2022-02-17

Urodzeni w tym samym roku, znakomici kompozytorzy i erudyci, pasjonaci sztuki, zawsze stawiający sprawę polską na pierwszym miejscu. O kim mowa? O Romanie Palestrze i Zygmuncie Mycielskim.
Obaj opisywali te same problemy i zjawiska (nie tylko muzyczne). Dzieliła ich perspektywa twórcza. Palester obserwował wszystko z emigracji, Mycielski pozostał w kraju. 

Literacki luty 2022 roku w Polskim Wydawnictwie Muzycznym dedykowany jest ich pisarskiej twórczości. Do czytelników trafiają bowiem dwie niesamowite książki: Pisma Romana Palestra oraz Znaki zapytania Zygmunta Mycielskiego.

Pierwszy spośród trzech tomów Pism Romana Palestra – Zawsze myliłem się w polityce – zawiera szkice z lat 1932–1988. Są to: publikowane w swoim czasie w branżowych pismach muzycznych studia i szkice analityczne, polemiki, wywiady, przemowy oraz emitowane na falach Radia Wolna Europa w latach 1952–1972 – a w niniejszym tomie po raz pierwszy ogłoszone drukiem – komentarze kulturalne, w których Palester z niekwestionowanym znawstwem omawiał bieżące wydarzenia muzyczne, plastyczne i literackie. Artysta i publicysta potrafiący „grać na wielu fortepianach jednocześnie” niezwykle celnie i bez taryfy ulgowej komentował złożoną rzeczywistość kulturową Europy przedzielonej żelazną kurtyną, odnotowywał istotne dzieła i wydarzenia o randze światowej, przybliżał je polskiemu słuchaczowi „zakazanego” radia, głodnemu nowinek płynących z tak zwanego wolnego świata. Cięty język, wnikliwe erudycyjne analizy i wszechstronne zainteresowanie sprawami kultury sprawiają, że teksty Palestra to literacka uczta.
 

Zaś Znaki zapytania Zygmunta Mycielskiego są nie tylko zbiorem szkiców o muzyce, galerią twórców dawnych i nowych, ale przede wszystkim wyjątkowym zapisem polskiej kultury przełomu politycznego lat 1955–1958. To niezwykły dokument epoki, kreślony piórem jednego z jej wnikliwych obserwatorów. Wybitnego muzyka i pisarza. Słuchacza, czytelnika i odważnego uczestnika tamtych wydarzeń.
Książka jest wyjątkową reedycją istniejącej już wcześniej pozycji: Notatki o muzyce i muzykach. Została uzupełniona o fragmenty, które ze względu na wszechobecnie panującą wówczas cenzurę nie mogły zostać wydrukowane. Książka zyskuje nową jakość nie tylko edycyjną, ale również treściową. Redaktorka nowego wydania – Beata Bolesławska-Lewandowska – tak pisze o publikacji:

Z ekscytacją patrzyłam na starannie przygotowaną do druku pierwotną wersję tomu, porównując ją z finalnym efektem, i z rosnącym smutkiem odkrywałam kolejne stronice przekreślone czerwonym kolorem, bezceremonialnie z książki wyrzucone. Z minuty na minutę odsłaniał się przede mną obraz sytuacji. Stało się jasne, że w wyniku działań cenzora publikacja, która ujrzała w 1961 roku światło dzienne, diametralnie odbiegała od pierwotnych zamierzeń zarówno autora, jak i wydawnictwa. Ze zdumieniem patrzyłam, jak bardzo ten oryginalny, pieczołowicie ułożony w całość zbiór tekstów został w rezultacie okrojony i zmieniony…
[…] redakcja PWM, na czele z pracującą przy tym tomie Teresą Chylińską (której w tym miejscu serdecznie dziękuję za podzielenie się ze mną wspomnieniami z tego czasu), dołożyła wszelkich starań, aby ocalić, co się da, a i sam Mycielski doskonale sytuację rozumiał i tym bardziej wdzięczny był za te starania – nie miałam najmniejszych wątpliwości, że zachowaną w archiwum oryginalną wersję książki należy bezwzględnie pokazać światu.

Obie książki dostępne są już w sprzedaży w naszym sklepie stacjonarnym, e-sklepie oraz w dobrych księgarniach muzycznych.