Kompozytorzy

Jan Adam Maklakiewicz

1899-1954

Jan Adam Maklakiewicz urodził się 24.11.1899 r. w Chojnacie (k. Skierniewic) w rodzinie polskich muzyków, zmarł 7.02.1954 r. w Warszawie. Kompozytor, pedagog, dyrygent chóralny, organista i publicysta muzyczny. Syn organisty w Mszczonowie Jana Maklakiewicza (1874–1955) i Rozalii z Izbickich.

Jego pierwszym nauczycielem muzyki był ojciec. W latach 1919–22 uczył się w Wyższej Szkole Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie (skrzypce u L. Binentala, harmonia u M. Biernackiego, kontrapunkt u F. Szopskiego), w latach 1921–25 studiował kompozycję w konserwatorium w Warszawie u R. Statkowskiego, a na przełomie 1926 i 1927 r. u P. Dukasa w Ecole Normale de Musique w Paryżu, gdzie ponadto prowadził w ośrodku polonijnym chór mieszany oraz działał w Stowarzyszeniu Młodych Muzyków Polskich. W latach 1927–29 uczył przedmiotów teoretycznych i dyrygował chórem w konserwatorium H. Kijeńskiej-Dobkiewiczowej w Łodzi; w latach 1928–32 był profesorem harmonii w konserwatorium w Warszawie. Od stycznia 1932 do czerwca 1935 r. Maklakiewicz był organistą i kierownikiem chóru przy kościele św. Krzyża w Warszawie, który stał się w tym okresie jednym z najlepszych chórów kościelnych w Polsce. W latach 30. prowadził w Warszawie także chór “Znicz” Związku Zawodowego Pracowników Gazowni Miejskiej, chór i orkiestrę fabryki zbrojeniowej przy Forcie Bema (obecnie dzielnica Bemowo), chór młodzieży handlowej oraz chór “Lira” Akademickiego Koła Muzycznego przy Uniwersytecie Warszawskim.

Jan Adam Maklakiewicz prowadził ożywioną działalność publicystyczną; w latach 1930–37 był stałym sprawozdawcą muzycznym “Kuriera Porannego”. W 1934 r. wspólnie z J. Niezgodą, sekretarzem generalnym Zjednoczenia Polskich Związków Śpiewaczych i Muzycznych, oraz z F. Grąbczewskim, właścicielem księgarni i wydawnictwa muzycznego w Warszawie, założył miesięcznik “Chór”, poświęcony muzyce chóralnej oraz działalności zespołów śpiewaczych i orkiestr amatorskich, uznany w 1935 r. za oficjalny organ tego stowarzy¬szenia; początkowo pismo to redagował sam, później (od sierpnia 1935 r. do listopada 1936 r.) z J. Niezgodą. W latach 1926–39 współpracował z Teatrem Polskim w Warszawie, a po wojnie z Teatrem Słowackiego i Teatrem Starym w Krakowie oraz z Teatrem Narodowym, Teatrem Kameralnym i Teatrem “Syrena” w Warszawie, od 1937 r. nawiązał współpracę z Polskim Radiem.

Podczas II wojny światowej kompozytor pracował od października 1939 r. jako pianista w kawiarni Café Club w Warszawie, a następnie w prowadzonej przez znanego aktora i reżysera E. Chaberskiego kawiarni Znachor, która była miejscem spotkań działaczy konspiracyjnych. Od marca 1941 r. do końca wojny ukrywał się w Chojnacie, gdzie uczył prywatnie harmonii oraz gry na fortepianie.

Od listopada 1945 r. do lipca 1947 r. Maklakiewicz był dyrektorem Państwowej Filharmonii w Krakowie (połączonej w maju 1946 r. z operą). W latach 1947–48 był dyrektorem Filharmonii Warszawskiej; doprowadził do wskrzeszenia jej działalności, organizując orkiestrę symfoniczną i chór. W latach 1948–50 uczył harmonii w PŚSM (obecnie PSM II st. nr 1) w Warszawie; od 1949 r. był profesorem w PWSM (obecnie Akademia Muzyczna) w Warszawie, w latach 1950–51 dziekanem Wydziału Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki. Wykładał również kompozycję, instrumentację i kontrapunkt; do jego uczniów należeli: M. Sulej, J. Tyszkowski, A. Szaliński, S. Foremny, M. Magin i B. Konowalski.

Działał w licznych stowarzyszeniach muzycznych i organizacjach. Od 1928 r. był członkiem Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich, w którym w latach 1932–35 pełnił funkcję sekretarza generalnego, a następnie wiceprezesa. Od 1928 r. był także członkiem zarządu Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, w którym sprawował kolejno funkcje: skarbnika, sekretarza i wiceprezesa. Od 1930 r. należał ponadto do Stowarzyszenia Pisarzy i Krytyków Muzycznych (założonego w 1926 r. przez M. Glińskiego), w którym pełnił funkcję skarbnika; w latach 1947–51 był członkiem zarządu ZKP. W 1947 r. otrzymał nagrodę muzyczną miasta Krakowa; pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Maria Wacholc, Encyklopedia Muzyczna PWM t. 6 – „M”