Aktualności
„Cleopatra’s Songs” – nowy utwór Agaty Zubel
2018-04-20
„Jeśli mielibyśmy spalić wszystkie sztuki Szekspira prócz jednej, ocaliłbym Antoniusza i Kleopatrę” powiedział Wystan Hugh Auden, brytyjski poeta i pisarz. To wybitne pod względem poetyckim i teatralnym dzieło nie mogło znaleźć lepszej interpretatorki niż Agata Zubel – kompozytorka i śpiewaczka, która swoją drogę artystyczną niemal całkowicie związała ze słowem. Zubel, przywołując oryginalne fragmenty dzieła Szekspira, nie opowiada historii starożytnej królowej, ale w swojej muzyce wyraża jej miłość, gniew, strach, żal, odwagę, dumę. Ukazuje prawdę o kobiecie-bogini uwikłanej w sprzeczne namiętności.
Sugestywną aurę brzmieniową utworu tworzy zastosowane instrumentarium: flet, klarnet, róg, harfa, fortepian, kwartet smyczkowy i kilkanaście instrumentów perkusyjnych, wśród których znalazły się również te o rodowodzie egipskim, jak sistrum, krotale, talerze czy nisko brzmiący bęben. Dodatkowe efekty kolorystyczne uzyskane zostają poprzez szerokie wykorzystanie niestandardowych technik wykonawczych, preparacji instrumentów oraz harmonikę mikrotonową.
Siedem części utworu tworzy spójną dramaturgicznie całość, muzyka jest w „Cleopatra’s Songs” integralnie związana z tekstem, który wyznacza ich przebieg czasowy i determinuje napięcie. Pierwsza pieśń wyraża rozpacz Kleopatry z powodu ślubu Antoniusza z Oktawią. Złowieszczą wiadomość zapowiada już początkowy trytonowo-septymowy motyw w fortepianie, harfie i klarnetach prowadzony w dużych odległościach interwałowych. Partii wokalnej składającej się z wykrzyknień i pytań, a także szeptu i mowy towarzyszy także frullato klarnetów oparte na mikrotonowej ascendentalnej figurze oraz szybkie przebiegi instrumentów smyczkowych. W drugiej pieśni dominuje półszept – tu bohaterka wyraża swoją gorycz po stracie ukochanego, tekst jest też przekazywany przez flecistę, szepczącego do instrumentu. Eskalacja uczucia następuje w trzeciej pieśni, w której słuchaczom odsłania się gniew i ból Kleopatry po śmierci Antoniusza. Głównym motywem tej pieśni jest opracowana melizmatycznie apostrofa do słońca. Następuje zagęszczenie faktury, dominuje dynamika fortissimo, pojawiają się powtarzane schematy rytmiczne i sforzata, a także różnorodne efekty sonorystyczne w całym zespole instrumentalnym oraz fragmenty improwizowane. Moment wyciszenia i pozornego ukojenia przynosi pieśń czwarta, stanowiąca muzyczną ilustrację marzenia sennego bohaterki. Następuje nagła zmiana dynamiczna, kantylenowej, spokojnej frazie głosu towarzyszą długie dźwięki niskich rejestrów klarnetów basowych i rogu, a także stłumione brzmienia smyczków. Pieśń tę zamyka odcinek instrumentalny – punktualistyczny motyw fortepianu i harfy, prowadzony w wysokich rejestrach. Piąta część stanowi muzyczny komentarz do sceny śmierci Kleopatry – w partii wokalnej dominuje nerwowy półszept, niektóre głoski jak echo myśli bohaterki powracają w mówionych partiach muzyków, pojawia się też Sprechgesang i sublimacja głosu w fakturze instrumentalnej, a także długie, wymowne pauzy generalne. Czysto instrumentalna i częściowo improwizowana część szósta stanowi podsumowanie życia bohaterki – przeplatają się tu motywy z poprzednich części, dominują efekty sonorystyczne, gwałtowne repetycje, następuje apogeum dynamiczne, po którym attacca przechodzimy do pieśni siódmej stanowiącej epilog. Interwały seksty i tercji w partii wokalnej przywodzą na myśl pogodzenie się z losem, bo, jak mówią ostatnie wersy utworu: „uścisk śmierci jest jak kochanka słodkie ukąszenie, które choć boli, jest oczekiwane”.
Prawykonanie „Cleopatra’s Songs” Agaty Zubel odbędzie się w Witten (Niemcy) 27 kwietnia w ramach Festiwalu Wittener Tage für neue Kammermusik. Utwór zabrzmi w interpretacji Agaty Zubel (S) oraz Klangforum Wien pod batutą Emilio Pomárico.
Koncert można będzie śledzić na platformie WDR3.
© PWM
Najczęściej czytane:
Już po raz 22. zapraszamy nauczycieli szkół muzycznych na Dzień Edukacji Muzycznej – wydarzenie, które na stałe wpisało się w kalendarz szkolny i akademicki polskiego środowiska muzycznego.
Świetne wieści dla melomanów w Krakowie: jeszcze tej jesieni na kulturalnej mapie miasta pojawi się nowa, wyjątkowa przestrzeń. To UNA – kluboksięgarnia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
Jeden z najciekawszych polskich kompozytorów – nietuzinkowy i wymykający się schematom. Czerpiąc z tradycji, od ponad 60 lat konsekwentnie wyznacza swoją własną ścieżkę twórczą. Krzysztof Meyer stworzył 130 opusowanych dzieł i wciąż komponuje. Jego życie i twórczość opisane zostały w najnowszej publikacji Polskiego Wydawnictwa Muzycznego – Krzysztof Meyer. Nowoczesny i romantyczny autorstwa Magdaleny Dziadek. Premierą książki PWM świętuje 82. urodziny kompozytora.
W ramach trwającego w Edynburgu pasma Focus on Poland poświęconego polskiej muzyce podczas Edinburgh International Festival, odbędzie się przedpremierowy pokaz krótkometrażowego filmu dokumentalnego „Bacewicz x Bomsori”, który przybliża dwie wybitne artystki: południowokoreańską skrzypaczkę Bomsori Kim oraz Grażynę Bacewicz, jedną z najważniejszych postaci polskiej muzyki XX wieku. Co łączy obie te postaci? Wyjątkowy obraz stworzony przez reżysera Jakuba Piątka.
Krzysztof Knittel jest autorem utworów orkiestrowych, chóralnych, kameralnych, muzyki dla baletu, teatru, filmu, wykonawcą muzyki komputerowej i elektroakustycznej na żywo, twórcą instalacji dźwiękowych. To artysta nieustannie poszukujący – niezależny, eksperymentujący, który podąża własnymi ścieżkami. Człowiek o wielu obliczach, wyraźnych opiniach i bogaty w doświadczenia. W sierpniu jest naszym Kompozytorem miesiąca i zaprasza nas do swojej pracowni, w której opowiada o procesie twórczym i swoich dziełach.
Już 1 sierpnia 2025 roku w Edynburgu rozpoczęła się 78. edycja Edinburgh International Festival – jednego z najbardziej renomowanych i najstarszych festiwali w Wielkiej Brytanii. Tegoroczny program, realizowany pod hasłem „The Truth We Seek”, po raz pierwszy w historii festiwalu wzbogaci się o Focus on Poland – wyjątkową sekcję poświęconą polskiej muzyce.
Festiwal Stolica Języka Polskiego w Szczebrzeszynie to już stały punkt letnich aktywności Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Zrodzony jako owoc pasji do słowa, festiwal rokrocznie gromadzi miłośników języka polskiego i polskiej sztuki. W tym roku Polskie Wydawnictwo Muzycznego, które po raz czwarty stało się partnerem festiwalu, planuje aż trzy wydarzenia. Z myślą o najmłodszych uczestnikach proponuje warsztaty muzyczne; starsza publiczność natomiast ujrzy w nowym świetle postać najsłynniejszego polskiego kompozytora – Fryderyka Chopina.
Ponadczasowe spotkanie z muzyką ostatniego polskiego romantyka, Tadeusza Bairda i dźwiękową historią Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia na dwupłytowym wydaniu ANAKLASIS. Trzy symfonie, czterech wybitnych dyrygentów w nagraniach najnowszych i archiwalnych, ponownie odkrytych.
To bez wątpienia jedna z najbardziej znanych i najczęściej wykonywanych kompozycji Henryka Wieniawskiego. Niezmiennie pobudza wyobraźnię melomanów – nie tylko siłą muzycznego wyrazu, lecz także okolicznościami powstania, które obrosły własną – nomen omen – legendą. W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu”, z okazji 190. rocznicy urodzin Wieniawskiego, pod lupę weźmiemy Legendę op. 17, badając granice między historią a… fan fiction?
Pięcioodcinkowe słuchowisko o Karolu Szymanowskim w reżyserii Mateusza Pakuły dostępne jest w sprzedaży. Odnaleźć je można na www.pwm.sklep.pl oraz w serwisie Audioteka. Premiera słuchowiska odbyła się w czerwcu na antenie Radia Kraków, wywołując poruszenie w środowisku muzycznym.
