Aktualności
Polscy Kompozytorzy Dzieciom: Grażyna Bacewicz
2025-02-11
Polscy Kompozytorzy Dzieciom to cykl artykułów z okazji 80 lat Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, w których przedstawiane są sylwetki związanych z Oficyną kompozytorów, tworzących wartościowe i ponadczasowe treści edukacyjne dla najmłodszych.
Od początku istnienia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, serie pedagogiczne były bardzo poważnie traktowane, a do współpracy przy tworzeniu dziecięcych publikacji nutowych zapraszano cenionych twórców. Specjalna komisja czuwała nad doborem najlepszych treści, co ma pozytywny skutek do dnia dzisiejszego, gdyż wiele z wydanych przez PWM tytułów pedagogicznych stanowi trzon edukacji muzycznej w Polsce.
Drugą kompozytorką, której sylwetkę chcemy przybliżyć, jest wszechstronna artystka: skrzypaczka, kompozytorka, pisarka – Grażyna Bacewicz (5.02.1909-17.01.1969).
Dorastała w domu, w którym muzyka miała szczególne znaczenie. Pasję do muzyki zaszczepił u niej ojciec – Vincas Bacevičius, pod którego okiem, podobnie jak jej rodzeństwo, uczyła się gry na fortepianie i skrzypcach. Wspólnie z rodziną tworzyli domowe zespoły kameralne. Następnie edukację muzyczną kontynuowała w Konserwatorium Muzycznym H. Kijeńskiej-Dobkiewiczowej w Łodzi, a później w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie w klasie skrzypiec, fortepianu i teorii muzyki, gdzie uzyskała dwa dyplomy – z zakresu gry na skrzypcach oraz kompozycji. Dzięki wsparciu Ignacego Jana Padarewskiego otrzymała stypendium, które pozwoliło jej studiować kompozycję w Paryżu u Nadii Boulanger. Pobierała tam również prywatne lekcje gry na skrzypcach u Henri Toureta i u węgierskiego skrzypka Carla Flescha. Wkrótce zaczęła odnosić sukcesy jako kompozytorka oraz skrzypaczka.
Skrzypaczka i solistka
Pierwszy znaczący sukces odniosła w 1935 roku, otrzymując pierwsze wyróżnienie na I Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. H. Wieniawskiego w Warszawie. Występowała w Polsce i za granicą; przed II wojną światową odbyła liczne podróże artystyczne do Francji, Hiszpanii i krajów bałtyckich, często koncertowała ze swoim bratem Kiejstutem. W latach 1936-38 współpracowała z warszawską Orkiestrą Polskiego Radia, gdzie grała partię pierwszych skrzypiec.
W czasach okupacji niemieckiej występowała na jawnych i tajnych „Koncertach twórczości wojennej” organizowanych przez m.in. Edmunda Rudnickiego czy Tadeusza Ochlewskiego. Po zakończeniu II wojny światowej koncertowała w Belgii, Czechosłowacji, ZSRR, Rumunii oraz na Węgrzech. Wykonywała publicznie nie tylko swoje utwory skrzypcowe, ale i niekiedy fortepianowe.
Kompozytorka i pedagog
W 1945 roku rozpoczęła pracę w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Łodzi, gdzie prowadziła klasę skrzypiec oraz wykładała przedmioty teoretyczne. W latach 50. XX w. porzuciła karierę estradową i poświęciła się głównie komponowaniu. Od 1966 roku aż do śmierci pracowała w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, gdzie prowadziła klasę kompozycji. Była również jurorem na wielu konkursach skrzypcowych i kompozytorskich, m.in. w Liège, Paryżu, Moskwie, Neapolu, Budapeszcie, Poznaniu i Warszawie. W latach 1955-57 i 1960-69 pełniła również funkcję wiceprezesa Związku Kompozytorów Polskich.
Skomponowała ponad 150 utworów, a jako kompozytorka-skrzypaczka znaczną część swojej pracy twórczej poświęciła instrumentom smyczkowym. Była autorką m.in. siedmiu koncertów skrzypcowych, dwóch koncertów wiolonczelowych, koncertu altówkowego, dwóch sinfoniett, siedmiu kwartetów smyczkowych, pięciu sonat na skrzypce i fortepian oraz dwóch sonat na skrzypce solo. Ponadto komponowała utwory orkiestrowe, kameralne, fortepianowe, wokalno-instrumentalne, chóralne, balety oraz muzykę teatralną.
Nagrody i odznaczenia
Twórczość kompozytorska Grażyny Bacewicz zdobyła uznanie nie tylko w Polsce, ale i na rynkach zagranicznych. Za swoją działalność artystyczną zdobyła wiele znaczących nagród: m.in. w 1933 roku otrzymała I nagrodę na konkursie kompozytorskim Towarzystwa Aide aux femmes de professions libres w Paryżu za Kwintet na instrumenty dęte. Podczas konkursu kompozytorskiego Towarzystwa Wydawniczego Muzyki Polskiej w 1936 roku zdobyła dwie nagrody – jej Trio na obój, skrzypce i wiolonczelę zostało nagrodzone II nagrodą, a Sinfonietta na orkiestrę smyczkową wyróżnieniem. W 1950 roku przyznano jej nagrodę Państwową III stopnia za Koncert na orkiestrę smyczkową. Na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu w 1960 roku uzyskała III lokatę za utwór Muzyka na smyczki, trąbki i perkusję, a w 1965 roku za VII Koncert skrzypcowy otrzymała nagrodę Rządu Belgijskiego oraz złoty medal podczas Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego w Brukseli. Ponadto, za całokształt twórczości, w 1949 roku przyznano jej Nagrodę Muzyczną Miasta Warszawy, a w 1960 roku – Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich za wybitne osiągnięcia w dziedzinie twórczości kompozytorskiej.
Twórczość literacka
Odrębnym nurtem twórczości Bacewicz były prace literackie. Pozostawiła kilka powieści i nowel w rękopisie, tj. Czy to pan doktor Potrowski?, Oporny hydraulik, tomik opowiadań Znak szczególny, sztukę wyróżnioną w 1963 roku na konkursie Ateneum pt. Jerzyki albo nie jestem ptakiem czy powieść kryminalną Sidła. Ponadto przez całe życie pisała listy do męża, rodziny i przyjaciół, które, wraz z fragmentami niepublikowanych utworów literackich Bacewicz, można przeczytać w książce Polskiego Wydawnictwa Muzycznego Grażyna Bacewicz. Życie w słowach i obrazach.
Twórczość pedagogiczna
Bardzo ważnym elementem dla edukacji muzycznej w Polsce, w szczególności dla literatury skrzypcowej, są utwory Bacewicz dedykowane dzieciom. Te małe-wielkie dzieła do dziś odgrywają istotną rolę w procesie nauczania młodych skrzypków i pianistów, stanowiąc wartościowe materiały do nauki gry solo, a także w duetach. Concertino na skrzypce i fortepian, Łatwe utwory na skrzypce i fortepian w dwóch zeszytach, Łatwe duety na tematy ludowe na dwoje skrzypiec, Łatwe utwory na klarnet i fortepian oraz Suita dziecięca na fortepian to publikacje, które do dnia dzisiejszego cieszą się dużą popularnością i przyczyniają do rozwoju umiejętności najmłodszych muzyków.
Więcej utworów z Serii Pedagogicznej PWM znajdziesz tutaj.
Najczęściej czytane:
Występuje na najsłynniejszych estradach muzycznych: nowojorskich Carnegie Hall i Lincoln Center, Concertgebouw w Amsterdamie, na BBC Proms w londyńskiej Royal Albert Hall czy wiedeńskich Musikverein i Konzerthaus. W lutym 2021 roku podpisała ekskluzywny kontrakt z prestiżowym wydawnictwem fonograficznym Deutsche Grammophon. Od tego roku Bomsori Kim nosi zaszczytny tytuł ambasadorki twórczości Grażyny Bacewicz, na całym świecie bowiem wykonuje i promuje muzykę tej najważniejszej polskiej kompozytorki.
Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy zaprasza do udziału w Konkursie Kompozytorskim na utwór symfoniczny inspirowany gobelinem Jerzego Krechowicza Piesomen Antropon (Uczyńmy Człowieka) Ceta.Konkurs adresowany jest do profesjonalnych kompozytorów urodzonych przed 10 kwietnia 1999 r. Termin zgłoszenia partytur upływa z dniem 1 kwietnia 2025 roku.
70 lat temu ukazał się literacki portret Fryderyka Chopina pióra Jarosława Iwaszkiewicza, który na stałe wpisał się do kanonu literatury poświęconej kompozytorowi. Teraz, dzięki staraniom Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, powraca na półki w specjalnej, odświeżonej, jubileuszowej edycji. Premiera nowego wydania już 26 lutego.
W lutym zaglądamy do pracowni Sławomira Kupczaka – kompozytora związanego z Polskim Wydawnictwem Muzycznym od ponad dwunastu lat. Tworzy muzykę solową, kameralną, symfoniczną, elektroakustyczną, teatralną oraz filmową. Jak sam przyznaje, komponowanie jest procesem złożonym i skomplikowanym, ale jednocześnie jest też przygodą, niosącą ze sobą sporą radość. Na jego biurku znajdziemy całkiem sporo urządzeń i przyrządów służących tworzeniu kolejnych utworów.
Muzyczne spotkania odbywające się w ramach tegorocznego jubileuszu 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego będą okazją do poznania najpiękniejszych dzieł muzyki kameralnej i chóralnej oraz zacieśnienia więzi między słuchaczami a kompozytorami i wykonawcami. Nie zabraknie również utworów solowych skomponowanych na dzwony carillonu. Do wspólnego świętowania podczas jubileuszowych koncertów zapraszamy w dniach 7–8 marca do Narodowego Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego we Wrocławiu.
W ramach obchodów jubileuszu 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego zapraszamy do różnych przestrzeni NFM na spotkania edukacyjne. W ciągu dwóch dni świętowania odbędzie się szereg wydarzeń, które pozwolą uczestnikom na głębsze poznanie historii polskiej muzyki oraz jej twórców.
To już osiemdziesiąt lat od kiedy Polskie Wydawnictwo Muzyczne wspiera rozwój polskiej kultury muzycznej na świecie. Przypadający w 2025 roku jubileusz Oficyna uświetni serią koncertów z udziałem artystów najwyższej próby w renomowanych salach koncertowych w Polsce. Podczas licznych aktywności muzycznych i edukacyjnych towarzyszyć nam będzie najlepsza polska twórczość. Do wspólnego świętowania zapraszamy już 7 i 8 marca do Wrocławia!
W lutym po raz pierwszy wykonane zostaną najnowsze utwory Agaty Zubel i Zygmunta Krauze. Chociaż oba dzieła różnią się od siebie pod względem obsady czy sposobu konstrukcji, to w przypadku źródła inspiracji łączy je eksploracja zagadnień związanych z malarstwem.
Współczesny jazz i XV-wieczna polifonia – czy te światy da się pogodzić? Ależ tak! Dowodem na to jest płyta LAETA MUNDUS od wytwórni ANAKLASIS, która splata głosy dwóch epok w swoistą harmonię sfer. Od 29 stycznia album dostępny jest także na winylu.
Przeglądając spisy dzieł Franciszka Lessla, wśród kompozycji na fortepian i orkiestrę znajdziemy Kaprys i wariacje op. 10 oraz Potpourri op. 12. Nie wszyscy wiedzą jednak, że pod tymi tytułami tak naprawdę kryje się... jeden i ten sam utwór! Jak do tego doszło i co wspólnego mają z tym lipska prasa muzyczna, Tadeusz Kościuszko i polskie damy? W nowym cyklu „Historia pewnego utworu” co miesiąc weźmiemy pod lupę wybraną kompozycję – przypomnimy najciekawsze wątki związane z genezą jej powstania, procesem twórczym, recepcją i dalszymi dziejami.
