Aktualności
Polscy Kompozytorzy Dzieciom: Romuald Twardowski
2025-05-13
Od początku istnienia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, serie pedagogiczne stanowiły istotną i liczną grupę powstających publikacji. Oficyna nawiązywała współpracę z cenionymi twórcami, dzięki czemu powstały utwory nie tylko licznie nagradzane na konkursach i festiwalach, budujące tym prestiż PWM-u, ale przede wszystkim ponadczasowe. Świadczą o tym wznowienia wielu tytułów.
Z okazji 80 lat istnienia PWM-u, powstał cykl artykułów Polscy Kompozytorzy Dzieciom, zadedykowany twórcom, którzy część swojej pracy artystycznej poświęcili młodym adeptom sztuki muzycznej. Kolejnym bohaterem tego cyklu jest polski kompozytor, pedagog i działacz społeczny - Romuald Twardowski (17 VI 1930-13 I 2024).
Urodził się w Wilnie, gdzie spędził dzieciństwo i młodość. W czasie okupacji uczył się gry na skrzypcach, a po wojnie na fortepianie i organach. W lutym 1945 r. zaczął pełnić obowiązki organisty w wileńskich kościołach, m.in. w uniwersyteckim kościele św. Jana, gdzie przed 100 laty grał Stanisław Moniuszko czy w kościele Bonifratrów oraz św. Piotra i Pawła. Od 1952 do 1957 studiował w Konserwatorium Muzycznym w Wilnie (kompozycję u J. Juzeliūnasa oraz fortepian), następnie do 1960 roku kompozycję u B. Woytowicza w PWSM w Warszawie, a w 1963 i 1966 chorał gregoriański i polifonię średniowiecza u N. Boulanger w Paryżu. W latach 1960–65 był recenzentem muzycznym „Życia Częstochowy”. W 1967 zamieszkał w Warszawie.
Działalność kompozytorska
Skomponował ponad 300 utworów, a wśród nich przeważała muzyka orkiestrowa, sceniczna i chóralna. W latach 60. Twardowski stworzył własny język muzyczny, który nazwał muzycznym „neoarchaizmem” – była to próba syntezy „nowego” i „starego”. Inspiracją dla kompozytora był przede wszystkim chorał gregoriański i polifonia średniowieczna, ale wykorzystywał również wyselekcjonowane elementy współczesnej techniki kompozytorskiej – dodekafonię, punktualizm, klastery, aleatoryzm. Jednymi z ważniejszych kompozycji w tym czasie są Antyfony, Cantus antiqui, Nomopedie, Tragedia o Janie i Herodzie, Mała liturgia prawosławna i Oda do młodości.
W latach 70. nastąpił zwrot w twórczości Twardowskiego, nazwany przez niego stylem ekspresyjno-romantycznym. Kompozytor nie zrezygnował z dotychczasowych doświadczeń, ale wprowadził do swych utworów większe napięcia emocjonalne, przy czym zachował prostotę i wyrazistość osobistej wypowiedzi. Przykładami są Studium in a oraz dramaty muzyczne Lord Jim i Maria Stuart.
Na początku lat 80. Twardowski zwrócił się ku muzyce cerkiewnej, która zainspirowała go do pisania utworów religijnych o charakterze ekumenicznym. W tych latach powstały też kolejne dzieła operowe Twardowskiego – Maria Stuart i Historya o św. Katarzynie. Jego kompozycje, wykonywane w kościołach katolickich, cerkwiach i synagogach, cieszą się dużym zainteresowaniem zespołów chóralnych na całym świecie. Cechy warsztatu twórczego Twardowskiego to umiarkowanie nowoczesny, komunikatywny język muzyczny, dominacja linii melodycznej, unikanie elementów ornamentacyjnych i bogaty zasób, ale oszczędny dobór środków wyrazu, przejrzysta instrumentacja oraz doskonała korelacja muzyki i tekstu. Muzyka Twardowskiego stanowi odrębne zjawisko w polskiej muzyce współczesnej.
Nagrody i odznaczenia
Lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte należały do najbardziej płodnych w działalności kompozytora. Dzieła symfoniczne i chóralne przynoszą kompozytorowi deszcz nagród w kraju i za granicą – można tu wymienić dwukrotne Grand Prix w Monaco, I nagrodę na „Praskiej Wiośnie”, II miejsce na Trybunie Kompozytorskiej UNESCO w Paryżu, II nagrodę w Skopje, 2 nagrody w Tours za utwory chóralne i prestiżową nagrodę AGEC (Zachodnioeuropejska Federacja Chórów) za Mały Koncert. Ponadto kompozytor został uhonorowany wieloma orderami i odznaczeniami, do których należą Krzyż Kawalerwski i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Nagroda Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej, Nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka, Nagroda im. Księcia Konstantego Ostrogskiego, Order św. Marii Magdaleny I stopnia Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Złota Odznaka z Brylantem Polskiego Związku Chórów i Orkiestr, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Odznaka Honorowa Województwa Podlaskiego, Odznaka Honorowa Ukraińskiej Narodowej Akademii Muzycznej oraz Nagroda Specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Działalność pedagogiczna i społeczna
Działalność pedagogiczną rozpoczął w 1957 w Poniewierzu na Litwie. W latach 1958–65 uczył gry na fortepianie w PSM I i II st. w Częstochowie. Od 1972 do 1995 był starszym wykładowcą w PWSM w Warszawie, uczył kompozycji, instrumentacji i czytania partytur. W latach 1969–71 był prezesem Oddziału Warszawskiego ZKP. Aktywnie uczestniczył w animacji życia muzycznego jako organizator koncertów i innych wydarzeń muzycznych. W latach 80. nawiązał prekursorskie kontakty muzyczne z Litwą, Armenią i Gruzją. Od 1983 do 1986 pozostawał członkiem Narodowej Rady Kultury. Od 1983 był dyrektorem artystycznym i przewodniczącym jury Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce (od 2003 w Białymstoku). Od 1991 był członkiem rady artystycznej Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” w Częstochowie. W latach 1993–97 pełnił funkcję prezesa sekcji muzyki poważnej w Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS. Wystąpił w 2 filmach TVP pt. Autoportret (1981 i 1989). Opublikował wspomnienia Było, nie minęło (Warszawa 2000).
Romuald Twardowski mimo swoich wielkich sukcesów, część swojej pracy artystycznej dedykował najmłodszym, tworząc wartościowe utwory dla początkujących. Dzięki współpracy z Polskim Wydawnictwem Muzycznym wydał publikacje pedagogiczne tj. Śpiewające wiolonczele, Wesołe miasteczko na fortepian, Na czterech strunach na skrzypce i fortepian, Kolorowe nutki na skrzypce i fortepian czy Mały wirtuoz łatwe utwory na fortepian, dzięki czemu wzbogacił serię pedagogiczną PWM. Ponadto pisał również utwory na chóry dziecięce Dwie piosenki ludowe, A jak śpiewać, a także na chóry żeńskie lub chłopięce tj. Miniatury chóralne, Pieśni o wiośnie. Dwie pieśni żartobliwe. Wszystkie publikacje pedagogiczne Twardowskiego cieszą się dużą popularnością do dnia dzisiejszego i wciąż przyczyniają się do rozwoju umiejętności najmłodszych muzyków.
Więcej utworów z Serii Pedagogicznej PWM znajdziesz tutaj.
Najczęściej czytane:
Wsiądź do najbardziej muzycznego pociągu w Polsce! 21 grudnia 2025 ze stacji Kraków Główny odjedzie jubileuszowy Pociąg Wypełniony Muzyką. Na pokład zaprasza Polskie Wydawnictwo Muzyczne, które w tym roku świętuje 80-lecie swojej działalności.
Polska muzyka współczesna to żywe świadectwo budowania kulturalnego dziedzictwa, twórczość różnorodna, ciekawa, innowacyjna, niezwykle potrzebna w rozwoju estetycznym najmłodszych i wartościowa w poszerzaniu muzycznych horyzontów. Dlatego Polskie Wydawnictwo Muzyczne w roku 80-lecia istnienia postanowiło zainicjować nową serię nutową – „Kompozytorzy Młodym”.
Liryka wokalna Zygmunta Mycielskiego - kompozytora, pisarza i intelektualisty, napisana do wierszy między innymi Cypriana Kamila Norwida, Jarosława Iwaszkiewicza, Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta po raz pierwszy w komplecie, na dwóch płytach. Pieśni wykonują: Joanna Freszel, Bartłomiej Kominek, Tomasz Konieczny i Lech Napierała. Od dziś album dostępny jest w serwisach streamingowych i w najlepszych sklepach muzycznych.
Cykl, w którym zaglądamy do pracowni kompozytorów związanych z naszym Wydawcnictwem i sprawdzamy, co trzymają na swoich biurkach, zamyka jedna z najważniejszych postaci polskiej muzyki — Elżbieta Sikora. Kompozytorka tworzy muzykę elektroakustyczną, symfoniczną, kameralną, instrumentalną, wokalno-instrumentalną, filmową, teatralną, baletową, a także operową. Jej utwory były wykonywane na wielu prestiżowych festiwalach w Polsce i za granicą.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne przedstawiło swoją działalność podczas konferencji Instytutu Polskiego w Rzymie pt. „Musica e Memoria: 1945-2025. Tra reminiscenze e nuove prospettive/Muzyka i pamięć 1945-2025. Reminiscencje i nowe perspektywy”.
Dziś, 2 grudnia, rozpoczyna się osiemnasta odsłona jednego z najbardziej prestiżowych europejskich konkursów dyrygenckich: Donatella Flick – London Symphony Orchestra Conducting Competition. W bogatym przekroju repertuarowym jako utwór obowiązkowy znalazł się także Koncert na orkiestrę smyczkową Grażyny Bacewicz.
3 miasta, blisko 40 wydarzeń, koncertów, spotkań i warsztatów edukacyjnych, ponad 800 wykonawców, dzieła 38 kompozytorów związanych z PWM, 1 statuetka „Koryfeusz Muzyki Polskiej” oraz tysiące melomanów w salach koncertowych, miejskiej sonosferze i na radiowej antenie. Polskie Wydawnictwo Muzyczne uczciło 80-lecie swojej działalności wyjątkowym cyklem „Muzyczne spotkania”. Całoroczne obchody jubileuszu Oficyny zwieńczył uroczysty koncert w Filharmonii Krakowskiej z udziałem Laureatki IV Nagrody XIX Konkursu Chopinowskiego Tianyao Lyu.
Refleksje i mistyka nad różnymi obszarami życia to wątki towarzyszące utworom, których prawykonania odbędą się w grudniu. Nowych dzieł kompozytorów współpracujących z Polskim Wydawnictwem Muzycznym będzie można posłuchać w Katowicach oraz Bydgoszczy.
Już 7 grudnia w Studiu S1 w Warszawie specjalnym koncertem swoje osiemdziesiąte urodziny będzie obchodził „Ruch Muzyczny” – najstarsze czasopismo o muzyce klasycznej w Polsce. W programie znajdą się m.in. kompozycje dawnych, legendarnych redaktorów naczelnych – Stefana Kisielewskiego i Zygmunta Mycielskiego
Dziedzictwo muzyczne w nowym formacie — prezentacja portalu Polska Biblioteka Muzyczna podczas XVI Ogólnopolskiej Konferencji Bibliotekarzy Muzycznych pod hasłem "Muzykalia w zmieniającym się otoczeniu bibliotecznym – integracja, współpraca, harmonia".
