Aktualności
Żegnamy Zygmunta M. Szweykowskiego
2023-08-04
3 sierpnia 2023 roku w wieku 94 lat zmarł prof. dr hab. Zygmunt Marian Szweykowski – wybitna postać polskiej muzykologii, badacz muzyki dawnej, pedagog, a także redaktor i współpracownik Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, autor ponad 100 haseł Encyklopedii Muzycznej PWM.
Zygmunt Marian Szweykowski urodził się 12 maja 1929 roku w Krakowie. W czasie II wojny światowej mieszkał w Warszawie, zaś po powstaniu – w Częstochowie. W latach 1947-51 odbył studia muzykologiczne na Uniwersytecie Poznańskim pod kierunkiem Adolfa Chybińskiego. Jeszcze w trakcie studiów zaproponowano mu posadę asystenta na rodzimej uczelni:
Będąc jeszcze studentem (III roku) – jak gdyby na ironię – na prima aprilis roku 1950 dostałem etat asystenta na Uniwersytecie Poznańskim […]. I właśnie od tej daty, od prima aprilis 1950 roku rozpoczęła się moja kariera uniwersytecka, trwająca nieprzerwanie pięćdziesiąt pięć lat(!), do roku 1999 na etacie, a następnie do roku 2004 na kontrakcie – wspominał. [1]
W 1954 roku powrócił do rodzinnego Krakowa, gdzie podjął pracę redaktora w Polskim Wydawnictwie Muzycznym:
Ponieważ Tadeusz Strumiłło już wcześniej wrócił do swego rodzinnego Krakowa i znalazł pracę w reorganizującym się Polskim Wydawnictwie Muzycznym, zaproszono i mnie na stanowisko redaktora we wspomnianym wydawnictwie. Dopiero w kilkadziesiąt lat później, będąc już na emeryturze, dowiedziałem się, że ówczesny dyrektor Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, Tadeusz Ochlewski, który był w bardzo dobrych stosunkach z prof. Chybińskim prosił go, aby podał mu on nazwiska tych uczniów, którzy mogliby przyjechać do Krakowa i objąć stanowiska redaktorów w PWM. Okazuje się, że Chybiński podał dwa nazwiska: Strumiłły i moje. I tak, pierwszego stycznia 1954 roku, po dwudziestu pięciu latach, wróciłem do swego rodzinnego, a dotychczas przecież całkowicie nieznanego mi miasta. [2]
W tym samym roku objął etat asystenta przy Katedrze Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, na zaproszenie ówczesnej kierowniczki katedry Stefanii Łobaczewskiej. Z krakowską muzykologią związany był wiele lat – to właśnie na Uniwersytecie Jagiellońskim uzyskał tytuł doktora pod kierunkiem Józefa Chomińskiego (1964), a następnie habilitację (1976) i profesurę (1990). W latach 1971-99 sprawował też funkcję kierownika Katedry Historii i Teorii Muzyki, zaś w latach 1999-2005 stał na czele Zakładu Muzyki Dawnej w Instytucie Muzykologii UJ. W 1991 roku założył działające przy instytucie wydawnictwo Musica Iagiellonica. Współpracował z Uniwersytetem Warszawskim, Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytutem Sztuki Polskiej Akademii Nauk oraz licznymi uczelniami zagranicznymi, m.in. w Berlinie, Rzymie, Bazylei, Bolonii, Padwie, Uppsali, Salzburgu i Lublanie.
Po zakończeniu pracy etatowej w Polskim Wydawnictwie Muzycznym współpracował z Oficyną jako redaktor licznych serii wydawniczych, wiceprzewodniczący Rady Programowej, członek Kolegium i Komitetu Redakcyjnego oraz redaktor naukowy działu kompozytorzy, teoretycy i wykonawcy XVII w. w Encyklopedii Muzycznej PWM. Spod jego ręki wyszło ponad 100 haseł encyklopedii.
Główny obszar jego zainteresowań naukowych stanowiła historia dawnej muzyki i kultury muzycznej w Polsce i we Włoszech. Kontynuował rozpoczętą przez Adolfa Chybińskiego tradycję badań faktograficzno-źródłowych, co zaowocowało pracami o nieocenionym znaczeniu dla rekonstrukcji dziejów polskiego renesansu i baroku. Rezultaty badań publikował w postaci licznych artykułów i rozpraw naukowych – m.in. na łamach „Ruchu Muzycznego”, „Muzyki” oraz „The Musical Quarterly”. Zawdzięczamy mu też kilkadziesiąt źródłowo-krytycznych wydań utworów, m.in. C. Bazylika, Wacława z Szamotuł, M. Mielczewskiego, F. Liliusa, S. S. Szarzyńskiego, B. Pękiela czy M. Zieleńskiego. Edycje opatrywał szczegółowymi wstępami monograficznymi i komentarzami krytycznymi, tym samym tworząc wzór polskiego naukowego edytorstwa muzyki dawnej. Był także autorem licznych książek naukowych – do najważniejszych należą: Kultura wokalna XVI-wiecznej Polski (Kraków 1957), Musica Moderna w ujęciu Marka Scacchiego (Kraków 1977) czy seria Historia muzyki XVII wieku, której był współautorem.
Należał do krajowych i zagranicznych stowarzyszeń naukowych, m.in. Związku Kompozytorów Polskich, American Musicological Society, Accademia Filarmonica di Bologna i International Musicological Society. Odznaczono go m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
Zmarł 3 sierpnia 2023 roku. O jego śmierci poinformował Instytut Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
_____
[1] Szweykowski, Z.M., Całe życie z muzykologią. Wspomnienia uniwersyteckie z Poznania i Krakowa, w: „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio L, Vol. XII, 2, 2014, s. 127.
[2] Ibidem, s. 130.
Najczęściej czytane:
To już osiemdziesiąt lat od kiedy Polskie Wydawnictwo Muzyczne wspiera rozwój polskiej kultury muzycznej na świecie. Przypadający w 2025 roku jubileusz Oficyna uświetni serią koncertów z udziałem artystów najwyższej próby w renomowanych salach koncertowych w Polsce. Podczas licznych aktywności muzycznych i edukacyjnych towarzyszyć nam będzie najlepsza polska twórczość. Do wspólnego świętowania zapraszamy już 7 i 8 marca do Wrocławia!
W lutym po raz pierwszy wykonane zostaną najnowsze utwory Agaty Zubel i Zygmunta Krauze. Chociaż oba dzieła różnią się od siebie pod względem obsady czy sposobu konstrukcji, to w przypadku źródła inspiracji łączy je eksploracja zagadnień związanych z malarstwem.
Współczesny jazz i XV-wieczna polifonia – czy te światy da się pogodzić? Ależ tak! Dowodem na to jest płyta LAETA MUNDUS od wytwórni ANAKLASIS, która splata głosy dwóch epok w swoistą harmonię sfer. Od 29 stycznia album dostępny jest także na winylu.
Przeglądając spisy dzieł Franciszka Lessla, wśród kompozycji na fortepian i orkiestrę znajdziemy Kaprys i wariacje op. 10 oraz Potpourri op. 12. Nie wszyscy wiedzą jednak, że pod tymi tytułami tak naprawdę kryje się... jeden i ten sam utwór! Jak do tego doszło i co wspólnego mają z tym lipska prasa muzyczna, Tadeusz Kościuszko i polskie damy? W nowym cyklu „Historia pewnego utworu” co miesiąc weźmiemy pod lupę wybraną kompozycję – przypomnimy najciekawsze wątki związane z genezą jej powstania, procesem twórczym, recepcją i dalszymi dziejami.
Czy Wesoły Franiu istnieje naprawdę i czemu Kotek Tęsknotek jest smutny? O procesie nadawania tytułów utworom i współpracy przy tworzeniu publikacji nutowej dla dzieci opowiadają Patrycja Budziacka i Natalia Drozen-Czaplińska – autorki zbioru Wiolinkowe opowieści na skrzypce i fortepian wydanego w Serii Pedagogicznej PWM.
Dyrektor Artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego NDI Sopot Classic Szymon Morus oraz Polska Filharmonia Kameralna Sopot zapraszają młodych kompozytorów do wzięcia udziału w 8. Konkursie Kompozytorskim im. Krzysztofa Pendereckiego, który odbędzie się w ramach 15. edycji Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego NDI Sopot Classic. Konkurs, organizowany co dwa lata, wspiera twórczość młodych artystów, stwarzając im przestrzeń do zaprezentowania swoich utworów przed profesjonalnym jury.
Podobno sam Józef Haydn kupował mu papier nutowy. Na temat jego pochodzenia wysnuto kontrowersyjne teorie, łącząc go z rodziną Czartoryskich. Był twórcą pierwszego polskiego koncertu fortepianowego. Mowa o Franciszku Lesslu, kompozytorze przełomu XVIII i XIX wieku, którego można uznać za najwybitniejszego przed Chopinem. Marcin Tadeusz Łukaszewski kreśli jego sylwetkę w najnowszej Małej Monografii Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, poszukując prawdy i dementując narosłe wokół kompozytora mity.
225 polskich kompozytorów, 1500 utworów, kilkaset godzin muzyki! Rozpoczynamy kolejny rok z programem TUTTI.pl, dzięki któremu Polskie Wydawnictwo Muzyczne wspiera wykonania muzyki polskiej. Beneficjenci otrzymują rabat na wypożyczenie materiałów orkiestrowych w wysokości 70% opłaty.
W ramach nowej odsłony akcji „Kompozytor/Kompozytorka Miesiąca” zajrzymy do pracowni twórców, związanych z naszym Wydawnictwem. Przyjrzymy się ich pracy — czy siadają przy fortepianie, rozkładają papier nutowy na pulpicie i zapisują ołówkiem kolejne dźwięki, czy może jednak instrument i przyrządy piśmiennicze zastąpili myszką i klawiaturą komputera? Naszą szczególną uwagę zwrócimy na ich biurka, przy których pomysły muzyczne materializują się na pięcioliniach kolejnych partytur. Akcji towarzyszą fotografie Bartka Barczyka.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne z dumą i radością prezentuje osiągnięcia mijających miesięcy. Rok 2024 to w Oficynie nie tylko nowe utwory, publikacje nutowe, książki i albumy muzyczne, ale także zasoby cyfrowe, wydarzenia koncertowe i edukacyjne oraz międzynarodowe projekty upowszechniające muzykę polską. Miniony rok to również czas intensywnych współprac w ramach licznych wydarzeń w świecie muzyki. Wydawnictwo rozwija się dynamicznie, będąc w centrum najważniejszych wydarzeń świata kultury i podejmując współpracę z partnerami najwyższej klasy.
