WYPOŻYCZENIA KATALOG KSIĘGARNIA PBM

Kompozytorzy

Adam Jarzębski

ca. 1590-1649

Adam Jarzębski urodził się w Warce nad Pilicą. Nie jest znana data jego narodzin. Przypuszcza się, że przyszedł na świat w ostatniej dekadzie XVI w. Był synem Stanisława Sukiennika i Katarzyny. O wczesnych latach jego życia i wykształceniu nie mamy żadnych wiadomości. We wrześniu 1612 r. został muzykiem Jana Zygmunta, elektora brandenburskiego, zatrudniony do kapeli jako wybitny skrzypek. W maju 1615 r. otrzymał roczny urlop na pobyt we Włoszech. Tam najprawdopodobniej zapoznał się z muzyką instrumentalną G. Frescobaldiego, która mogła wpłynąć na jego styl muzyczny. Od chwili wyjazdu nazwisko jego przestało figurować na liście dworzan elektorskich. Wnioskuje się, że kompozytor z podróży do Włoch nie powrócił na dwór Jana Zygmunta, ale przybył do Polski około roku 1616/17, wstępując do kapeli królewskiej Zygmunta III. Jarzębski był opłacany częściowo przez króla, częściowo przez arendarze ceł wielkopolskich. Był wynagradzany też kadukami i dzierżawami dóbr państwowych. W 1630 r. ożenił się z Elżbietą z Sienickich, wdową po ławniku i malarzu - Piotrze Cybulskim, z którą miał dwóch synów. Utrzymał stanowisko członka kapeli w trakcie jej przekształcania przez nowego władcę, wielkiego mecenasa sztuki - Władysława IV. W 1635 r. obok tytułu musicum S[acrae]R[egis]M[aestatis] pojawia się drugi - budowniczego ujazdowskiego Króla J [ego]M[oś]ci. Podczas budowy pałacu pełnił on funkcję administracyjno-gospodarczą. 5 lutego 1648 r. stał się Jarzębski patrycjuszem i został wpisany do Rejestru zaprzysiężonych obywateli miasta Starej Warszawy (Registrum civium iuratorum Antiquae Varsaviae). Nie cieszył się jednak tym zaszczytem długo. Końcem grudnia tego samego roku podyktował swój testament, z poleceniem pochówku w Kościele Augustianów. Dokładna data śmierci nie jest znana.

Spuścizna artystyczna zachowana po Jarzębskim obejmuje: 27 kameralnych utworów instrumentalnych zachowanych w zbiorze Canzoni e concerti, mszę koncertującą Missa sub concerto i kanon enigmatyczny More veterum. Jest również autorem wierszowanego przewodnika po stolicy, zatytułowanego Gościniec, abo krotkie opisanie Warszawy z okolicznościami jej, dla kampaniej dworskiej
Rękopis: Canzoni e Concerti | A Due, Tre e Quattro Voci | Cum Basso Continuo | Di | Adamo Harzebsky | Polono | Anno | MDCXXVII, przechowuje obecnie Staatsbibliothek der Stiftung Preussischer Kulturbesitz w Berlinie. Canzon prima, Canzon seconda i Canzon Terza z tego zbioru są wpisane także w Tabulaturze Pelplińskiej. Z Missa sub concerto zachował się jedynie rękopis księgi głosowej basu, wpisany do manuskryptu przechowywanego w Staatsbibliothek der Stiftung Preussischer Kulturbesitz w Berlinie pod sygnaturą 40073. Msza Jarzębskiego występuje tam jako kolejna - 58 pozycja. 2-głosowy kanon enigmatyczny Canon in hyperdiapente more veterum w górnej kwincie został zapisany na 218 stronie dodatku Xenia Apollinea do Cribrum musicum M. Scacchiego, wydanego w Wenecji w 1643 r.