Kompozytorzy

Emil Młynarski

1870-1935

Polski dyrygent, skrzypek, pedagog i kompozytor. Urodzony 18 lipca 1870 w Kibartach koło Suwałk, zmarł 5 kwietnia 1935 w Warszawie.

Od 10 roku życia uczył się w Konserwatorium Cesarskiego Towarzystwa Muzycznego w Petersburgu: gry na skrzypcach w klasie skrzypiec Leopolda Auera, kompozycji pod kierunkiem Anatola Ladowa oraz instrumentacji u Nikołaja Rimskiego-Korsakowa. Po otrzymaniu dyplomu z odznaczeniem w 1889 objął stanowisko drugiego skrzypka Kwartetu smyczkowego Leopolda Aurera oraz został zaangażowany do orkiestry symfonicznej Towarzystwa. Wkrótce zrezygnował z tych zajęć na rzecz występów solistycznych. Od 1890 koncertował w Petersburgu, Mińsku, Grodnie, Kownie, Wilnie, Kijowie, Odessie, Warszawie, Berlinie, Lipsku, Magdeburgu, Hanowerze, Mannheimie, Ausburgu i Londynie.

Mimo sukcesów artystycznych jako skrzypek-wituoz, zrezygnował z występów estradowych i poświęcił się pracy pedagogicznej. W 1894 objął po Gustawie Friemanie klasę skrzypiec w szkole Cesarskiego Towarzystwa Muzycznego w Odessie. Równocześnie był dyrygentem orkiestry uczniowskiej oraz kierownikiem kwartetu smyczkowego. W 1898 uzyskał jedną z 5 głównych nagród na konkurskie kompozytorskim im. I. J. Paderewskiego w Lipsku za Koncert skrzypcowy d-moll op. 11. W marcu tego samego roku, w zastępstwie chorego Cesare'a Trombiniego, poprowadził spektakl Carmen w operze w Warszawie. Po sukcesie przedstawienia uzyskał stanowisko kapelmistrza, a po śmierci Trombiniego - dyrektora muzycznego. Zajmował je przez 4 lata wystawiając m.in. Straszny dwór i Hrabinę Stanisława Moniuszki, Goplanę Władysława Żeleńskiego, Fausta Charlesa Gounoda, Lohengrina Richarda Wagnera, Cyganerię Giacomo Pucciniego i Pajace Ruggero Leoncavalla. Organizował pierwsze w Warszawie regularne koncerty symfoniczne orkiestry operowej z udziałem solistów polskich i zagranicznych. Brał czynny udział w przygotowaniach do założenia w Warszawie Filharmonii. W 1900 został powołany na stanowisko jej dyrektora oraz pierwszego dyrygenta, a 5 listopada 1901 dyrygował inauguracyjnym koncertem w nowo wybudowanym gmachu. W 1905 ustąpił ze stanowiska w operze. Od 1904 do 1907 był dyrektorem Instytutu Muzycznego w Warszawie. W 1907 otrzymał zaproszenie na serię koncertów z London Symphony Orchestra w kilku miastach Wielkiej Brytanii, a po ich zakończeniu propozycję objęcia Scottisch Choral and Orchestral Union w Glasgow. Z orkiestrą w Glasgow pracował od 1910 do 1916. Dyrygował w tym czasie także w Londynie (cykl koncertów muzyki słowiańskiej w 1913 i koncert muzyki brytyjskiej w 1914), Petersburgu, Moskwie i Berlinie. W 1916 przeniósł się do Moskwy i tam kontynuował działalność dyrygencką, prowadząc w latach 1917-18 orkiestrę Teatru Wielkiego oraz organizując cykl 10 koncertów symfonicznych.

W 1918 powrócił do Warszawy i wznowił współpracę z Filharmonią. W 1919 został mianowany dyrektorem Konserwatorium, w którym prowadził jednocześnie klasę dyrygentury, zespoły kameralne i orkiestrę symfoniczną. Jego studentami byli m.in.: Paweł Klecki, Kazimierz Wiłkomirski, Feliks Rybicki, Zbigniew Dymmek. Po trzech latach zrezygnował z pracy pedagoga. Także w 1919 objął stanowisko dyrektora i dyrygenta Opery Warszawskiej, na którym pozostał do 1929. W tym czasie wystawił ok. 15 spektakli polskich oper i baletów, a także premiery wielu arcydzieł światowego repertuaru, takich jak Fidelio Ludwiga van Beethovena, Tristan i Izolda i Parsifal Richarda Wagnera, Dafnis i Chloe Maurice'a Ravela, Pulcinella i Pietruszka Igora Strawińskiego. W latach 20. przygotował spektakle Halki Stanisława Moniuszki m.in. w Wiedniu i Pradze, dyrygował wielokrotnie orkiestrą Filharmonii Warszawskiej oraz koncertami symfonicznymi w Paryżu, Glasgow, Edynburgu, Bukareszcie, Zagrzebiu i Kopenhadze. Od 1929 - 1931 przebywał w Stanach Zjednoczonych, gdzie sprawował funkcję dziekana Wydziału Orkiestrowego i Operowego Curtis Institute of Music w Filadelfii oraz dyrektora filadelfijskiej opery. Na scenie operowej wystawił m.in. Carmen Georgesa Bizeta, Riogoletto , Bal Maskowy, Aidę i Traviattę Giuseppe Verdiego, Madame Butterfly Giacomo Pucciniego, Borysa Godunowa Modesta Musorgskiego, Jasia i Małgosię Engelberta Humperdincka. Dyrygował także koncertami symfonicznymi w Filadelfii, Nowym Jorku i Waszyngtonie. Z powodu choroby w 1931 wrócił do Polski. Mimo kłopotów ze zdrowiem poprowadził 26 grudnia 1931 w Teatrze Wielkim w Warszawie spektakl Halki. W 1932, za całokształt swojej pracy, otrzymał Nagrodę Muzyczną Miasta Warszawy "za całokształt działalności artystycznej na polu muzycznym". W 1934 został wybrany prezesem Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich.