygmunt Noskowski:    
- Kwartet fortepianowy d-moll op. 8     
- II Kwartet smyczkowy E-dur
- Fantazja III Kwartet smyczkowy e-moll    

Józef Nowakowski:
- Grand Quintuor Op.17 na fortepian, skrzypce, altówkę, wiolonczelę i kontrabas

Antoni Rutkowski:
- Trio op. 13 na skrzypce, wiolonczelę i fortepian
- Wariacje na temat własny na kwartet smyczkowy     

Karol Szymanowski:
- Kwartety smyczkowe opp. 37, 56     
    
Henryk Wieniawski:
- Scherzo-Tarantelle op. 16, transkrypcja na skrzypce solo i zespół kameralny

Kazimierz Wiłkomirski:
- Kwartet smyczkowy     

Władysław Żeleński:
- Kwartet fortepianowy c-moll op. 61

Lista dostępnych utworów znajduje się pod tym linkiem.

Opracowanie: Bibianna Ciejka, Bożena Kulig