Aktualności
Instrument miesiąca: perkusyjne rekomendacje Leszka Lorenta
2024-07-22
Indywidualny rys, jaki nadali swym dziełom wybrani kompozytorzy, świadczy o ich niezwykłym kunszcie muzycznym, wiedzy na temat różnorodnych sposobów wykorzystania perkusji i swego rodzaju wizjonerstwie, torującym drogę dla perkusji w XXI wieku.
Które utwory wyznaczyły kierunek perkusyjnego sonoryzmu i poszerzyły tradycyjny aparat wykonawczy? Jak zmieniał się sposób postrzegania przez kompozytorów tej najstarszej grupy instrumentów? Która kompozycja zaklina złe moce? Na pytania odpowiada Leszek Lorent – perkusista, który specjalizuje się w realizacji utworów multiperkusyjnych oraz teatru instrumentalnego. Przygotował on dla nas wybór jego zdaniem najciekawszych utworów perkusyjnych, znajdujących się w katalogu PWM.
Kazimierz Serocki, Continuum
Continuum to niezwykłe dzieło Kazimierza Serockiego, pisane w latach 1965-66, dedykowane legendarnemu zespołowi Les Percussions de Strasbourg. Jest to sekstet perkusyjny, którego zestawy rozmieszczone są dookoła publiczności (istotny aspekt topofoniczny, akcentujący przestrzenną migrację struktur rytmicznych i kolorystycznych). Forma dzieła jest precyzyjnie zdefiniowana, podobnie jak jego podłoże sonorystyczne eksponujące często brzmienia realizowane przy użyciu niekonwencjonalnych sposobów artykulacji (klastery wykonywane na instrumentach sztabkowych przy użyciu specjalnych pałek, indukowanie brzmień z obręczy membranofonów, gra paznokciami na idiofonach metalowych). Rezultatem tychże działań jest kreacja barwnych „plam dźwiękowych” zbliżających muzykę akustyczną do brzmień elektronicznych. Fluktuacje przestrzeni akustycznej utrzymane w mocno zróżnicowanych wartościach dynamicznych sprawiają, że muzyka perkusyjna Serockiego jest w nieustannym ruchu.
Kazimierz Serocki, Fantasmagoria
Fantasmagoria została skomponowana w 1971 roku, kilka lat po perkusyjnych doświadczeniach z opisanym wcześniej Continuum. Przeznaczona jest na dużych rozmiarów zestaw perkusyjny i fortepian, traktowany w dużej mierze w perkusyjny sposób (indukcja dźwięku przez uderzanie strun i elementów konstrukcyjnych instrumentu pałkami, palcami, dłońmi...). Dzieło jest sonorystycznym traktatem o naturze perkusyjnego brzmienia. Kompozytor oprócz tradycyjnego instrumentarium perkusyjnego wykorzystał w nim przedmioty niebędące instrumentami – butelki, których brzmienie w sposób doskonały interferuje z dźwiękami idiofonów metalowych – krotali, talerzy, trójkątów, cow-bells. Ambitne i nowatorskie wykorzystanie perkusji i fortepianu dało kompozytorowi możliwość muzycznego oddania nastroju sennych majaków, wizji, złudzeń, zdefiniowanych tytułem utworu. Fantasmagorię miałem zaszczyt wykonywać kilkukrotnie, m.in. podczas koncertów wieńczących kursy muzyki nowej, improwizacji i jazzu w estońskiej akademii muzycznej, koncertów Studium Muzyki Nowej UMFC, koncertów Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego.
fot. Diana Gemborys
Zbigniew Penherski, Incantationi
Incantationi to dzieło, którego głównym zamysłem energotwórczym jest stopniowe zagęszczanie, a następnie rozrzedzanie faktury, zakończone nieoczekiwanym rzuceniem piłeczki ping pongowej (element teatralny i akustyczny dzieła). Forma łukowa pozwala tutaj na znakomite rozplanowanie emocji, przydając dziełu aspekt rytualny, czy wręcz magiczny. Sam kompozytor mówił o Incantationi, że nie jest ono repliką dawnych praktyk magicznych, choć można tę kompozycję potraktować jako dalekie echo zaklinania złych mocy. Dzieło miałem zaszczyt wykonywać w estońskiej akademii muzycznej, wraz z perkusistami z Estonii, Litwy, Łotwy i Szwajcarii.
Agata Zubel, Percussion Store na perkusję i orkiestrę symfoniczną
Percussion Store to perkusyjna opowieść wyrażona językiem orkiestry oraz czterech zestawów multiperkusyjnych o dość nietypowym składzie instrumentalnym. Kompozytorce zależało, by
w dziele współgrały ze sobą brzmienia tradycyjnych generatorów oraz dźwięki przedmiotów codziennego użytku, którym nadała funkcję instrumentów. Grupy perkusyjne wykorzystują ponad 100 generatorów brzmień! Utwór jest rozbudowaną opowieścią o kolorach dźwięku; jest jednocześnie dowodem na to, że perkusja w sposób dosłowny nas otacza, że mamy z nią do czynienia każdego dnia, nie zawsze zdając sobie z tego sprawę... Dzieło jest apoteozą rytmu i barw; jawi się jako rodzaj kolażu barwowego, w którym granica między instrumentami i „nie instrumentami” ulega całkowitemu zatarciu.
Zbigniew Bargielski, Koncert na perkusję i orkiestrę
Koncert na perkusję i orkiestrę został prawykonany 25.09.1975 roku w Warszawie podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. Jest to pierwszy polski koncert na tak zdefiniowany aparat wykonawczy. Dzieło jest wyrazem poszukiwań rytmiczno-kolorystycznych w świecie perkusyjnych brzmień. Ostry kontur struktur rytmicznych stanowi nawiązanie do witalistycznej muzyki Igora Strawińskiego, którego twórczością Bargielski był zafascynowany. Rytm i kolor są tutaj niczym elementy kalejdoskopowej, misternie skonstruowanej układanki ujętej w formę segmentową. Jak zauważa prof. Violetta Przech – badaczka twórczości kompozytora: Koncert na perkusję i orkiestrę oprócz ujęcia w dość złożoną postać „formy klockowej”, spełnia również postulaty wypracowanego przez kompozytora systemu centrowego, polegającego w tym utworze, podobnie jak w innych, na wyróżnianiu niektórych bezwzględnych wysokości dźwięków i interwałów.
***
Rekomendowane publikacje pochodzą z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Możecie je znaleźć w naszym e-sklepie, w księgarni stacjonarnej w Krakowie i dobrych księgarniach muzycznych. W formie elektronicznej szukajcie na www.nkoda.com.
Leszka Lorenta jako wykonawcę partii instrumentów perkusyjnych usłyszycie na albumie ORESTEJA – Agata Zubel i Maja Kleczewska, wydanym przez ANAKLASIS w serii OPERA.
Najczęściej czytane:
Występuje na najsłynniejszych estradach muzycznych: nowojorskich Carnegie Hall i Lincoln Center, Concertgebouw w Amsterdamie, na BBC Proms w londyńskiej Royal Albert Hall czy wiedeńskich Musikverein i Konzerthaus. W lutym 2021 roku podpisała ekskluzywny kontrakt z prestiżowym wydawnictwem fonograficznym Deutsche Grammophon. Od tego roku Bomsori Kim nosi zaszczytny tytuł ambasadorki twórczości Grażyny Bacewicz, na całym świecie bowiem wykonuje i promuje muzykę tej najważniejszej polskiej kompozytorki.
Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy zaprasza do udziału w Konkursie Kompozytorskim na utwór symfoniczny inspirowany gobelinem Jerzego Krechowicza Piesomen Antropon (Uczyńmy Człowieka) Ceta.Konkurs adresowany jest do profesjonalnych kompozytorów urodzonych przed 10 kwietnia 1999 r. Termin zgłoszenia partytur upływa z dniem 1 kwietnia 2025 roku.
70 lat temu ukazał się literacki portret Fryderyka Chopina pióra Jarosława Iwaszkiewicza, który na stałe wpisał się do kanonu literatury poświęconej kompozytorowi. Teraz, dzięki staraniom Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, powraca na półki w specjalnej, odświeżonej, jubileuszowej edycji. Premiera nowego wydania już 26 lutego.
W lutym zaglądamy do pracowni Sławomira Kupczaka – kompozytora związanego z Polskim Wydawnictwem Muzycznym od ponad dwunastu lat. Tworzy muzykę solową, kameralną, symfoniczną, elektroakustyczną, teatralną oraz filmową. Jak sam przyznaje, komponowanie jest procesem złożonym i skomplikowanym, ale jednocześnie jest też przygodą, niosącą ze sobą sporą radość. Na jego biurku znajdziemy całkiem sporo urządzeń i przyrządów służących tworzeniu kolejnych utworów.
Muzyczne spotkania odbywające się w ramach tegorocznego jubileuszu 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego będą okazją do poznania najpiękniejszych dzieł muzyki kameralnej i chóralnej oraz zacieśnienia więzi między słuchaczami a kompozytorami i wykonawcami. Nie zabraknie również utworów solowych skomponowanych na dzwony carillonu. Do wspólnego świętowania podczas jubileuszowych koncertów zapraszamy w dniach 7–8 marca do Narodowego Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego we Wrocławiu.
W ramach obchodów jubileuszu 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego zapraszamy do różnych przestrzeni NFM na spotkania edukacyjne. W ciągu dwóch dni świętowania odbędzie się szereg wydarzeń, które pozwolą uczestnikom na głębsze poznanie historii polskiej muzyki oraz jej twórców.
To już osiemdziesiąt lat od kiedy Polskie Wydawnictwo Muzyczne wspiera rozwój polskiej kultury muzycznej na świecie. Przypadający w 2025 roku jubileusz Oficyna uświetni serią koncertów z udziałem artystów najwyższej próby w renomowanych salach koncertowych w Polsce. Podczas licznych aktywności muzycznych i edukacyjnych towarzyszyć nam będzie najlepsza polska twórczość. Do wspólnego świętowania zapraszamy już 7 i 8 marca do Wrocławia!
W lutym po raz pierwszy wykonane zostaną najnowsze utwory Agaty Zubel i Zygmunta Krauze. Chociaż oba dzieła różnią się od siebie pod względem obsady czy sposobu konstrukcji, to w przypadku źródła inspiracji łączy je eksploracja zagadnień związanych z malarstwem.
Współczesny jazz i XV-wieczna polifonia – czy te światy da się pogodzić? Ależ tak! Dowodem na to jest płyta LAETA MUNDUS od wytwórni ANAKLASIS, która splata głosy dwóch epok w swoistą harmonię sfer. Od 29 stycznia album dostępny jest także na winylu.
Przeglądając spisy dzieł Franciszka Lessla, wśród kompozycji na fortepian i orkiestrę znajdziemy Kaprys i wariacje op. 10 oraz Potpourri op. 12. Nie wszyscy wiedzą jednak, że pod tymi tytułami tak naprawdę kryje się... jeden i ten sam utwór! Jak do tego doszło i co wspólnego mają z tym lipska prasa muzyczna, Tadeusz Kościuszko i polskie damy? W nowym cyklu „Historia pewnego utworu” co miesiąc weźmiemy pod lupę wybraną kompozycję – przypomnimy najciekawsze wątki związane z genezą jej powstania, procesem twórczym, recepcją i dalszymi dziejami.
