Aktualności
Symfonie organowe Feliksa Nowowiejskiego – wydania źródłowo-krytyczne
2023-04-30
W dorobku twórczym Feliksa Nowowiejskiego szczególne miejsce zajmują kompozycje na organy – do najważniejszych zaliczamy m.in. cztery koncerty, poemat In Paradisum, czy też dziewięć Symfonii organowych op. 45. Dzięki staraniom Polskiego Wydawnictwa Muzycznego katalog Oficyny powiększył się o źródłowo-krytyczne wydanie II Symfonii organowej i III Symfonii organowej „Lourdes”.
Pod koniec 1919 roku Nowowiejski osiadł w Poznaniu, gdzie życie muzyczne prężnie odradzało się po wojennej zawierusze – działała tam miejska orkiestra i teatr operowy, w planach było również utworzenie państwowego instytutu muzycznego. Nic więc dziwnego, że kompozytor uznał to miejsce za odpowiednie do rozwoju swoich planów artystycznych. Rzeczywiście, już w kolejnym roku Nowowiejski wykładał w nowo powstałej Państwowej Akademii i Szkole Muzycznej, gdzie prowadził klasę organów i dyrygował orkiestrą. Organizował liczne koncerty symfoniczne i chóralne, występował też z okolicznościowymi recitalami organowymi, podczas których wykonywał muzykę baroku, utwory współczesnych kompozytorów francuskich oraz własne improwizacje. A choć Nowowiejski improwizował znakomicie, potrzebował również nowego, ambitnego repertuaru własnego autorstwa. Z potrzeby tej zrodziło się dziewięć sonat organowych, przemianowanych później przez samego kompozytora na symfonie. Proces ich kształtowania był długotrwały i skomplikowany – przez bez mała dekadę Nowowiejski komponował nowe części, dopełniał symfonie powstałymi wcześniej mniejszymi utworami i przekształcał je na potrzeby nowego cyklu. W 1931 roku już pod nową nazwą zabrał kompozycje do Londynu z nadzieją wykonania w muzycznej metropolii Europy; jednak zmian dokonywał w nich jeszcze długo.
Podobnie jak pozostałe rozbudowane utwory Feliksa Nowowiejskiego, Symfonie organowe ukazują go z jednej strony jako admiratora tradycji sięgającego po formy zakorzenione w poprzednich epokach, z drugiej zaś – nowatora o nieprzewidywalnym języku muzycznym, wprowadzającym słuchacza w świat nowej muzyki. Tradycyjna forma we władaniu wirtuoza-improwizatora ulega oryginalnym przeobrażeniom i staje się narzędziem pozwalającym zaskakiwać odbiorcę niespotykanymi rozwiązaniami brzmieniowymi. Uwagę zwraca też umiejętne wykorzystanie walorów przenikającego utwory materiału prekompozycyjnego – pieśni kościelnych Nie opuszczaj nas (II Symfonia) i Po górach, dolinach (III Symfonia „Lourdes”). Niezaprzeczalna wartość artystyczna obu symfonii z pewnością zachęca do sięgnięcia po te interesujące pozycje literatury organowej.
Nową edycję, wzbogaconą o aparat źródłowo-krytyczny, przygotowały Elżbieta Karolak – organistka i pedagog, współorganizatorka Międzynarodowych Konkursów Organowych im. Feliksa Nowowiejskiego w Poznaniu – i Karolina Kaźmierczak – muzykolożka, dyrektorka Towarzystwa Muzycznego im. H. Wieniawskiego w Poznaniu. Wydania zawierają wstępy i komentarze rewizyjne do utworów w języku polskim, angielskim i niemieckim, są też ilustrowane fragmentami rękopiśmiennych przekazów kompozycji.
Oba tomy wchodzą w skład Wydania Dzieł Feliksa Nowowiejskiego, którego celem jest przekazanie tekstu w miarę możliwości jak najbliższego intencjom kompozytora. Seria jest częścią katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, a opracowywana jest w ramach projektu Dziedzictwo Muzyki Polskiej, realizowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Więcej o fascynującej twórczości organowej Feliksa Nowowiejskiego opowiadał Ireneusz Wyrwa z rozmowie z Agatą Kwiecińską dla podcastu „DNA Muzyki Polskiej”.
Najczęściej czytane:
To już osiemdziesiąt lat od kiedy Polskie Wydawnictwo Muzyczne wspiera rozwój polskiej kultury muzycznej na świecie. Przypadający w 2025 roku jubileusz Oficyna uświetni serią koncertów z udziałem artystów najwyższej próby w renomowanych salach koncertowych w Polsce. Podczas licznych aktywności muzycznych i edukacyjnych towarzyszyć nam będzie najlepsza polska twórczość. Do wspólnego świętowania zapraszamy już 7 i 8 marca do Wrocławia!
W lutym po raz pierwszy wykonane zostaną najnowsze utwory Agaty Zubel i Zygmunta Krauze. Chociaż oba dzieła różnią się od siebie pod względem obsady czy sposobu konstrukcji, to w przypadku źródła inspiracji łączy je eksploracja zagadnień związanych z malarstwem.
Współczesny jazz i XV-wieczna polifonia – czy te światy da się pogodzić? Ależ tak! Dowodem na to jest płyta LAETA MUNDUS od wytwórni ANAKLASIS, która splata głosy dwóch epok w swoistą harmonię sfer. Od 29 stycznia album dostępny jest także na winylu.
Przeglądając spisy dzieł Franciszka Lessla, wśród kompozycji na fortepian i orkiestrę znajdziemy Kaprys i wariacje op. 10 oraz Potpourri op. 12. Nie wszyscy wiedzą jednak, że pod tymi tytułami tak naprawdę kryje się... jeden i ten sam utwór! Jak do tego doszło i co wspólnego mają z tym lipska prasa muzyczna, Tadeusz Kościuszko i polskie damy? W nowym cyklu „Historia pewnego utworu” co miesiąc weźmiemy pod lupę wybraną kompozycję – przypomnimy najciekawsze wątki związane z genezą jej powstania, procesem twórczym, recepcją i dalszymi dziejami.
Czy Wesoły Franiu istnieje naprawdę i czemu Kotek Tęsknotek jest smutny? O procesie nadawania tytułów utworom i współpracy przy tworzeniu publikacji nutowej dla dzieci opowiadają Patrycja Budziacka i Natalia Drozen-Czaplińska – autorki zbioru Wiolinkowe opowieści na skrzypce i fortepian wydanego w Serii Pedagogicznej PWM.
Dyrektor Artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego NDI Sopot Classic Szymon Morus oraz Polska Filharmonia Kameralna Sopot zapraszają młodych kompozytorów do wzięcia udziału w 8. Konkursie Kompozytorskim im. Krzysztofa Pendereckiego, który odbędzie się w ramach 15. edycji Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego NDI Sopot Classic. Konkurs, organizowany co dwa lata, wspiera twórczość młodych artystów, stwarzając im przestrzeń do zaprezentowania swoich utworów przed profesjonalnym jury.
Podobno sam Józef Haydn kupował mu papier nutowy. Na temat jego pochodzenia wysnuto kontrowersyjne teorie, łącząc go z rodziną Czartoryskich. Był twórcą pierwszego polskiego koncertu fortepianowego. Mowa o Franciszku Lesslu, kompozytorze przełomu XVIII i XIX wieku, którego można uznać za najwybitniejszego przed Chopinem. Marcin Tadeusz Łukaszewski kreśli jego sylwetkę w najnowszej Małej Monografii Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, poszukując prawdy i dementując narosłe wokół kompozytora mity.
225 polskich kompozytorów, 1500 utworów, kilkaset godzin muzyki! Rozpoczynamy kolejny rok z programem TUTTI.pl, dzięki któremu Polskie Wydawnictwo Muzyczne wspiera wykonania muzyki polskiej. Beneficjenci otrzymują rabat na wypożyczenie materiałów orkiestrowych w wysokości 70% opłaty.
W ramach nowej odsłony akcji „Kompozytor/Kompozytorka Miesiąca” zajrzymy do pracowni twórców, związanych z naszym Wydawnictwem. Przyjrzymy się ich pracy — czy siadają przy fortepianie, rozkładają papier nutowy na pulpicie i zapisują ołówkiem kolejne dźwięki, czy może jednak instrument i przyrządy piśmiennicze zastąpili myszką i klawiaturą komputera? Naszą szczególną uwagę zwrócimy na ich biurka, przy których pomysły muzyczne materializują się na pięcioliniach kolejnych partytur. Akcji towarzyszą fotografie Bartka Barczyka.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne z dumą i radością prezentuje osiągnięcia mijających miesięcy. Rok 2024 to w Oficynie nie tylko nowe utwory, publikacje nutowe, książki i albumy muzyczne, ale także zasoby cyfrowe, wydarzenia koncertowe i edukacyjne oraz międzynarodowe projekty upowszechniające muzykę polską. Miniony rok to również czas intensywnych współprac w ramach licznych wydarzeń w świecie muzyki. Wydawnictwo rozwija się dynamicznie, będąc w centrum najważniejszych wydarzeń świata kultury i podejmując współpracę z partnerami najwyższej klasy.
