Aktualności
Polscy Kompozytorzy Dzieciom: Romuald Twardowski
2025-05-13
Od początku istnienia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, serie pedagogiczne stanowiły istotną i liczną grupę powstających publikacji. Oficyna nawiązywała współpracę z cenionymi twórcami, dzięki czemu powstały utwory nie tylko licznie nagradzane na konkursach i festiwalach, budujące tym prestiż PWM-u, ale przede wszystkim ponadczasowe. Świadczą o tym wznowienia wielu tytułów.
Z okazji 80 lat istnienia PWM-u, powstał cykl artykułów Polscy Kompozytorzy Dzieciom, zadedykowany twórcom, którzy część swojej pracy artystycznej poświęcili młodym adeptom sztuki muzycznej. Kolejnym bohaterem tego cyklu jest polski kompozytor, pedagog i działacz społeczny - Romuald Twardowski (17 VI 1930-13 I 2024).
Urodził się w Wilnie, gdzie spędził dzieciństwo i młodość. W czasie okupacji uczył się gry na skrzypcach, a po wojnie na fortepianie i organach. W lutym 1945 r. zaczął pełnić obowiązki organisty w wileńskich kościołach, m.in. w uniwersyteckim kościele św. Jana, gdzie przed 100 laty grał Stanisław Moniuszko czy w kościele Bonifratrów oraz św. Piotra i Pawła. Od 1952 do 1957 studiował w Konserwatorium Muzycznym w Wilnie (kompozycję u J. Juzeliūnasa oraz fortepian), następnie do 1960 roku kompozycję u B. Woytowicza w PWSM w Warszawie, a w 1963 i 1966 chorał gregoriański i polifonię średniowiecza u N. Boulanger w Paryżu. W latach 1960–65 był recenzentem muzycznym „Życia Częstochowy”. W 1967 zamieszkał w Warszawie.
Działalność kompozytorska
Skomponował ponad 300 utworów, a wśród nich przeważała muzyka orkiestrowa, sceniczna i chóralna. W latach 60. Twardowski stworzył własny język muzyczny, który nazwał muzycznym „neoarchaizmem” – była to próba syntezy „nowego” i „starego”. Inspiracją dla kompozytora był przede wszystkim chorał gregoriański i polifonia średniowieczna, ale wykorzystywał również wyselekcjonowane elementy współczesnej techniki kompozytorskiej – dodekafonię, punktualizm, klastery, aleatoryzm. Jednymi z ważniejszych kompozycji w tym czasie są Antyfony, Cantus antiqui, Nomopedie, Tragedia o Janie i Herodzie, Mała liturgia prawosławna i Oda do młodości.
W latach 70. nastąpił zwrot w twórczości Twardowskiego, nazwany przez niego stylem ekspresyjno-romantycznym. Kompozytor nie zrezygnował z dotychczasowych doświadczeń, ale wprowadził do swych utworów większe napięcia emocjonalne, przy czym zachował prostotę i wyrazistość osobistej wypowiedzi. Przykładami są Studium in a oraz dramaty muzyczne Lord Jim i Maria Stuart.
Na początku lat 80. Twardowski zwrócił się ku muzyce cerkiewnej, która zainspirowała go do pisania utworów religijnych o charakterze ekumenicznym. W tych latach powstały też kolejne dzieła operowe Twardowskiego – Maria Stuart i Historya o św. Katarzynie. Jego kompozycje, wykonywane w kościołach katolickich, cerkwiach i synagogach, cieszą się dużym zainteresowaniem zespołów chóralnych na całym świecie. Cechy warsztatu twórczego Twardowskiego to umiarkowanie nowoczesny, komunikatywny język muzyczny, dominacja linii melodycznej, unikanie elementów ornamentacyjnych i bogaty zasób, ale oszczędny dobór środków wyrazu, przejrzysta instrumentacja oraz doskonała korelacja muzyki i tekstu. Muzyka Twardowskiego stanowi odrębne zjawisko w polskiej muzyce współczesnej.
Nagrody i odznaczenia
Lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte należały do najbardziej płodnych w działalności kompozytora. Dzieła symfoniczne i chóralne przynoszą kompozytorowi deszcz nagród w kraju i za granicą – można tu wymienić dwukrotne Grand Prix w Monaco, I nagrodę na „Praskiej Wiośnie”, II miejsce na Trybunie Kompozytorskiej UNESCO w Paryżu, II nagrodę w Skopje, 2 nagrody w Tours za utwory chóralne i prestiżową nagrodę AGEC (Zachodnioeuropejska Federacja Chórów) za Mały Koncert. Ponadto kompozytor został uhonorowany wieloma orderami i odznaczeniami, do których należą Krzyż Kawalerwski i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Nagroda Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej, Nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka, Nagroda im. Księcia Konstantego Ostrogskiego, Order św. Marii Magdaleny I stopnia Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Złota Odznaka z Brylantem Polskiego Związku Chórów i Orkiestr, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Odznaka Honorowa Województwa Podlaskiego, Odznaka Honorowa Ukraińskiej Narodowej Akademii Muzycznej oraz Nagroda Specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Działalność pedagogiczna i społeczna
Działalność pedagogiczną rozpoczął w 1957 w Poniewierzu na Litwie. W latach 1958–65 uczył gry na fortepianie w PSM I i II st. w Częstochowie. Od 1972 do 1995 był starszym wykładowcą w PWSM w Warszawie, uczył kompozycji, instrumentacji i czytania partytur. W latach 1969–71 był prezesem Oddziału Warszawskiego ZKP. Aktywnie uczestniczył w animacji życia muzycznego jako organizator koncertów i innych wydarzeń muzycznych. W latach 80. nawiązał prekursorskie kontakty muzyczne z Litwą, Armenią i Gruzją. Od 1983 do 1986 pozostawał członkiem Narodowej Rady Kultury. Od 1983 był dyrektorem artystycznym i przewodniczącym jury Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce (od 2003 w Białymstoku). Od 1991 był członkiem rady artystycznej Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” w Częstochowie. W latach 1993–97 pełnił funkcję prezesa sekcji muzyki poważnej w Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS. Wystąpił w 2 filmach TVP pt. Autoportret (1981 i 1989). Opublikował wspomnienia Było, nie minęło (Warszawa 2000).
Romuald Twardowski mimo swoich wielkich sukcesów, część swojej pracy artystycznej dedykował najmłodszym, tworząc wartościowe utwory dla początkujących. Dzięki współpracy z Polskim Wydawnictwem Muzycznym wydał publikacje pedagogiczne tj. Śpiewające wiolonczele, Wesołe miasteczko na fortepian, Na czterech strunach na skrzypce i fortepian, Kolorowe nutki na skrzypce i fortepian czy Mały wirtuoz łatwe utwory na fortepian, dzięki czemu wzbogacił serię pedagogiczną PWM. Ponadto pisał również utwory na chóry dziecięce Dwie piosenki ludowe, A jak śpiewać, a także na chóry żeńskie lub chłopięce tj. Miniatury chóralne, Pieśni o wiośnie. Dwie pieśni żartobliwe. Wszystkie publikacje pedagogiczne Twardowskiego cieszą się dużą popularnością do dnia dzisiejszego i wciąż przyczyniają się do rozwoju umiejętności najmłodszych muzyków.
Więcej utworów z Serii Pedagogicznej PWM znajdziesz tutaj.
Najczęściej czytane:
Jeden z najciekawszych polskich kompozytorów – nietuzinkowy i wymykający się schematom. Czerpiąc z tradycji, od ponad 60 lat konsekwentnie wyznacza swoją własną ścieżkę twórczą. Krzysztof Meyer stworzył 130 opusowanych dzieł i wciąż komponuje. Jego życie i twórczość opisane zostały w najnowszej publikacji Polskiego Wydawnictwa Muzycznego – Krzysztof Meyer. Nowoczesny i romantyczny autorstwa Magdaleny Dziadek. Premierą książki PWM świętuje 82. urodziny kompozytora.
W ramach trwającego w Edynburgu pasma Focus on Poland poświęconego polskiej muzyce podczas Edinburgh International Festival, odbędzie się przedpremierowy pokaz krótkometrażowego filmu dokumentalnego „Bacewicz x Bomsori”, który przybliża dwie wybitne artystki: południowokoreańską skrzypaczkę Bomsori Kim oraz Grażynę Bacewicz, jedną z najważniejszych postaci polskiej muzyki XX wieku. Co łączy obie te postaci? Wyjątkowy obraz stworzony przez reżysera Jakuba Piątka.
Krzysztof Knittel jest autorem utworów orkiestrowych, chóralnych, kameralnych, muzyki dla baletu, teatru, filmu, wykonawcą muzyki komputerowej i elektroakustycznej na żywo, twórcą instalacji dźwiękowych. To artysta nieustannie poszukujący – niezależny, eksperymentujący, który podąża własnymi ścieżkami. Człowiek o wielu obliczach, wyraźnych opiniach i bogaty w doświadczenia. W sierpniu jest naszym Kompozytorem miesiąca i zaprasza nas do swojej pracowni, w której opowiada o procesie twórczym i swoich dziełach.
Już 1 sierpnia 2025 roku w Edynburgu rozpoczęła się 78. edycja Edinburgh International Festival – jednego z najbardziej renomowanych i najstarszych festiwali w Wielkiej Brytanii. Tegoroczny program, realizowany pod hasłem „The Truth We Seek”, po raz pierwszy w historii festiwalu wzbogaci się o Focus on Poland – wyjątkową sekcję poświęconą polskiej muzyce.
Festiwal Stolica Języka Polskiego w Szczebrzeszynie to już stały punkt letnich aktywności Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Zrodzony jako owoc pasji do słowa, festiwal rokrocznie gromadzi miłośników języka polskiego i polskiej sztuki. W tym roku Polskie Wydawnictwo Muzycznego, które po raz czwarty stało się partnerem festiwalu, planuje aż trzy wydarzenia. Z myślą o najmłodszych uczestnikach proponuje warsztaty muzyczne; starsza publiczność natomiast ujrzy w nowym świetle postać najsłynniejszego polskiego kompozytora – Fryderyka Chopina.
Ponadczasowe spotkanie z muzyką ostatniego polskiego romantyka, Tadeusza Bairda i dźwiękową historią Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia na dwupłytowym wydaniu ANAKLASIS. Trzy symfonie, czterech wybitnych dyrygentów w nagraniach najnowszych i archiwalnych, ponownie odkrytych.
To bez wątpienia jedna z najbardziej znanych i najczęściej wykonywanych kompozycji Henryka Wieniawskiego. Niezmiennie pobudza wyobraźnię melomanów – nie tylko siłą muzycznego wyrazu, lecz także okolicznościami powstania, które obrosły własną – nomen omen – legendą. W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu”, z okazji 190. rocznicy urodzin Wieniawskiego, pod lupę weźmiemy Legendę op. 17, badając granice między historią a… fan fiction?
Pięcioodcinkowe słuchowisko o Karolu Szymanowskim w reżyserii Mateusza Pakuły dostępne jest w sprzedaży. Odnaleźć je można na www.pwm.sklep.pl oraz w serwisie Audioteka. Premiera słuchowiska odbyła się w czerwcu na antenie Radia Kraków, wywołując poruszenie w środowisku muzycznym.
Alicja Majewska to ikona polskiej sceny muzycznej. Od ponad pół wieku artystka zachwyca słuchaczy swoim głosem, koncertując w kraju i za granicą. Jej utwory są ponadczasowe i stały się standardami muzyki rozrywkowej. Od 8 lipca śpiewanie i granie jej piosenek w domu staje się możliwe dzięki najnowszej publikacji Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
Organista i kompozytor wszechstronny, który może pochwalić się znaczącym pod względem liczby kompozycji portfolio, imponującym również pod względem różnorodności form. Dariusz Przybylski jest autorem oper, utworów symfonicznych, kameralnych oraz wokalnych. W lipcu, jako kompozytor miesiąca, zdradza nam m.in., co trzyma na swoim biurku, przy którym komponuje.
