Aktualności
Żegnamy Zygmunta M. Szweykowskiego
2023-08-04
3 sierpnia 2023 roku w wieku 94 lat zmarł prof. dr hab. Zygmunt Marian Szweykowski – wybitna postać polskiej muzykologii, badacz muzyki dawnej, pedagog, a także redaktor i współpracownik Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, autor ponad 100 haseł Encyklopedii Muzycznej PWM.
Zygmunt Marian Szweykowski urodził się 12 maja 1929 roku w Krakowie. W czasie II wojny światowej mieszkał w Warszawie, zaś po powstaniu – w Częstochowie. W latach 1947-51 odbył studia muzykologiczne na Uniwersytecie Poznańskim pod kierunkiem Adolfa Chybińskiego. Jeszcze w trakcie studiów zaproponowano mu posadę asystenta na rodzimej uczelni:
Będąc jeszcze studentem (III roku) – jak gdyby na ironię – na prima aprilis roku 1950 dostałem etat asystenta na Uniwersytecie Poznańskim […]. I właśnie od tej daty, od prima aprilis 1950 roku rozpoczęła się moja kariera uniwersytecka, trwająca nieprzerwanie pięćdziesiąt pięć lat(!), do roku 1999 na etacie, a następnie do roku 2004 na kontrakcie – wspominał. [1]
W 1954 roku powrócił do rodzinnego Krakowa, gdzie podjął pracę redaktora w Polskim Wydawnictwie Muzycznym:
Ponieważ Tadeusz Strumiłło już wcześniej wrócił do swego rodzinnego Krakowa i znalazł pracę w reorganizującym się Polskim Wydawnictwie Muzycznym, zaproszono i mnie na stanowisko redaktora we wspomnianym wydawnictwie. Dopiero w kilkadziesiąt lat później, będąc już na emeryturze, dowiedziałem się, że ówczesny dyrektor Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, Tadeusz Ochlewski, który był w bardzo dobrych stosunkach z prof. Chybińskim prosił go, aby podał mu on nazwiska tych uczniów, którzy mogliby przyjechać do Krakowa i objąć stanowiska redaktorów w PWM. Okazuje się, że Chybiński podał dwa nazwiska: Strumiłły i moje. I tak, pierwszego stycznia 1954 roku, po dwudziestu pięciu latach, wróciłem do swego rodzinnego, a dotychczas przecież całkowicie nieznanego mi miasta. [2]
W tym samym roku objął etat asystenta przy Katedrze Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, na zaproszenie ówczesnej kierowniczki katedry Stefanii Łobaczewskiej. Z krakowską muzykologią związany był wiele lat – to właśnie na Uniwersytecie Jagiellońskim uzyskał tytuł doktora pod kierunkiem Józefa Chomińskiego (1964), a następnie habilitację (1976) i profesurę (1990). W latach 1971-99 sprawował też funkcję kierownika Katedry Historii i Teorii Muzyki, zaś w latach 1999-2005 stał na czele Zakładu Muzyki Dawnej w Instytucie Muzykologii UJ. W 1991 roku założył działające przy instytucie wydawnictwo Musica Iagiellonica. Współpracował z Uniwersytetem Warszawskim, Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytutem Sztuki Polskiej Akademii Nauk oraz licznymi uczelniami zagranicznymi, m.in. w Berlinie, Rzymie, Bazylei, Bolonii, Padwie, Uppsali, Salzburgu i Lublanie.
Po zakończeniu pracy etatowej w Polskim Wydawnictwie Muzycznym współpracował z Oficyną jako redaktor licznych serii wydawniczych, wiceprzewodniczący Rady Programowej, członek Kolegium i Komitetu Redakcyjnego oraz redaktor naukowy działu kompozytorzy, teoretycy i wykonawcy XVII w. w Encyklopedii Muzycznej PWM. Spod jego ręki wyszło ponad 100 haseł encyklopedii.
Główny obszar jego zainteresowań naukowych stanowiła historia dawnej muzyki i kultury muzycznej w Polsce i we Włoszech. Kontynuował rozpoczętą przez Adolfa Chybińskiego tradycję badań faktograficzno-źródłowych, co zaowocowało pracami o nieocenionym znaczeniu dla rekonstrukcji dziejów polskiego renesansu i baroku. Rezultaty badań publikował w postaci licznych artykułów i rozpraw naukowych – m.in. na łamach „Ruchu Muzycznego”, „Muzyki” oraz „The Musical Quarterly”. Zawdzięczamy mu też kilkadziesiąt źródłowo-krytycznych wydań utworów, m.in. C. Bazylika, Wacława z Szamotuł, M. Mielczewskiego, F. Liliusa, S. S. Szarzyńskiego, B. Pękiela czy M. Zieleńskiego. Edycje opatrywał szczegółowymi wstępami monograficznymi i komentarzami krytycznymi, tym samym tworząc wzór polskiego naukowego edytorstwa muzyki dawnej. Był także autorem licznych książek naukowych – do najważniejszych należą: Kultura wokalna XVI-wiecznej Polski (Kraków 1957), Musica Moderna w ujęciu Marka Scacchiego (Kraków 1977) czy seria Historia muzyki XVII wieku, której był współautorem.
Należał do krajowych i zagranicznych stowarzyszeń naukowych, m.in. Związku Kompozytorów Polskich, American Musicological Society, Accademia Filarmonica di Bologna i International Musicological Society. Odznaczono go m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
Zmarł 3 sierpnia 2023 roku. O jego śmierci poinformował Instytut Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
_____
[1] Szweykowski, Z.M., Całe życie z muzykologią. Wspomnienia uniwersyteckie z Poznania i Krakowa, w: „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio L, Vol. XII, 2, 2014, s. 127.
[2] Ibidem, s. 130.
Najczęściej czytane:
Od czasów Karola Szymanowskiego, jednogłośnie uznawanego za najważniejszego twórcę początku XX wieku, muzyka polska rozwijała się gwałtownie, doświadczając licznych transformacji. W rocznicę urodzin kompozytora na półki księgarń trafia publikacja Muzyka polska po Szymanowskim, stanowiąca ukłon brytyjskiego muzykologa w stronę kultury muzycznej Polski minionego stulecia.
Tej jesieni nowa muzyka polska wybuchnie feerią barw. W październiku czekają nas prawykonania w Białymstoku, Katowicach, Tychach, Krakowie, Radomiu, Częstochowie oraz w Amsterdamie. Oto 9 utworów polskiej muzyki najnowszej, które warto w tym miesiącu usłyszeć.
Przed nami kolejna edycja festiwalu AUKSODRONE. Od 4 do 6 października tyska Mediateka będzie przepełniona muzyką w wykonaniu AUKSO Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy pod batutą Marka Mosia oraz znakomitych muzyków znanych ze sceny klasycznej i jazzowej. Nie zabraknie premier, improwizacji i świętowania jubileuszy. Polskie Wydawnictwo Muzyczne jest współorganizatorem festiwalu.
20 września rusza 67. odsłona Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. Tematem tegorocznej edycji jest przenikanie do muzyki współczesnej muzycznych języków historycznych i zjawisk dźwiękowych przynależących do różnych aktualnych gatunków.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne serdecznie zaprasza na kolejną edycję seminarium „Kurs Edytorstwa Muzycznego”. Wyróżniający się podczas spotkań uczestnicy mają szansę na podjęcie współpracy z oficyną. Zajęcia odbywają się online, planowane są też zjazdy stacjonarne. Nabór trwa do 29 września.
Krzysztof Knittel to artysta nieustannie poszukujący – niezależny, eksperymentujący, który podąża własnymi ścieżkami. To człowiek o wielu obliczach, wyraźnych opiniach i bogaty w doświadczenia, którymi dzieli się w rozmowie z Michałem Mendykiem. Jej zapis, pod paradoksalnym tytułem Granice niczego, 19 września br. dołączy do serii Ludzie Świata Muzyki, która ukazuje się nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
Fondation Prince Pierre de Monaco ogłosiła nominacje do tegorocznej edycji prestiżowej Prix de Composition Musicale. W gronie kandydatów znalazła się Agata Zubel, za utwór Na zewnątrz Czasu. Rozstrzygnięcie już w październiku.
Wrzesień przyniesie wiele dobrego we współczesnej muzyce polskiej. W Katowicach, Szczecinie, Wrocławiu, Gdańsku i Warszawie zabrzmią najnowsze kompozycje Marty Ptaszyńskiej, Mikołaja Piotra Góreckiego, Joanny Wnuk-Nazarowej, Krzysztofa Knittla, Jerzego Kornowicza i Pawła Hendricha. W kolejny, koncertowy sezon wkroczymy wśród barwnych ogrodów, przy donośnych dźwiękach carillonu, w atmosferze świętowania.
Po które publikacje przeznaczone na altówkę warto sięgnąć, by odnaleźć w nich bogactwo harmonii, wyraziste melodie, czy nostalgiczny i tajemniczy nastrój? O rekomendacje w ramach akcji „Instrument miesiąca” poprosiliśmy znakomitą skrzypaczkę i altowiolistkę – Katarzynę Budnik. Jako solistka i kameralistka koncertuje w Polsce i wielu krajach Europy, m.in.: z orkiestrą Sinfonia Varsovia, w której jest liderką grupy altówek.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Radio Kraków i marka płytowa ANAKLASIS zapraszają do Krakowa na jesienne koncerty, podczas których zabrzmi twórczość najwybitniejszych polskich kompozytorów we współczesnych reinterpretacjach znakomitych artystów sceny jazzowej i muzyki klasycznej. Cykl koncertów ANAKLASIS na fali w studiu koncertowym i na antenie radiowej rozpocznie się 12 września.
