2014-03-04

Wczoraj minęła 92. rocznica urodzin Kazimierza Serockiego. W jego dorobku najważniejszą pozycję stanowią utwory orkiestrowe, w tym także z udziałem instrumentów solowych, jak fortepian, organy, czy flet. Istotnym nurtem odzwierciedlającym jego zainteresowania twórcze są cykle pieśni do tekstów współczesnych poetów polskich. Popularnością wśród słuchaczy i wykonawców cieszą się zwłaszcza utwory „Koncert na puzon i orkiestrę”, „Pianophonie” oraz „Sinfonietta na dwie orkiestry smyczkowe”.

Sinfonietta na dwie orkiestry smyczkowe (1965), 14’
0000-0000-archi (10.9.8.7.6 + 10.9.8.7.6)

Cz. I Allegro - zbudowana jest w formie allegra sonatowego (kompozytor wprowadził tu tzw. 'spiegelreprise”). Cz. II Adagio jest swobodna formą passacaglii. Cz. III Vivace, jest pod względem formalnym powiązaniem formy sonatowej z forma ronda. Część ta, bardzo żywa w przebiegu, stanowi główny akcent wyrazowy kompozycji.

Sinfonietta jest utworem o charakterze wirtuozowskim. Zawartość całości podkreśla pewna łączność tematyczna pomiędzy poszczególnymi częściami (I i III). Technika polifoniczna zastosowana w Sinfonietcie wynika z użycia dwóch orkiestr. Zasada dialogu pomiędzy dwoma orkiestrami została przeprowadzona w tym utworze w sposób konsekwentny. W porównaniu z poprzednimi utworami Serockiego Sinfonietta jest pod względem wyrazowym mniej agresywna, bardziej pogodna. Przedstawia ona w twórczości kompozytora nowy typ emocjonalności wynikający z użycia nowych środków technicznych, skupiających w tym utworze główną uwagę kompozytora.

http://www.pwm.com.pl/szczegoly.php?&Sinfonietta_per_due_orchestre_d%27archi&grupa_p=3&przedm=128103

Koncert na puzon i orkiestrę (1953), 20’
tbn solo-3222-4300-batt(4esec)-archi

Koncert na puzon i orkiestrę Serockiego jest jedną z nielicznych, przeznaczonych na puzon, XX-wiecznych europejskich pozycji koncertowych. Koncert został skomponowany w 1953 roku, a więc w niełatwym dla kultury państw bloku wschodniego okresie, szczególnie naznaczonym ideologią socrealizmu. Presja czynników politycznych spowodowała głębokie zapóźnienie rozwoju powojennej sztuki polskiej, skutecznie hamując wszelkie tendencje zmierzające do jej uwspółcześnienia. W muzyce naszego kraju zakorzeniło się wówczas silne przywiązanie do estetyki neoklasycystycznej, które przejawiło się również w Koncercie puzonowym, utrzymanym pod względem stylistycznym w ramach konwencji typowej dla tego gatunku. Jedynym elementem odróżniającym dzieło Serockiego od tradycyjnego schematu jest jego budowa obejmująca cztery ogniwa składowe (zamiast trzech). Wprowadzona przez kompozytora modyfikacja nie pociągnęła za sobą zmiany ról poszczególnych części w procesie budowania całości przebiegu. Specyfika techniki gry na puzonie nie pozwala zanadto na wydobycie aspektów wirtuozowskich czy popisowych - kompozytor zastąpił więc rywalizację pomiędzy solistą a orkiestrą wzajemną ich współpracą (...).

http://www.pwm.com.pl/szczegoly.php?&Koncert&grupa_p=3&przedm=131938

Pianophonie (1978), 32’
pf solo-2130-2220-batt (3esec) 2ar-archi

Pianophonie jest ostatnim utworem Kazimierza Serockiego i zarazem jedynym, w którym użył on środków muzyki elektronicznej. Przy czym elektronika jest tu traktowana jako jeden z instrumentów orkiestry. Serocki wykorzystał live electronics dla wzbogacenia swojej palety barw dźwiękowych, co dla kompozytora o szczególnej wrażliwości kolorystycznej musiało być niezmiernie pociągające. Elektroniczne przetworzenie odnosi się tylko do fortepianu. Jego dźwięk jest zbierany przez trzy mikrofony (jeden z nich to mikrofon kontaktowy) i kierowany do urządzeń przetwarzających. Proces modyfikacji kontroluje reżyser dźwięku, pianista ma natomiast do dyspozycji dwa generatory produkujące tony współgrające według jego woli z dźwiękami fortepianu. Charakterystyczną cechą Pianophonie jest stosowanie przez kompozytora nietypowych sposobów wydobywania dźwięku z instrumentu. Obok tradycyjnej gry na klawiszach mamy tu grę na strunach w różnych postaciach: od uderzania ich palcami i dłońmi, poprzez szarpanie paznokciami, aż po najrozmaitsze uderzenia perkusyjnymi pałkami. W zależności od rodzaju zastosowanych pałek uzyskuje się różne efekty dźwiękowe. Partia fortepianu jest niezwykle wirtuozowska i stawia przed pianistą wiele wyzwań technicznych. Stąd też Pianophonie można traktować jak efektowny koncert fortepianowy.

http://www.pwm.com.pl/szczegoly.php?&Pianophonie&grupa_p=3&przedm=129801