Kompozytorzy

Michał Orłowski

2 poł. XVIII w.

Michał Orłowski, żyjący w 2. połowie XVIII wieku polski kompozytor, skrzypek i dyrygent. W 2. połowie 1783 pracował w kapeli klasztoru oo. paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie, o czym świadczą wpisy w klasztornych księgach rachunkowych, odnotowujące kwartalne wynagrodzenia dla świeckich muzyków kapeli. W archiwum oo. paulinów zachowały się 3 kompozycje Orłowskiego: "Missa e Pastorella ex G" (2C, B, 2 skrzypiec, 2 rogi, organy; fragmenty solowe w 2C), "Pastorella in G" (2 flety, 2 oboje, 2 klarnety, fagot, 2 rogi), "Sinfonia in F" (2 skrzypiec, altówka, 2 oboje, fagot, 2 rogi, bas; fragmenty solowe w partii oboju I i fagotu). W spisie 117 symfonii różnych kompozytorów, zamieszczonym na okładce jednej z symfonii w archiwum jasnogórskim, wymieniona jest także nie zachowana "Symfonia in Es". Inskrypcja na karcie tytułowej "Pastorelli in G" (XAW Pro Horo Musico Ecclesiae Parochialis ac Collegiatae Kłob[ucensis] Can[onicorum] Reg[ularium] Latt[eranensium] Anno 1796 diebus Augusti, od JP. Orłowskiego) wskazuje na rok i proweniencję rękopisu i może świadczyć o powiązaniu kompozytora z kapelą kanoników regularnych w Kłobucku, których muzykalia znalazły się pod koniec XVIII wieku w zbiorach jasnogórskich. W "Symfonii F" posłużył się Orłowski techniką koncertującą; powierzył instrumentom solowym, na tle jednostajnego akompaniamentu smyczków, wykonanie tematu pobocznego w pierwszym Allegro: w ekspozycji — obój I concertate (t. 22–50) i w repryzie — fagot concertate (t. 98–126). Chociaż technika ta wykorzystywana była w okresie baroku w celu rozczłonkowania formy, tu, służąc wyodrębnieniu tematu pobocznego, stała się czynnikiem kontrastującym, a więc ważnym elementem kształtowania symfonii klasycznej. "Symfonię F" ze względu na 3-częściową budowę i charakter tematów zalicza się do wczesnego okresu formowania polskiej symfonii klasycznej.