Aktualności
„Cleopatra’s Songs” – nowy utwór Agaty Zubel
2018-04-20
„Jeśli mielibyśmy spalić wszystkie sztuki Szekspira prócz jednej, ocaliłbym Antoniusza i Kleopatrę” powiedział Wystan Hugh Auden, brytyjski poeta i pisarz. To wybitne pod względem poetyckim i teatralnym dzieło nie mogło znaleźć lepszej interpretatorki niż Agata Zubel – kompozytorka i śpiewaczka, która swoją drogę artystyczną niemal całkowicie związała ze słowem. Zubel, przywołując oryginalne fragmenty dzieła Szekspira, nie opowiada historii starożytnej królowej, ale w swojej muzyce wyraża jej miłość, gniew, strach, żal, odwagę, dumę. Ukazuje prawdę o kobiecie-bogini uwikłanej w sprzeczne namiętności.
Sugestywną aurę brzmieniową utworu tworzy zastosowane instrumentarium: flet, klarnet, róg, harfa, fortepian, kwartet smyczkowy i kilkanaście instrumentów perkusyjnych, wśród których znalazły się również te o rodowodzie egipskim, jak sistrum, krotale, talerze czy nisko brzmiący bęben. Dodatkowe efekty kolorystyczne uzyskane zostają poprzez szerokie wykorzystanie niestandardowych technik wykonawczych, preparacji instrumentów oraz harmonikę mikrotonową.
Siedem części utworu tworzy spójną dramaturgicznie całość, muzyka jest w „Cleopatra’s Songs” integralnie związana z tekstem, który wyznacza ich przebieg czasowy i determinuje napięcie. Pierwsza pieśń wyraża rozpacz Kleopatry z powodu ślubu Antoniusza z Oktawią. Złowieszczą wiadomość zapowiada już początkowy trytonowo-septymowy motyw w fortepianie, harfie i klarnetach prowadzony w dużych odległościach interwałowych. Partii wokalnej składającej się z wykrzyknień i pytań, a także szeptu i mowy towarzyszy także frullato klarnetów oparte na mikrotonowej ascendentalnej figurze oraz szybkie przebiegi instrumentów smyczkowych. W drugiej pieśni dominuje półszept – tu bohaterka wyraża swoją gorycz po stracie ukochanego, tekst jest też przekazywany przez flecistę, szepczącego do instrumentu. Eskalacja uczucia następuje w trzeciej pieśni, w której słuchaczom odsłania się gniew i ból Kleopatry po śmierci Antoniusza. Głównym motywem tej pieśni jest opracowana melizmatycznie apostrofa do słońca. Następuje zagęszczenie faktury, dominuje dynamika fortissimo, pojawiają się powtarzane schematy rytmiczne i sforzata, a także różnorodne efekty sonorystyczne w całym zespole instrumentalnym oraz fragmenty improwizowane. Moment wyciszenia i pozornego ukojenia przynosi pieśń czwarta, stanowiąca muzyczną ilustrację marzenia sennego bohaterki. Następuje nagła zmiana dynamiczna, kantylenowej, spokojnej frazie głosu towarzyszą długie dźwięki niskich rejestrów klarnetów basowych i rogu, a także stłumione brzmienia smyczków. Pieśń tę zamyka odcinek instrumentalny – punktualistyczny motyw fortepianu i harfy, prowadzony w wysokich rejestrach. Piąta część stanowi muzyczny komentarz do sceny śmierci Kleopatry – w partii wokalnej dominuje nerwowy półszept, niektóre głoski jak echo myśli bohaterki powracają w mówionych partiach muzyków, pojawia się też Sprechgesang i sublimacja głosu w fakturze instrumentalnej, a także długie, wymowne pauzy generalne. Czysto instrumentalna i częściowo improwizowana część szósta stanowi podsumowanie życia bohaterki – przeplatają się tu motywy z poprzednich części, dominują efekty sonorystyczne, gwałtowne repetycje, następuje apogeum dynamiczne, po którym attacca przechodzimy do pieśni siódmej stanowiącej epilog. Interwały seksty i tercji w partii wokalnej przywodzą na myśl pogodzenie się z losem, bo, jak mówią ostatnie wersy utworu: „uścisk śmierci jest jak kochanka słodkie ukąszenie, które choć boli, jest oczekiwane”.
Prawykonanie „Cleopatra’s Songs” Agaty Zubel odbędzie się w Witten (Niemcy) 27 kwietnia w ramach Festiwalu Wittener Tage für neue Kammermusik. Utwór zabrzmi w interpretacji Agaty Zubel (S) oraz Klangforum Wien pod batutą Emilio Pomárico.
Koncert można będzie śledzić na platformie WDR3.
© PWM
Najczęściej czytane:
Od czasów Karola Szymanowskiego, jednogłośnie uznawanego za najważniejszego twórcę początku XX wieku, muzyka polska rozwijała się gwałtownie, doświadczając licznych transformacji. W rocznicę urodzin kompozytora na półki księgarń trafia publikacja Muzyka polska po Szymanowskim, stanowiąca ukłon brytyjskiego muzykologa w stronę kultury muzycznej Polski minionego stulecia.
Tej jesieni nowa muzyka polska wybuchnie feerią barw. W październiku czekają nas prawykonania w Białymstoku, Katowicach, Tychach, Krakowie, Radomiu, Częstochowie oraz w Amsterdamie. Oto 9 utworów polskiej muzyki najnowszej, które warto w tym miesiącu usłyszeć.
Przed nami kolejna edycja festiwalu AUKSODRONE. Od 4 do 6 października tyska Mediateka będzie przepełniona muzyką w wykonaniu AUKSO Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy pod batutą Marka Mosia oraz znakomitych muzyków znanych ze sceny klasycznej i jazzowej. Nie zabraknie premier, improwizacji i świętowania jubileuszy. Polskie Wydawnictwo Muzyczne jest współorganizatorem festiwalu.
20 września rusza 67. odsłona Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. Tematem tegorocznej edycji jest przenikanie do muzyki współczesnej muzycznych języków historycznych i zjawisk dźwiękowych przynależących do różnych aktualnych gatunków.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne serdecznie zaprasza na kolejną edycję seminarium „Kurs Edytorstwa Muzycznego”. Wyróżniający się podczas spotkań uczestnicy mają szansę na podjęcie współpracy z oficyną. Zajęcia odbywają się online, planowane są też zjazdy stacjonarne. Nabór trwa do 29 września.
Krzysztof Knittel to artysta nieustannie poszukujący – niezależny, eksperymentujący, który podąża własnymi ścieżkami. To człowiek o wielu obliczach, wyraźnych opiniach i bogaty w doświadczenia, którymi dzieli się w rozmowie z Michałem Mendykiem. Jej zapis, pod paradoksalnym tytułem Granice niczego, 19 września br. dołączy do serii Ludzie Świata Muzyki, która ukazuje się nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
Fondation Prince Pierre de Monaco ogłosiła nominacje do tegorocznej edycji prestiżowej Prix de Composition Musicale. W gronie kandydatów znalazła się Agata Zubel, za utwór Na zewnątrz Czasu. Rozstrzygnięcie już w październiku.
Wrzesień przyniesie wiele dobrego we współczesnej muzyce polskiej. W Katowicach, Szczecinie, Wrocławiu, Gdańsku i Warszawie zabrzmią najnowsze kompozycje Marty Ptaszyńskiej, Mikołaja Piotra Góreckiego, Joanny Wnuk-Nazarowej, Krzysztofa Knittla, Jerzego Kornowicza i Pawła Hendricha. W kolejny, koncertowy sezon wkroczymy wśród barwnych ogrodów, przy donośnych dźwiękach carillonu, w atmosferze świętowania.
Po które publikacje przeznaczone na altówkę warto sięgnąć, by odnaleźć w nich bogactwo harmonii, wyraziste melodie, czy nostalgiczny i tajemniczy nastrój? O rekomendacje w ramach akcji „Instrument miesiąca” poprosiliśmy znakomitą skrzypaczkę i altowiolistkę – Katarzynę Budnik. Jako solistka i kameralistka koncertuje w Polsce i wielu krajach Europy, m.in.: z orkiestrą Sinfonia Varsovia, w której jest liderką grupy altówek.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Radio Kraków i marka płytowa ANAKLASIS zapraszają do Krakowa na jesienne koncerty, podczas których zabrzmi twórczość najwybitniejszych polskich kompozytorów we współczesnych reinterpretacjach znakomitych artystów sceny jazzowej i muzyki klasycznej. Cykl koncertów ANAKLASIS na fali w studiu koncertowym i na antenie radiowej rozpocznie się 12 września.
