Aktualności
W rytmie przemian. O polskiej muzyce XX wieku
2024-10-03
Od czasów Karola Szymanowskiego, jednogłośnie uznawanego za najważniejszego twórcę początku XX wieku, muzyka polska rozwijała się gwałtownie, doświadczając licznych transformacji. W rocznicę urodzin kompozytora na półki księgarń trafia publikacja Muzyka polska po Szymanowskim, stanowiąca ukłon brytyjskiego muzykologa w stronę kultury muzycznej Polski minionego stulecia.
Muzyka polska po Szymanowskim to opowieść o tym, z jakimi trudnościami mierzyli się kompozytorzy polscy ubiegłego wieku. Adrian Thomas, brytyjski muzykolog, kompozytor i dyrygent, który w latach 60. zafascynował się kompozycjami Lutosławskiego i Góreckiego, przybliża czytelnikom nie tylko bogactwo muzyki kraju nad Wisłą, ale też realia w jakich powstawała. Odnosi się do najistotniejszych punktów zwrotnych historii, jednocześnie ukazując szeroki wachlarz indywidualności opisywanych kompozytorów.
Co odegrało decydującą rolę w kształtowaniu muzyki polskiej minionego wieku?
Thomas nierozerwalnie wiąże twórczość kompozytorską z wydarzeniami, które miały w tym czasie miejsce w Polsce i poza jej granicami. Ukazuje źródła powstawania utworów, sukcesy ich prawykonań oraz późniejsze losy. Ale przede wszystkim zagłębia się w samą istotę dzieł, analizując dogłębnie techniki kompozytorskie, inspiracje oraz dobór instrumentów i głosów.
Autor podzielił książkę na pięć części, w których po kolei podejmuje tematy kluczowe dla historii muzyki polskiej. Wychodząc od analizy muzyki na tle społeczno-kulturowych wstrząsów w międzywojennej Polsce, rozpatruje rolę jaką odegrała Warszawska Jesień i omawia zdobywające popularność techniki kompozytorskie. Rozważa również kwestie tożsamości narodowej polskich kompozytorów i ich postmodernistyczne spojrzenie w przyszłość, wreszcie charakteryzuje instytucje pielęgnujące polską kulturę muzyczną, nowe technologie oraz możliwości kompozytorów w dzisiejszym świecie.
Książka wydana została pierwotnie w 2005 roku pod tytułem Polish Music since Szymanowski. Pisana z myślą o czytelnikach spoza Polski, przez lata służyła za wprowadzenie w tematykę, stanowiąc historyczny, kontekstowy i analityczny przegląd obejmujący ponad sześćdziesiąt lat. W najnowszej edycji wydanej nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, specjalnie dla polskich czytelników, autor wzbogacił oryginalną angielską wersję o nowe dodatkowe treści.
Publikacja pióra Brytyjczyka, to propozycja unikalnej perspektywy „z zewnątrz”. Ale czy muzykolog wychowany w zachodniej tradycji jest w stanie prawidłowo odczytać zjawiska zachodzące w twórczości polskich kompozytorów? Czy potrafi odpowiednio wczuć się w otaczającą twórców rzeczywistość, rozpoznać charakterystyczne dla polskiego środowiska cechy i opisać rodzące się w nim zjawiska? Na te pytania pomoże odpowiedzieć tylko wnikliwa lektura książki, którą już teraz można znaleźć w stacjonarnej księgarni PWM, księgarniach internetowych: pwm.sklep.pl empik.com, alenuty.pl, liber.pl, oraz dobrych księgarniach muzycznych w całym kraju.
O autorze:
Profesor Adrian Thomas to brytyjski muzykolog, kompozytor i dyrygent. Studiował na uniwersytecie w Nottingham (gdzie w 1969 roku dyrygował brytyjskim prawykonaniem Trois poèmes Lutosławskiego), na uniwersytecie w Cardiff oraz na Akademii Muzycznej w Krakowie. Od 1973 roku wykładał na Queen’s University w Belfaście, gdzie w latach 1985–1996 piastował stanowisko Hamilton Harty Professor of Music. W latach 1983–1984 pełnił funkcję Visiting Scholar na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego. W latach 1990–1993 pracował jako szef działu muzycznego w BBC Radio 3 w Londynie. Zorganizował tam m.in. festiwal „Polska!”, prezentujący naszą kulturę i muzykę. Był profesorem na uniwersytecie w Cardiff w latach 1996–2010, gdzie na swoim ostatnim koncercie muzyki polskiej dyrygował muzyką Krauzego, Kulenty, Mykietyna, Schaeffera, T. Sikorskiego, Szalonka i Zielińskiej. Jako naukowiec specjalizuje się w historii polskiej muzyki współcze¬snej i jest autorem ponad 50 haseł do encyklopedii Grove’a (2001). Za swoją działalność otrzymał m.in. Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich (1989) oraz odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (1996), Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2013) i został wybrany na członka honorowego Związku Kompozytorów Polskich (2023). Jest autorem wielu prac dotyczących Polski, m.in.: Bacewicz. Chamber and Orchestral Music (Los Angeles 1985), The hidden composer Witold Lutoslawski and Polish Radio (wystawa na zlecenie BBC podczas festiwalu „Breaking Chains”, Londyn 1997), Górecki (Oxford 1997, Kraków
Najczęściej czytane:
Fundacja Pamięci Johna Simona Guggenheima (The John Simon Guggenheim Memorial Foundation) ogłosiła tegorocznych stypendystów Guggenheima – 198 wybitnych osób ze świata nauki i sztuki współczesnej, reprezentujących 53 dyscypliny, wybranych w rygorystycznym procesie aplikacji spośród prawie 3500 kandydatów. Wśród stypendystów, którzy otrzymali grant na realizację swojej działalności, jest Krzysztof Wołek – kompozytor związany z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Écoute na sopran i kwartet smyczkowy jest nową wersją kompozycji Słuchaj na sopran, klarnet, skrzypce, perkusję i fortepian, której prawykonanie odbyło się w grudniu ubiegłego roku w podczas bydgoskiego Festiwalu Art Mintaka. 22 kwietnia dzieło zostanie wykonane po raz pierwszy podczas paryskiego festiwalu, prezentującego najnowszą muzykę europejską.
Jagoda Szmytka jest kompozytorką, artystką i badaczką artystyczną. Muzykę łączy ze sztukami pięknymi i głęboką refleksją z zakresu takich dziedzin humanistyki, jak filozofia, estetyka czy historia sztuki. W katalogu jej twórczości znajdziemy m.in. dzieła solowe, utwory pisane na amplifikowane zespoły kameralne, instalacje performatywne, a także kompozycje wpisujące się w konwencję teatru muzycznego. W kwietniu, jako nasza Kompozytorka Miesiąca, odkrywa przed nami tajemnice procesu twórczego i zaprasza w gościnne progi swojej pracowni kompozytorskiej.
Aż trzy publikacje książkowe wydane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w minionym roku zostały nominowane w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2024. Jury doceniło pozycje: Muzyka Polska po Szymanowskim Adriana Thomasa, Estetyka muzyki Rogera Scrutona oraz Karnawał zwierząt Piotra Kamińskiego.
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) wzbudzał wiele emocji. Wywarł nieoceniony wpływ na bieg historii i teorii muzyki, a jego spojrzenie na zasady rządzące kompozycją było – jak na XVIII wiek – innowacyjne. Postać francuskiego muzyka o wszechstronnych zainteresowaniach i oświeceniowym umyśle przybliża Christophe Rousset w najnowszej Małej Monografii wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Premiera książki już dziś.
Natura, budząca się znów do życia feerią barw i zapachów, przynosi nam także nowe, wiosenne bogactwo dźwięków i muzycznych inspiracji. Kwiecień witamy prawykonaniami dwóch dzieł z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego: Karatachi no Hana Marcela Chyrzyńskiego we Wrocławiu i SurVanTutti Hanny Kulenty w Krakowie.
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach ogłasza konkurs kompozytorski na utwór symfoniczny inspirowany nowelą Stefana Żeromskiego „Puszcza jodłowa”, a w szczególności jednym z zawartych w niej wątków: historycznym, przyrodniczym lub magicznym. Konkurs wpisuje się w Rok Stefana Żeromskiego – 20 listopada 2025 minie bowiem setna rocznica śmierci pisarza.
Podczas Gali Muzyki Klasycznej, która odbyła się w 30 marca w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, poznaliśmy laureatów Fryderyków – najważniejszych polskich nagród fonograficznych, przyznanych w dwunastu kategoriach. ANAKLASIS, marka prężnie działającą pod auspicjami Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, została uhonorowana aż trzema statuetkami.
Józef Koffler uznawany dziś za „pierwszego polskiego dodekafonistę” będzie bohaterem spotkania organizowanego przez Związek Kompozytorów Polskich, które zwieńczy prawykonanie odnalezionego po dziewięćdziesięciu latach od powstania Kwartetu smyczkowego op. 20.
Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi rozpoczyna obchody 80-lecia Uczelni. Długą listę jubileuszowych uroczystości otworzą w poniedziałek 24 marca 2025 roku dwa wydarzenia: w południe – uroczyste posiedzenie Senatu Akademii oraz wieczorem – koncert z premierowym wykonaniem suity jazzowej „Sidła” według powieści kryminalnej Grażyny Bacewicz, wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
