Aktualności
Ludomir Różycki w katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego – w 140. rocznicę urodzin
2023-09-18
18 września 2023 roku przypada 140. rocznica urodzin Ludomira Różyckiego. Z tej okazji Polskie Wydawnictwo Muzyczne przypomina twórczość tego wybitnego przedstawiciela muzycznej Młodej Polski. W katalogu Oficyny znajdują się m.in. wirtuozowski Koncert skrzypcowy op. 70, wybór literatury fortepianowej o znacznych walorach estradowych oraz jazzowe reinterpretacje i impresje na temat twórczości Różyckiego. Sylwetkę i dzieła kompozytora przybliżają też poświęcone mu dwa odcinki wydawanego przez PWM podcastu „DNA Muzyki Polskiej”.
Kompozytor, pianista, dyrygent i pedagog Ludomir Różycki (ur. 18 września 1883 w Warszawie, zm. 1 stycznia 1953 w Katowicach), uważany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli Młodej Polski w muzyce. Spod jego ręki wyszły znakomite opery (jak Eros i Psyche czy Casanova), uchodzi też za pioniera polskiego baletu narodowego – jego Pan Twardowski w samych latach 1921-1929 doczekał się aż 300 przedstawień. Uwagę zwraca również jego bogata i atrakcyjna muzyka fortepianowa oraz mistrzowsko nakreślone utwory skrzypcowe.
Pierwsze wydanie enigmatycznego dzieła – Koncert skrzypcowy op. 70
Historia Koncertu na skrzypce i orkiestrę op. 70 owiana jest tajemnicą. Zachowały się trzy przekazy rękopiśmienne przechowywane w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie: kompletna partytura wyciągu fortepianowego w dwóch wersjach oraz niekompletna partytura orkiestrowa, zawierająca początkowe 87 taktów pierwszej części Andante i cztery dodatkowe strony zapisków nutowych. Kolejne pytania nasuwa sama partia solowa skrzypiec – choć jest znakomita, w rękopisach zawiera pojedyncze nuty i akordy, które są niemal niewykonalne.
Po niemal 80 latach od powstania dzieło doczekało się swojego pierwszego wydania – w katalogu PWM w serii Strumento znajdziemy edycję wykonawczą koncertu, zawierającą wyciąg fortepianowy i głos solowy. Opracowanie przygotował Janusz Wawrowski – skrzypek, wykładowca Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, laureat nagrody muzycznej Fryderyk (2017, 2019) oraz Dorocznej Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2023). W wydaniu Wawrowski dokonał koniecznych modyfikacji w partii skrzypiec solo, jednocześnie starając się wgłębić w tekst kompozytora, zrozumieć jego pomysły, wcielić się niejako w rolę jego konsultanta. Ostateczne decyzje dotyczące pewnych zmian tekstu podjął po wielu analizach, próbach oraz wykonaniach koncertowych – tak, aby wprowadzić je z szacunkiem do dzieła oraz kompozytora.
„Jeśli ktoś myśli, że Karłowicz jest trudny, powinien sięgnąć po Różyckiego”, mówił Wawrowski w rozmowie z Agatą Kwiecińską dla podcastu „DNA Muzyki Polskiej”. Odcinek z udziałem skrzypka dostępny jest na kanale YouTube Polskiego Wydawnictwa Muzycznego oraz na dnamuzykipolskiej.castos.com.
Utwory fortepianowe – po raz pierwszy od czasów Różyckiego
W katalogu PWM znajduje się także godny uwagi wybór utworów fortepianowych Różyckiego o dużych walorach estradowych. Wiele z nich to kompozycje niewydawane od czasów pierwodruku. Edycje wykonawcze opracował pianista Grzegorz Mania – absolwent Akademii Muzycznej w klasie prof. Stefana Wojtasa i Guildhall School of Music and Drama w Londynie. Jako solista i kameralista występował w kraju i za granicą, koncertując m.in. w Filharmonii Krakowskiej, Zielonogórskiej, NOSPR, St. Martin in the Fields w Londynie, a także w Operze oraz Konserwatorium Muzycznym w Hanoi (Wietnam).
W serii Strumento znajdziemy m.in. cykl czterech miniatur Italia op. 50. Utwory te są przejawem z jednej strony sięgania przez Różyckiego do inspiracji pozamuzycznych (głównie plastycznych i literackich), z drugiej - jego fascynacji włoską kulturą. Budzą one skojarzenia z „włoską” księgą Lat pielgrzymstwa Liszta. Z kolei w tryptyku Tańce polskie op. 37 znajdziemy ukłon w stronę tradycji chopinowskiej oraz zwrot ku wątkom narodowym. Inspiracje polskim folklorem są jednak dla Różyckiego raczej pretekstem do fantazjowania, stworzenia frapujących muzycznych obrazków wyróżniających się ciekawą harmoniką, niebanalną rytmiką i zróżnicowaniem artykulacyjnym. Wszystko to buduje niezwykłą kolorystykę trzech miniatur, nadaje im niezwykłej żywiołowości i pozwala na zaprezentowanie bogatych możliwości pianistycznych.
Zeszyt poświęcony fantazjom łączy utwory młodzieńcze z twórczością dojrzalszą – w Fantaisie op. 11 wybrzmiewa indywidualny język twórczy młodopolskiego kompozytora, będący fuzją późnoromantycznej ekspresji i wpływów impresjonizmu. Fantaisiestücke op. 46 pochodzą natomiast z późniejszego okresu twórczości. Każda z pięciu miniatur stanowi odrębny, frapujący obraz muzyczny. Z cyklu wyłania się sylwetka kompozytora świadomie i twórczo nawiązującego do tytanów literatury fortepianowej, znakomitego kolorysty umiejętnie budującego muzyczną narrację.
Zeszyt Poematy na fortepian zawiera trzy utwory: Im Spiel der Wellen op. 4, Balladynę op. 25 i Lagunę op. 36. Poematy te to nie wprawki do wielkiej symfoniki, lecz pełnokrwiste kompozycje na fortepian. Różycki operuje brzmieniem instrumentu w sposób niezwykły: buduje potężne, niemal symfoniczne kulminacje, konstruuje przebiegi niekiedy wzburzone, innym razem perliste i zwiewne, które mistrzowsko imitują naturę. Potrafi też wzruszyć fragmentami o niezwykłej tkliwości i intymności.
O niuansach twórczości fortepianowej Różyckiego oraz tajnikach pracy nad wydaniami wykonawczymi będzie można dowiedzieć się z nadchodzącego odcinka podcastu „DNA Muzyki Polskiej”. Te zdradzi Grzegorz Mania w rozmowie z Mateuszem Borkowskim – premiera już w najbliższy czwartek, 21 września o godzinie 9.00.
Powyższe wydania utworów fortepianowych Ludomira Różyckiego zostały zrealizowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.
Po raz pierwszy na jazzowo – INSPIRED BY LUDOMIR RÓŻYCKI od ANAKLASIS
Muzyka Różyckiego zafascynowała także znakomitego pianistę Kubę Stankiewicza, który przeniósł ją na grunt jazzu. Efekty tej pracy zostały zarejestrowane i wydane na najnowszym krążku od ANAKLASIS – INSPIRED BY LUDOMIR RÓŻYCKI. Stankiewicz jest jednym z najciekawszych polskich pianistów jazzowych, współpracował m.in. z Janem Ptaszynem Wróblewskim, Zbigniewem Namysłowskim, Artiem Shawem i Artem Farmerem. Od lat bada wpływ polskiej przedwojennej muzyki filmowej na rozwój jazzu, nagrywał świetne albumy z muzyką Victora Younga, Bronisława Kapera oraz Henryka Warsa, a także ich mistrza – Romana Statkowskiego. Wariacje na tematy zaczerpnięte z utworów Różyckiego to nic innego jak kolejny etap tej samej wyprawy do źródeł. INSPIRED BY LUDOMIR RÓŻYCKI to drugi album Kuby Stankiewicza wydany przez ANAKLASIS, po krążku inspirowanym muzyką Romana Statkowskiego. Tym razem, oprócz solowych reinterpretacji, na płycie znalazły się także utwory nagrane wspólnie ze znakomitymi artystami: wokalistką Grażyną Auguścik, Jakubem Olejnikiem i Darkiem Oleszkiewiczem na kontrabasach oraz Przemysławem Jaroszem i Tiną Raymond przy perkusji. Trzon płyty stanowi osiem utworów Różyckiego, które stały się podstawą do jazzowych reinterpretacji. Krążek dostępny jest na CD oraz w serwisach streamingowych.
Najczęściej czytane:
I Koncert fortepianowy e-moll op. 11 w rzeczywistości powstał kilka miesięcy po II Koncercie f-moll op. 21; „zamieniona” opusowa numeracja wynika z dat wydań obu utworów. Dziś pochylimy się nad późniejszym z tych dwóch z dzieł, dojrzalszym i kreślonym pewniejszą ręką. W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu” przyjrzymy się koncertowym programom, sztambuchowym wyznaniom i pożegnaniu z Ojczyzną.
Problemy z librettem, kolejne niezrealizowane premiery, konflikt z Londynem i wreszcie zaginięcie partytury – Philaenis, pierwsza opera Romana Statkowskiego, zdawała się nie mieć szczęścia… W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu” przyjrzymy się zrządzeniom losu, Pyrrusowym zwycięstwom i długiej drodze na Parnas.
12 listopada 2025 roku przypada setna rocznica śmierci Romana Statkowskiego – polskiego kompozytora nurtu późnoromantycznego i pedagoga, ucznia m.in. Władysława Żeleńskiego, Nikołaja Sołowiowa i Antona Rubinsteina, a (wedle niektórych źródeł) także Nikołaja Rimskiego-Korsakowa. Ciekawy wybór twórczości fortepianowej tego kompozytora, nową instrumentację jego opery Philaenis oraz album z jazzowymi impresjami inspirowanymi operą Maria można znaleźć w katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
Marcel Chyrzyński tworzy muzykę akustyczną, elektroakustyczną i elektroniczną. Jest również twórcą muzyki do spektakli teatralnych – jego zainteresowania skierowane są głównie na teatr współczesny. W listopadzie jest naszym Kompozytorem Miesiąca i uchyla drzwi do swojej pracowni, w której odnajdziemy m.in. partytury najnowszych utworów, niezwykłe kolekcje japońskich drzeworytów, czy imponujący zestaw… fajek.
Dorian Gray – operowa odsłona jedynej powieści Oscara Wilde’a na scenie Teatru Wielkiego w Poznaniu. Niewinność i niczym nieskażone piękno w pułapce kultu młodości w operze skomponowanej przez Elżbietę Sikorę i w inscenizacji Davida Pountneya. Za pulpitem dyrygenckim maestro Jacek Kaspszyk.
Za Wydarzenie roku uznano Muzyczne Spotkania z okazji 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w Narodowym Forum Muzyki – za dwudniowe święto polskiej muzyki we Wrocławiu, które zgromadziło liczną publiczność i ponad pięciuset wykonawców podczas 34 koncertów, warsztatów i spotkań.
7 dni, 7 koncertów w Studiu im. Romany Bobrowskiej Radia Kraków, w tym 6 w formule recitali fortepianowych. 7 nowych programów zbudowanych wokół twórczości wybitnych kompozytorek i kompozytorów XX oraz XXI wieku. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, wytwórnia ANAKLASIS i Radio Kraków zapraszają na drugą odsłonę cyklu koncertów ANAKLASIS NA FALI 2.0, która odbędzie się 24–30 listopada 2025 r.
Polska muzyka najnowsza zabrzmi w przedostatnim miesiącu 2025 roku w Warszawie, Krakowie, Łodzi i Katowicach. Usłyszymy kompozycje Marcela Chyrzyńskiego, Wojciecha Widłaka, Pawła Malinowskiego, Aleksandra Lasonia, Krzysztofa Wołka, Hanny Kulenty, Pawła Hendricha oraz Zbigniewa Bargielskiego. Szczególna prapremiera szykuje się także w Poznaniu, gdzie zobaczymy i usłyszymy najnowszą operę Elżbiety Sikory. Tych premier nie można przegapić!
Kolejna edycja Dnia Edukacji Muzycznej dobiegła końca – był to czas pełen zdobywania wiedzy, wymiany doświadczeń, inspiracji i miłych spotkań. W wydarzeniu organizowanym przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne wzięło udział ponad 150 osób. Dziękujemy, że byliście z nami w Poznaniu!
Polskie Wydawnictwo Muzyczne i Filharmonia im. Karola Szymanowskiego w Krakowie mają zaszczyt zaprosić na jubileuszowy koncert, który zwieńczy całoroczne obchody 80-lecia istnienia Oficyny. Ostatnie w tym roku „Muzyczne spotkanie” nie tylko ukaże różnorodność katalogu PWM; dostarczy też niezapomnianych wrażeń i emocji związanych ze wspólnym świętowaniem polskiej muzyki – w najlepszym wydaniu oraz wykonaniu.
