Kompozytorzy

Eugeniusz Knapik

*1951

Urodził się w 1951 roku w Rudzie Śląskiej. W latach 1970-1979 studiował w katowickiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (teraz Akademii Muzycznej) kompozycję u Henryka Mikołaja Góreckiego oraz fortepian u Czesława Stańczyka. Od 1976 roku sam jest pracownikiem tejże uczelni: od 1992 roku kieruje założonym przez siebie Studiem Muzyki Komputerowej i Elektroakustycznej, od roku 1996 jest także kierownikiem Katedrze Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki, a w latach 2002-2008 piastował godność rektora katowickiej uczelni.

Knapik debiutował jako kompozytor na festiwalach „Młodzi Muzycy Młodemu Miastu” w Stalowej Woli (obok Andrzeja Krzanowskiego i Aleksandra Lasonia – kompozytorów tych nazywa się mianem „pokolenia stalowowolskiego”). Odbyły się tam prawykonania dwóch jego utworów: Tak jak nad brzegiem morza na zespół instrumentalny i taśmę (1977) oraz Corale, interludio e aria na flet, klawesyn i jedenaście instrumentów smyczkowych (1979).

Twórczość kompozytora bardzo wcześnie zyskała uznanie krytyki, co potwierdza szereg nagród, między innymi II nagroda na Konkursie Młodych ZKP (1976) za Le Chant, III nagroda na konkursie Muzyki Kameralnej w Wiedniu (1977) za Concerto Grosso, I nagroda festiwalu „Młodzi Muzycy Młodemu Miastu” w Stalowej Woli (1979) za Corale, interludio e aria oraz Nagroda im. Stanisława Wyspiańskiego za Wyspy na orkiestrę smyczkową (1985). Jego Kwartet smyczkowy otrzymał pierwszą lokatę na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów w Paryżu (1984). W 1985 roku przyznano mu Nagrodę Polihymnii za twórczość kameralną, która była główną domeną jego artystycznych poczynań we wcześniejszych latach twórczości. Wkrótce priorytetem stał się projekt ogromnej formy scenicznej, odbiegający daleko od stylistyki muzycznej wcześniejszych, kameralnych dzieł.

W 1988 roku, na zamówienie dyrektora Opery la Monnaie w Brukseli, Gerarda Mortiera, rozpoczął pracę nad trylogią operową The Minds of Helena Troubleyn do tekstu Jana Fabre’a, co na wiele lat zdeterminowało kierunek działań kompozytorskich. W muzyce tego cyklu ujawnił predylekcję do monumentalizmu obsady i posługiwania się językiem dźwiękowym czerpiącym z arsenału środków modernistycznych.

We współpracy z Janem Fabrem powstały także trzy spektakle baletowe, cieszące się niesłabnącym powodzeniem na całym świecie, o czym świadczy imponująca liczba przedstawień, między innymi w Amsterdamie, Ottawie, Antwerpii, Berlinie, Paryżu, Frankfurcie, Barcelonie, Salzburgu, czy Tokio.

Eugeniusz Knapik jest doskonałym pianistą (od kilku lat już nie koncertuje). Występował w kraju i za granicą w roli solisty i kameralisty. Współpracował między innymi z Kwartetem Śląskim, Konstantym Andrzejem Kulką, Aurelim Błaszczokiem i Piotrem Pławnerem. Był pierwszym w Polsce wykonawcą cyklu Vingt Regards sur l'Enfant-Jésus Oliviera Messiaena.

Był długoletnim członkiem Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich, w latach 1999-2003 pełnił funkcję jego wiceprezesa. W latach 1979-89 był członkiem Komisji Programowej „Warszawskiej Jesieni”. Był również członkiem prezydium i wiceprezesem Polskiej Rady Muzycznej.