Aktualności
Polscy Kompozytorzy Dzieciom: Romuald Twardowski
2025-05-13
Od początku istnienia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, serie pedagogiczne stanowiły istotną i liczną grupę powstających publikacji. Oficyna nawiązywała współpracę z cenionymi twórcami, dzięki czemu powstały utwory nie tylko licznie nagradzane na konkursach i festiwalach, budujące tym prestiż PWM-u, ale przede wszystkim ponadczasowe. Świadczą o tym wznowienia wielu tytułów.
Z okazji 80 lat istnienia PWM-u, powstał cykl artykułów Polscy Kompozytorzy Dzieciom, zadedykowany twórcom, którzy część swojej pracy artystycznej poświęcili młodym adeptom sztuki muzycznej. Kolejnym bohaterem tego cyklu jest polski kompozytor, pedagog i działacz społeczny - Romuald Twardowski (17 VI 1930-13 I 2024).
Urodził się w Wilnie, gdzie spędził dzieciństwo i młodość. W czasie okupacji uczył się gry na skrzypcach, a po wojnie na fortepianie i organach. W lutym 1945 r. zaczął pełnić obowiązki organisty w wileńskich kościołach, m.in. w uniwersyteckim kościele św. Jana, gdzie przed 100 laty grał Stanisław Moniuszko czy w kościele Bonifratrów oraz św. Piotra i Pawła. Od 1952 do 1957 studiował w Konserwatorium Muzycznym w Wilnie (kompozycję u J. Juzeliūnasa oraz fortepian), następnie do 1960 roku kompozycję u B. Woytowicza w PWSM w Warszawie, a w 1963 i 1966 chorał gregoriański i polifonię średniowiecza u N. Boulanger w Paryżu. W latach 1960–65 był recenzentem muzycznym „Życia Częstochowy”. W 1967 zamieszkał w Warszawie.
Działalność kompozytorska
Skomponował ponad 300 utworów, a wśród nich przeważała muzyka orkiestrowa, sceniczna i chóralna. W latach 60. Twardowski stworzył własny język muzyczny, który nazwał muzycznym „neoarchaizmem” – była to próba syntezy „nowego” i „starego”. Inspiracją dla kompozytora był przede wszystkim chorał gregoriański i polifonia średniowieczna, ale wykorzystywał również wyselekcjonowane elementy współczesnej techniki kompozytorskiej – dodekafonię, punktualizm, klastery, aleatoryzm. Jednymi z ważniejszych kompozycji w tym czasie są Antyfony, Cantus antiqui, Nomopedie, Tragedia o Janie i Herodzie, Mała liturgia prawosławna i Oda do młodości.
W latach 70. nastąpił zwrot w twórczości Twardowskiego, nazwany przez niego stylem ekspresyjno-romantycznym. Kompozytor nie zrezygnował z dotychczasowych doświadczeń, ale wprowadził do swych utworów większe napięcia emocjonalne, przy czym zachował prostotę i wyrazistość osobistej wypowiedzi. Przykładami są Studium in a oraz dramaty muzyczne Lord Jim i Maria Stuart.
Na początku lat 80. Twardowski zwrócił się ku muzyce cerkiewnej, która zainspirowała go do pisania utworów religijnych o charakterze ekumenicznym. W tych latach powstały też kolejne dzieła operowe Twardowskiego – Maria Stuart i Historya o św. Katarzynie. Jego kompozycje, wykonywane w kościołach katolickich, cerkwiach i synagogach, cieszą się dużym zainteresowaniem zespołów chóralnych na całym świecie. Cechy warsztatu twórczego Twardowskiego to umiarkowanie nowoczesny, komunikatywny język muzyczny, dominacja linii melodycznej, unikanie elementów ornamentacyjnych i bogaty zasób, ale oszczędny dobór środków wyrazu, przejrzysta instrumentacja oraz doskonała korelacja muzyki i tekstu. Muzyka Twardowskiego stanowi odrębne zjawisko w polskiej muzyce współczesnej.
Nagrody i odznaczenia
Lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte należały do najbardziej płodnych w działalności kompozytora. Dzieła symfoniczne i chóralne przynoszą kompozytorowi deszcz nagród w kraju i za granicą – można tu wymienić dwukrotne Grand Prix w Monaco, I nagrodę na „Praskiej Wiośnie”, II miejsce na Trybunie Kompozytorskiej UNESCO w Paryżu, II nagrodę w Skopje, 2 nagrody w Tours za utwory chóralne i prestiżową nagrodę AGEC (Zachodnioeuropejska Federacja Chórów) za Mały Koncert. Ponadto kompozytor został uhonorowany wieloma orderami i odznaczeniami, do których należą Krzyż Kawalerwski i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Nagroda Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej, Nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka, Nagroda im. Księcia Konstantego Ostrogskiego, Order św. Marii Magdaleny I stopnia Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Złota Odznaka z Brylantem Polskiego Związku Chórów i Orkiestr, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Odznaka Honorowa Województwa Podlaskiego, Odznaka Honorowa Ukraińskiej Narodowej Akademii Muzycznej oraz Nagroda Specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Działalność pedagogiczna i społeczna
Działalność pedagogiczną rozpoczął w 1957 w Poniewierzu na Litwie. W latach 1958–65 uczył gry na fortepianie w PSM I i II st. w Częstochowie. Od 1972 do 1995 był starszym wykładowcą w PWSM w Warszawie, uczył kompozycji, instrumentacji i czytania partytur. W latach 1969–71 był prezesem Oddziału Warszawskiego ZKP. Aktywnie uczestniczył w animacji życia muzycznego jako organizator koncertów i innych wydarzeń muzycznych. W latach 80. nawiązał prekursorskie kontakty muzyczne z Litwą, Armenią i Gruzją. Od 1983 do 1986 pozostawał członkiem Narodowej Rady Kultury. Od 1983 był dyrektorem artystycznym i przewodniczącym jury Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce (od 2003 w Białymstoku). Od 1991 był członkiem rady artystycznej Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” w Częstochowie. W latach 1993–97 pełnił funkcję prezesa sekcji muzyki poważnej w Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS. Wystąpił w 2 filmach TVP pt. Autoportret (1981 i 1989). Opublikował wspomnienia Było, nie minęło (Warszawa 2000).
Romuald Twardowski mimo swoich wielkich sukcesów, część swojej pracy artystycznej dedykował najmłodszym, tworząc wartościowe utwory dla początkujących. Dzięki współpracy z Polskim Wydawnictwem Muzycznym wydał publikacje pedagogiczne tj. Śpiewające wiolonczele, Wesołe miasteczko na fortepian, Na czterech strunach na skrzypce i fortepian, Kolorowe nutki na skrzypce i fortepian czy Mały wirtuoz łatwe utwory na fortepian, dzięki czemu wzbogacił serię pedagogiczną PWM. Ponadto pisał również utwory na chóry dziecięce Dwie piosenki ludowe, A jak śpiewać, a także na chóry żeńskie lub chłopięce tj. Miniatury chóralne, Pieśni o wiośnie. Dwie pieśni żartobliwe. Wszystkie publikacje pedagogiczne Twardowskiego cieszą się dużą popularnością do dnia dzisiejszego i wciąż przyczyniają się do rozwoju umiejętności najmłodszych muzyków.
Więcej utworów z Serii Pedagogicznej PWM znajdziesz tutaj.
Najczęściej czytane:
Pięcioodcinkowe słuchowisko o Karolu Szymanowskim w reżyserii Mateusza Pakuły dostępne jest w sprzedaży. Odnaleźć je można na www.pwm.sklep.pl oraz w serwisie Audioteka. Premiera słuchowiska odbyła się w czerwcu na antenie Radia Kraków, wywołując poruszenie w środowisku muzycznym.
Alicja Majewska to ikona polskiej sceny muzycznej. Od ponad pół wieku artystka zachwyca słuchaczy swoim głosem, koncertując w kraju i za granicą. Jej utwory są ponadczasowe i stały się standardami muzyki rozrywkowej. Od 8 lipca śpiewanie i granie jej piosenek w domu staje się możliwe dzięki najnowszej publikacji Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
Organista i kompozytor wszechstronny, który może pochwalić się znaczącym pod względem liczby kompozycji portfolio, imponującym również pod względem różnorodności form. Dariusz Przybylski jest autorem oper, utworów symfonicznych, kameralnych oraz wokalnych. W lipcu, jako kompozytor miesiąca, zdradza nam m.in., co trzyma na swoim biurku, przy którym komponuje.
Kompozytorko, kompozytorze! Masz okazję pracować nad swoimi partyturami z dala od codziennego zgiełku, inspirować się naturą, oddawać rozważaniom o sztuce i życiu. Agata Zubel i Michał Moc po raz kolejny zapraszają młodych kompozytorów do czerpania inspiracji z piękna Islandii podczas edycji programu rezydencji artystycznych, która potrwa dwa tygodnie między 4 a 20 października br. Polskie Wydawnictwo Muzyczne jest partnerem przedsięwzięcia.
Alicja Twardowska, Warszawskie Towarzystwo Muzyczne im. Stanisława Moniuszki oraz Polskie Wydawnictwo Muzyczne mają przyjemność zaprosić na koncert z okazji 95. urodzin Romualda Twardowskiego, który odbędzie się 17 czerwca o godz. 18:00 w Warszawie (ul. Morskie Oko 2).
W drugiej połowie czerwca czekają nas niezwykle interesujące prawykonania dwóch, najnowszych dzieł z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Najpierw, w Gdańsku, zabrzmi Ambient na dwa flety, organy i orkiestrę symfoniczną Grażyny Pstrokońskiej-Nawratil, pod koniec miesiąca zaś, w Poznaniu, Głos Potwora, nowa opera Alka Nowaka.
Pianistka, kameralistka, kompozytorka i synestetyczka, doktor habilitowana w dziedzinie sztuk muzycznych. Autorka licznych i bestsellerowych publikacji fortepianowych wydanych przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. W czerwcu Marta Mołodyńska-Wheeler, jako kompozytorka miesiąca, opowiada nam o tym, jak powstają jej utwory i jakie zwyczaje towarzyszą jej w pracy twórczej.
W sobotę 7 czerwca br. odbyły się przesłuchania finałowe 12. Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki. Zdobywcą I nagrody został brytyjski tenor Samuel Stopford. Polskie Wydawnictwo Muzyczne było Partnerem wydarzenia.
W maju 1857 r. w „Ruchu Muzycznym” ukazała się zapowiedź wystawienia Halki na deskach warszawskiego Teatru Wielkiego. Na te wieści Stanisław Moniuszko czekał aż dekadę – teraz jednak wpadł w „żywy niepokój”… W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu” przyjrzymy się przygotowaniom do długo wyczekiwanej przez kompozytora premiery.
Dzieło nagrodzone w Konkursie Kompozytorskim Piesomen Antropon zabrzmi po raz pierwszy 6 czerwca w Filharmonii Pomorskiej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy. Tego wieczoru usłyszymy ponadto utwory kompozytorów polskich i francuskich, których twórczość stanowi świadectwo czasu i hołd złożony wielkim osobowościom świata sztuki i duchowości m.in. Krzysztofa Pendereckiego i Joanny Wnuk-Nazarowej. Polskie Wydawnictwo Muzyczne jest partnerem Konkursu.
