PWM

Szukaj
Zaawansowane
Rzeczpospolita Polska
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
biuletyn informacji publicznej

Wojciech Sowiński

Wojciech Sowiński

1805-1880

Wojciech Albert Sowiński, urodzony1803 lub 1805 w Łukaszówce (pow. hajsyński na Podolu), zmarł 5 III 1880 w Paryżu, polski pianista, kompozytor, muzykograf. Początków muzyki uczył się u ojca, Sebastiana Sowińskiego, kapelmistrza orkiestry wojskowej, następnie kapeli Potockich w Tulczynie. Karierę rozpoczynał w Wiedniu 1825–27, gdzie dał własnym sumptem jeden koncert i być może studiował u K. Czernego (fortepian), I. Seyfrieda i A. Gyrowetza (kompozycja). Po krótkim pobycie we Włoszech, 1828 osiadł w Paryżu (do 1850 mieszkał w rezydencji markiza E.-J.-F.-Ch. d’Aligre w Faubourg de Saint Germain).

Popierany w środowisku polskiej emigracji przez L. Chodźkę, a w sferach muzycznych przez recenzentów i redaktora naczelnego „Revue musicale” J.-F. Fétisa, wyrobił sobie szybko pozycję i rozwinął wielostronną działalność. Przede wszystkim działał jako pianista i pedagog. Koncertował we Francji, a także w Anglii, Szkocji i Irlandii (1835, 1836, 1842), Niemczech (1841, 1842, 1847) i Belgii (1842, 1854). Parokrotnie występował obok Liszta (np. 19 IV 1835). Na łamach „Revue musicale” (której był nieformalnym współpracownikiem od 1828) i „Revue et Gazette musicale de Paris” do ok. 1860 ukazywały się pochlebne recenzje, a nawet panegiryki na jego cześć; E. Talma-Davous udowodniła, że niektóre anonimowe notki na swój temat sam redagował lub dyktował.

Trwale zapisał się w historii udział Sowińskiego w paryskim debiucie Chopina (26 II 1832): wraz z Mendelssohnem, C.M. Stamatym i G. Osborne’em akompaniował wówczas Chopinowi i F. Kalkbrennerowi ("Marche suivi d’une polonaise" na 2+4 fort. Kalkbrennera). Na koncertach prezentował swoje kompozycje, początkowo fortepianowe solowe i duety ze skrzypcami, a w 2. połowie lat 30. i w latach 40. doprowadził do prawykonań utworów wielkoobsadowych; na ostatnim koncercie (22 III 1879) dokonał prawykonania swego "II Koncertu" fortepianowego. W latach 1845–1847 najwięcej wykonań miała I część oratorium o św. Wojciechu. Do 1879 dawał w sezonie doroczny koncert w Paryżu (zwykle w Sali Herza).

Uczył gry na fortepianie w domach polskich i francuskich, 1830 w szkole muzycznej François-Davida Stoepela; od 1842 był pedagogiem w szkole żeńskiej klasztoru kanoniczek Couvent des Oiseaux. Jako pisarz muzyczny współpracował z Fétisem, z L. Chodźką, tłumaczył literaturę niemiecką na język francuski i stał się jednym z pionierów polskiej leksykografii muzycznej. Sowiński był dobrze znany wśród emigracji polskiej w Paryżu, uczestniczył w okolicznościowych (zwł. rocznicowych) uroczystościach; w latach 60. starał się także o nawiązanie kontaktów z Polakami w kraju, spotykał się w Paryżu z O. Kolbergiem i J. Sikorskim, być może poznał również Moniuszkę.

W latach 40. pojawiła się w prasie francuskiej („L’Artiste” 1843) informacja o jego udziale w powstaniu listopadowym i pokrewieństwie z bohaterem walk, gen. J.L. Sowińskim. Sowiński nie zdementował tych pogłosek, a nawet sporządził opis powstania w pamiętnikach, które złożył na ręce S. Duchińskiej-Pruszakowej („Kłosy” 1880 nr 774); obecnie los pamiętników jest nieznany. Od 1829 Sowiński był członkiem korespondentem Societé Acad. des Enfants d’Apollon, od 1859 cesarsko-królewskiej akademii nauk i sztuk w Wiedniu, 1865 uzyskał członkostwo Accademia di Santa Cecilia w Rzymie. Zmarł samotnie w Paryżu, pochowany został na cmentarzu w Montmorency.

Swoje kompozycję zdeponował w Bibliothèque Royale (obecnie Nationale) w Paryżu. Pozostawił ok. 120 opusowanych pozycji. Najpełniejszy katalog utworów Sowińskiego opublikowany został w jego Słowniku muzyków polskich...; większość z nich wydano we Francji (M. Schlesinger, nast. Brandus, Launer, Girod, Challiot i in.), niektóre także w Niemczech (Schott oraz Bote & Bock), niewiele wydań znajduje się w bibliotekach polskich (w zbiorach BN w Warszawie jest 6 autografów, w tym oratorium o św. Wojciechu i dwóch mszy). Jako pianista Sowiński dysponował biegłością techniczną i brawurą; jako kompozytor trafiał w gusty niewyrobionej publiczności, toteż z łatwością znalazł miejsce na francuskim rynku wydawniczym. Pozostawił liczne fantazje i parafrazy operowe na fortepian lub na skrzypce z fortepianem, głównie na tematy Rossiniego, Meyerbeera i Halévy’ego