PWM

Szukaj
Zaawansowane
Rzeczpospolita Polska
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
biuletyn informacji publicznej

Jan Stefani

Jan Stefani

1746-1829

Jan (Johann, Jean) Stefani (Steffan, Steffani), urodzony ok. 1746 w Pradze, zmarł 23 (nie 24) II 1829 w Warszawie, polski kompozytor, dyrygent, skrzypek czeskiego pochodzenia. Jego nazwisko notowano w aktach dworu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego jako Steffan, Steffani, Steffani de Prague, w innych (późniejszych) źródłach jako Stefani lub Stephani, rzadziej Steffani.

Wykształcenie ogólne i początkowe muzyczne odebrał w Pradze u oo. benedyktynów; studia muzyczne prawdopodobnie kontynuował we Włoszech. Ok. 1765 był muzykiem i kapelmistrzem orkiestry pułkowej hr. Kinskiego w Wiedniu, a następnie skrzypkiem w orkiestrze dworskiej cesarza Józefa II. W II 1779 wraz z innymi muzykami czeskimi przybył do Warszawy, gdzie został zatrudniony jako kapelmistrz i koncertmistrz 9-osobowej „kapeli wiedeńskiej” na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego. 1781 zespół wszedł w skład nowo powstałej orkiestry królewsko-teatralnej, w której Jan Stefani grał w grupie pierwszych skrzypiec na pewno do 1787, a prawdopod. do rozwiązania zespołu w 1795, następnie nadal był wspierany z królewskiej kasy (w X 1797 otrzymał odprawę). Był także, z przerwami, do końca życia kapelmistrzem w katedrze św. Jana; sporadycznie prowadził chóry innych kościołów w Warszawie.

Od połowy lat 90. okazjonalnie dyrygował w Teatrze Narodowym w Warszawie, a 1799–1818 był pierwszym skrzypkiem w orkiestrze teatralnej. Przed 1791 Jan Stefani ożenił się z Fryderyką de Monter. Spośród jego dzieci dorosłości dożyło co najmniej sześcioro, w tym związani z muzyką: Kazimierz (1791–1811) i Jan Franciszek (1797–1826), skrzypkowie w tej samej orkiestrze operowej, Eleonora (1802–1831), śpiewaczka operowa, oraz Józef Andrzej (1800–1876). Wbrew informacjom podawanym w wielu źródłach córką Jana Stefaniego nie była Karolina Stefani (Stephani), żyjąca w latach 1784–1803 śpiewaczka Teatru Narodowego. Jej ojciec — Johann Steffani (Stefani, Steffan, Steffani de Prague, Stephani), działający w prowadzonej przez Jana Stefaniego „kapeli wiedeńskiej” fagocista, zmarł 31 V 1794 w Warszawie (stopień ewentualnego pokrewieństwa z Janem Stefanim nie jest znany), a matka, Barbara, w roku śmierci Karoliny była ponownie zamężna. Jan Stefani został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (miejsce usytuowania grobu nie jest znane).

Sławę przyniósł Janowi Stefaniemu "Cud czyli Krakowiacy i Górale" z tekstem W. Bogusławskiego, najbardziej znana polska opera z XVIII w. Muzyce tej „wiejskiej” opery nadał Jan Stefani ludowy charakter dzięki wykorzystaniu charakterystycznej dla polskich tańców (przede wszystkim krakowiaka, poloneza i mazura) rytmiki i prostej melodyki.