Aktualności
Sto lat Kazimierza Serockiego
2022-03-03
Gdyby żył, świętowałby dziś swoje setne urodziny. I zapewne, jak można wnioskować z zachowanych relacji jego rodziny i przyjaciół, byłoby to świętowanie radosne, pełne kawałów i anegdot. Kazimierz Serocki, bo o nim mowa, był człowiekiem nieśmiałym w kontakcie z publicznością, a jednocześnie serdecznym i wrażliwym. Choć sam nie lubił mówić o swojej muzyce, warto w tym wyjątkowym dniu przypomnieć ciekawostki dotyczące jego życia i twórczości.
Wolność muzyki
Kazimierz Serocki był jednym z najważniejszych przedstawicieli XX-wiecznej awangardy, człowiekiem pracowitym, dla którego wolność była „najważniejszym warunkiem wstępnym wszelkiej sztuki”. Wyrazem tej wolności jest choćby jego bogaty i różnorodny dorobek twórczy: od awangardowej muzyki absolutnej przez wokalno-instrumentalną, nawiązania do wątków ludowych, ale też po kompozycje lżejsze: muzykę filmową, teatralną, a nawet piosenki, których w katalogu Serockiego jest nie mało. Co ciekawe, mimo że artysta nie ukrywał uprawiania lekkiej muzyki, tworzył ją pod pseudonimem – jako Henryk Kaserski.
Ścieżki muzyczne do produkcji filmowych pisał w latach 1949–74, a najwięcej z nich powstało na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych oraz w pierwszej połowie sześćdziesiątych. Wśród nich jest muzyka do jednych z najbardziej kasowych produkcji w historii polskiej kinematografii: Potopu Jerzego Hoffmanna czy Krzyżaków i Młodości Chopina Aleksandra Forda – filmu, który zapewnił Serockiemu rozpoznawalność w świecie dźwięków tworzonych do ruchomych obrazów.
Nieobcy był mu też jazz. Jak mówił Jan Krenz, Serocki „czuł synkopę”. Słychać to między innymi w jego Swinging Music na klarnet, puzon, wiolonczelę i fortepian. Serocki występował w zespołach jazzowych, opracował też „melodie o charakterze staro-jazzowym”. Także poza sceną pozostawał w kontakcie z artystami jazzowej sceny – korespondował choćby z Bennym Goodmanem, który w 1976 roku chciał zamówić u niego koncert klarnetowy.
Polska muzyka w Polsce…
Jako organizator życia muzycznego Serocki działał niezwykle aktywnie. Jednym z jego najbardziej znanych osiągnięć było zainicjowanie – wraz z Tadeuszem Bairdem – Międzynarodowych Festiwali Muzyki Współczesnej w Warszawie, znanych obecnie jako „Warszawska Jesień”. Aktywnie działał na rzecz promocji muzyki w Polsce, co zostało udokumentowane choćby w protokołach i stenogramach Walnych Zebrań ZKP. Miał też duże zdolności negocjatorskie, które wykorzystywał podczas odważnych, ale i umiejętnych rozmów z ówczesnymi władzami. O tym, jak był ceniony i rozpoznawalny, świadczy także powołanie go w 1974 roku przez Ministra Kultury i Sztuki na członka Komisji Ocen Fabularnych Filmów Kinowych przy Naczelnym Zarządzie Kinematografii, a w latach 1975–78 – Komitetu Nagród Państwowych.
…i zagranicą
Kazimierz Serocki był także znaną postacią w świecie muzyki Niemiec Zachodnich. Spośród polskich kompozytorów miał najwięcej po Krzysztofie Pendereckim zamówień i wykonań. Mimo wspomnianej już niechęci do mówienia o swojej muzyce, to właśnie zagranicą występował z odczytami na temat muzyki polskiej. Nigdy natomiast nie zajął się profesjonalnie działalnością dydaktyczną.
Serocki w Polskim Wydawnictwie Muzycznym
Z PWM-em Kazimierz Serocki związany był od 1953 roku, kiedy podpisał umowę na Trzy śpiewki na chór mieszany. W katalogu Wydawnictwa są w sumie 52 utwory kompozytora, różnorodne stylistyczne i na często interesujące obsady, jak Impromptu fantasque na flet prosty, mandolinę, gitarę, perkusję i fortepian. Wśród kompozycji znajdą się utwory dla miłośników muzyki ludowej, jak i awangardowych, zaskakujących rozwiązań. Jego Musica concertante była pierwszym utworem polskiego kompozytora zaprezentowanym podczas Wakacyjnych Kursach Letnich Nowej Muzyki w Darmstadt, gdzie kilka lat później zabrzmiały Freski symfoniczne. Z kolei Epizody na smyczki i 3 grupy perkusyjne wyraźnie nawiązują do kultowego Gruppen Karlheinza Stockhausena.
W twórczości wokalno-instrumentalnej dominują utwory z tekstem Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (jak Serce Nocy. Cykl pieśni na baryton i orkiestrę czy Niobe na 2 recytatorów, chór mieszany i orkiestrę).
Nie brakuje też inspiracji folklorem. W kantacie Mazowsze na sopran, tenor, chór mieszany i orkiestrę kameralną obecne są barwne opisy sławiące przyrodę i pejzaże tego regionu Polski. Natomiast twórcom, którzy planują dołączyć do grona Związku Kompozytorów Polskich polecamy wgląd do Trzech melodii kurpiowskich – to tym utworem Serocki zapewnił sobie pełne członkostwo w ZKP-ie.
Choć w dorobku Serockiego znajdziemy pieśni masowe, jest tam także szereg utworów nad wyraz awangardowych, które nie powstały na linii z polityczną propagandą. W samym katalogu PWM-u polecamy Suitę preludiów z wykorzystaniem „niepoprawnej” techniki dodekafonicznej oraz Sinfoniettę, w której dwie orkiestry dialogują ze sobą.
Kazimierz Serocki niewątpliwie wzbogacił repertuar puzonowy, a utwory solowe, kameralne, a nawet symfoniczne z towarzyszeniem tego instrumentu zostały także udokumentowane jako wydania PWM-u. Program niejednego koncertu może wzbogacić wykonanie Sonatiny czy Koncertu na puzon i orkiestrę. Serocki swoją Suitą na 4 puzony udowodnił, że może to być zaskakujący i intrygujący instrument kameralny. Natomiast Fantasmagoria odkrywa bogactwo brzmień perkusyjnych – nie tylko poprzez wykorzystanie w utworze aż 37 instrumentów z tej grupy, ale też przez wykorzystanie perkusyjnych możliwości fortepianu. Więcej o utworze mówią muzykolodzy i wykonawcy w poświęconej mu Muzycznej wizytówce.
Co jeszcze poza nutami?
To tylko kilka faktów i ciekawostek z życia Kazimierza Serockiego. Po więcej odsyłamy do monografii Iwony Lindstedt, która szczegółowo, ale też z ogromną pasją wprowadza czytelnika w świat muzyki, kultury i polityki drugiej połowy ubiegłego wieku. Posłuchajcie sami, z jakim entuzjazmem opowiada o swojej książce Piszę tylko muzykęw rozmowie z dyrektorem – redaktorem naczelnym PWM-u drem Danielem Cichym:
Piszę tylko muzykę to projekt wyjątkowy nie tylko jeśli chodzi o względy badawcze, ale również graficzne. Każdy egzemplarz książki z 1000 nakładu ma osobną, unikatową okładkę.
Jednak mówi się, żeby nie oceniać książki po okładce – nawet, jeśli będzie jedyna w swoim rodzaju. Dlatego tutaj możecie już teraz przeczytać bezpłatny fragment książki. Za mało? Publikacja do kupienia dostępna jest w naszym e-sklepie – tylko dziś kupicie ją z 50-procentowym rabatem!
Najczęściej czytane:
W niedzielny poranek 21 grudnia, chwilę przed godziną dziewiątą, z Krakowa wyruszył Pociąg Wypełniony Muzyką, inaugurując ogólnopolską akcję Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Jubileuszowy pociąg zakończył w wielkim stylu całoroczne obchody 80-lecia oficyny.
Od osiemdziesięciu lat Polskie Wydawnictwo Muzyczne wspiera rozwój polskiej kultury muzycznej na świecie. Jubileuszowy rok 2025 obfitował w huczne wydarzenia, premiery i projekty realizowane zarówno w kraju, jak i za granicą. Od nowych publikacji nutowych i książkowych, przez wydawnictwa płytowe i zasoby cyfrowe, po koncerty, edukację i międzynarodowe współprace – PWM z dumą podsumowuje dwanaście miesięcy intensywnej działalności.
Z początkiem nowego roku Polskie Wydawnictwo Muzyczne rozpocznie kolejny etap dynamicznego rozwoju, przenosząc swoje krakowskie biuro, mieszczące się od 1952 roku przy alei Krasińskiego 11a, do tymczasowego budynku K1, potocznie nazywanego „Błękitkiem” i znajdującego się przy alei Pokoju 1 (obok Ronda Grzegórzeckiego). W związku z planowanymi pracami księgarnia stacjonarna przy alei Krasińskiego 11a zostanie 23 grudnia czasowo zamknięta. Zachęcamy do zapoznania się z ofertą świątecznej wyprzedaży, która potrwa w księgarni przy alei Krasińskiego 11a od 19 do 23 grudnia. To znakomita okazja by skorzystać z wyjątkowych – bo sięgających 70%! – rabatów!
Nieukończony Koncert fortepianowy, niewydany mazurek, zniszczone Concertino... Kompozytorskie szkice Karola Szymanowskiego to cenne źródło dla muzykologów badających jego język muzyczny i proces twórczy – ale czy jest dla nich miejsce także w życiu koncertowym? W tej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu” przyjrzymy się nie pojedynczemu dziełu, lecz zbiorowi utworów – niedokończonych, nieznanych oraz zrekonstruowanych.
24 preludia i improwizacje na fortepian Piotra Orzechowskiego (aka Pianohooligan) to najnowsza publikacja nutowa Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, przeznaczona dla średniozaawansowanych i zaawansowanych wykonawców. Zawarty w niej cykl utworów to zapis solowej praktyki improwizacyjnej oryginalnego i bezkompromisowego kompozytora oraz pianisty–wirtuoza.
Wielki finał Jubileuszu 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego! W Centrum św. Jana w Gdańsku (ul. Świętojańska 50) w przedświąteczną niedzielę, 21 grudnia o godzinie 20.00, wystąpią Adam Bałdych (skrzypce renesansowe) i Michał Górczyński (klarnet kontrabasowy) oraz Ensemble Peregrina w składzie: Agnieszka Budzińska-Bennett (śpiew i harfa), Hanna Järveläinen (śpiew), Eve Kopli (śpiew) i Karin Weston (śpiew). W programie wieczoru zabrzmią kompozycje zainspirowane najcenniejszymi rękopisami średniowiecznej muzyki polskiej w niezwykłej jazzowej reinterpretacji. Koncert stanowi uroczyste zwieńczenie wyjątkowej podróży specjalnego Pociągu Wypełnionego Muzyką.
Wsiądź do najbardziej muzycznego pociągu w Polsce! 21 grudnia 2025 ze stacji Kraków Główny odjedzie jubileuszowy Pociąg Wypełniony Muzyką. Na pokład zaprasza Polskie Wydawnictwo Muzyczne, które w tym roku świętuje 80-lecie swojej działalności.
Polska muzyka współczesna to żywe świadectwo budowania kulturalnego dziedzictwa, twórczość różnorodna, ciekawa, innowacyjna, niezwykle potrzebna w rozwoju estetycznym najmłodszych i wartościowa w poszerzaniu muzycznych horyzontów. Dlatego Polskie Wydawnictwo Muzyczne w roku 80-lecia istnienia postanowiło zainicjować nową serię nutową – „Kompozytorzy Młodym”.
Liryka wokalna Zygmunta Mycielskiego - kompozytora, pisarza i intelektualisty, napisana do wierszy między innymi Cypriana Kamila Norwida, Jarosława Iwaszkiewicza, Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta po raz pierwszy w komplecie, na dwóch płytach. Pieśni wykonują: Joanna Freszel, Bartłomiej Kominek, Tomasz Konieczny i Lech Napierała. Od dziś album dostępny jest w serwisach streamingowych i w najlepszych sklepach muzycznych.
Cykl, w którym zaglądamy do pracowni kompozytorów związanych z naszym Wydawcnictwem i sprawdzamy, co trzymają na swoich biurkach, zamyka jedna z najważniejszych postaci polskiej muzyki — Elżbieta Sikora. Kompozytorka tworzy muzykę elektroakustyczną, symfoniczną, kameralną, instrumentalną, wokalno-instrumentalną, filmową, teatralną, baletową, a także operową. Jej utwory były wykonywane na wielu prestiżowych festiwalach w Polsce i za granicą.
