Kompozytorzy

Antoni Rutkowski

1859-1886

"Wybujała emocjonalność" (fragment hasła 'Rutkowski' z Encyklopedii Muzycznej PWM, t. VIII)

Antoni Rutkowski w ciągu zaledwie 10 lat twórczego życia osiągnął ogromnie dużo. Pracował szybko i był na najlepszej drodze do ukształtowania własnego, indywidualnego stylu. Partytury jego dzieł, których znaczna część jeszcze do niedawna uznana była za zaginioną (np. koncert skrzypcowy op. 5) świadczą o wielkim talencie. Stylistycznie wyszedł od wzorów formy klasycznej (np. Beethovena,w technice i formie wariacyjnej), nawiązywał do melodycznych formuł Webera (I temat w Sonacie B-dur) i ulegał wpływom (głęboko przetworzonym) muzyki Schumanna, Moniuszki, Chopina. Specyfikę jego muzyki stanowi znamienna dla stylu późnoromantycznego zagęszczona faktura wyrażona wielodźwiękową i dyssonansową akordyką, aktywnością czynnika rytmicznego i bogactwem środków pianistycznych, a także polifonicznych. Antoni Rutkowski szczęśliwie łączył zmysł wirtuozowski i pewną "wybujałość emocjonalną" (Wariacje na temat własny C-dur) z przemyślaną koncepcją formy (Wariacje na temat własny cis-moll, zdaniem I. Paderewskiego "małe arcydzieło") i wyrazistymi tematami. Należy dodać, że w miniaturach, zwł. Murmure de ruisseau, Kartce z albumu i Chant du soir uzyskał kolorystykę zapowiadającą impresjonizm.

Dwukrotnie rozpoczynał numerację swych kompozycji; np. Trio g-moll z 1878 i Valse scherzando z 1879 posiadają to samo op. 13, a Deux morceaux wydane najpierw w EM 1878 a następnie u Riesa i Erlera w 1884 oznaczono jako op. 8, przy czym te dwa wydania to dwa różne utwory.

[Barbara Chmara-Żaczkiewicz]