2024-02-05

Historie o miłości i zbrodni oraz ludzkich przywarach. Nieoczywiste środki wykonawcze i hołd składany Mistrzowi. Cztery najnowsze utwory kompozytorów związanych z Polskim Wydawnictwem Muzycznym zabrzmią w Krakowie, Kielcach i Strasbourgu. Oto dlaczego warto je usłyszeć.

Aleksander Nowak: JA, ŞEKÜRE

W operze Alka Nowaka jest wszystko to, co intryguje w najlepszych serialach Netflixa. Jest miłość i zdrada, śmierć i zbrodnia. Libretto, napisane przez samego kompozytora, powstało na wątkach „Nazywam się Czerwień” – najsłynniejszej powieści Orhana Pamuka, autora wyróżnionego w 2006 roku Literacką Nagrodą Nobla. Przed nami inspiracja, obok której trudno przejść obojętnym.

Şeküre to młoda kobieta, która usiłuje odnaleźć własną drogę w świecie pełnym sztywnych norm i konwenansów. Mieszka wraz z dwoma synami w domu swego ojca, Enişte i traci już nadzieję na powrót męża z wojny. Obawia się o przyszłość swojej rodziny, więc chce ponownie wyjść za mąż. To jednak skomplikowane, bo formalnie nie jest wdową, więc do czasu wyjaśnienia sytuacji ma związane ręce. Jej historia wyłania się z dialogów, monologów oraz opowieści o księżniczkach, ich adoratorach i perypetiach bohaterów na drodze do szczęścia.

Pod względem obsady premiera zapowiada się okazale: w produkcji udział bierze 6 solistów, Spółdzielnia Muzyczna contemporary ensemble, Capella Cracoviensis oraz Chór Polskiego Radia pod batutą Macieja Tomasiewicza. Splendoru wydarzeniu doda miejsce – premiera odbędzie się 9 lutego o godz. 19:00 w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie podczas Festiwalu Opera RARA. Kolejne spektakle 10 i 11 lutego.

Zygmunt Krauze: Tren pamięci Krzysztofa Pendereckiego

„London Calling” to wprawdzie trzeci studyjny album brytyjskiego zespołu The Clash, ale my zwracamy uwagę na koncert, który pod tym właśnie tytułem zapowiada Sinfonietta Cracovia. Orkiestra, wspólnie ze słynną London Sinfoniettą, odkrywa w 2024 roku nowe obszary muzyki kompozytorów angielskich, amerykańskich oraz zaskakujące i transowe brzmienia smyczków. Muzycy zabiorą publiczność w podróż od twórczości Krzysztofa Pendereckiego, przez ścieżkę dźwiękową oscarowego dreszczowca „Aż poleje się krew”, po ambientowe brzmienia współczesnych artystów oraz prawykonanie nowego utworu Zygmunta Krauze z gościnnym udziałem samego kompozytora, który zasiądzie przy fortepianie.

Zygmunt Krauze nie wkroczył na drogę punkowej rewolucji, nie skłania się również w stronę ambientu. Podczas koncertu po raz pierwszy zabrzmi jego Tren pamięci Krzysztofa Pendereckiego na orkiestrę smyczkową. To utwór o silnym ładunku emocjonalnym, który zrodził się spontanicznie tuż po tragicznej wiadomości o śmierci Mistrza. Nie zawiera aluzji stylistycznych, nawiązujących do jego twórczości, wyraża natomiast energię, siłę i determinację, nakręcającą twórczość Pendereckiego oraz zadumę i głęboką łączność kompozytora z przeżyciami religijnymi. Utwór zakończy nagle urwana solowa partia skrzypiec - muzyczny obraz człowieka i artysty osamotnionego.

Joanna Wnuk-Nazarowa: Siedem grzechów głównych. Suita tragikomiczna na wielką orkiestrę symfoniczną

Kompozytorka rozpoczyna w tym roku świętowanie jubileuszu 75-lecia urodzin popełnieniem Siedmiu grzechów głównych. Ujęła je w partyturze z podtytułem wskazującym, że grzeszenie może prowadzić tak do komicznych, jak i tragicznych skutków. Suita tragikomiczna na wielką orkiestrę symfoniczną zawiera barwną interpretację kardynalnych przywar ludzkich, ułożonych kolejno w siedmiu częściach: Pycha, Zazdrość, Rozpusta, Chciwość, Gniew, Obżarstwo i Lenistwo. Pomimo ironiczno-sarkastycznego przekazu, Joanna Wnuk-Nazarowa koncentruje się na kondycji człowieka, ulegającego słabościom swej natury. Stosuje również starodawne nazwy – „nieczystość” zamienia na dynamiczną „rozpustę”, „obżarstwem” (połączonym z „pijaństwem") zastępuje elegancko ujęte we współczesnym katechizmie „nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu”.

Prawykonanie odbędzie się w Filharmonii Świętokrzyskiej w Kielcach 16 lutego o godz. 19:00. Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Śląskiej zadyryguje Jacek Rogala. Dwa dni wcześniej (14 lutego, godz. 18:30) odbędzie się wieczór filmowy z projekcją dokumentu „Pod presją dźwięku i słowa”, przedstawiający sylwetkę kompozytorki. Film rozpocznie historia pewnej zagubionej partytury. Po projekcji spotkanie z jego bohaterką  oraz z reżyserką Violettą Rotter-Kozerą.

Agata Zubel: Spray na 6 wykonawców

6 wykonawców i ani jednego instrumentu. Zastąpią je puszki z farbą i ciała Les Percussions de Strasbourg. Spray łączy muzykę ze sztuką wizualną i performatywną, w centrum stawiając rytm. Główną ideą utworu jest wykorzystanie jednego dzieła sztuki do stworzenia kolejnego.

Dźwięki wydawane przez puszki z farbą i akcesoria malarskie oddziałują bezpośrednio z przestrzenią wizualną i pracami plastycznymi, które w tym samym czasie powstaną na płótnach ustawionych na scenie. Spraye, pędzle – to narzędzia służące do odtworzenia tego, co zapisane jest w partyturze. Odtwarzana w czasie staje się dziełem muzycznym, natomiast w efekcie końcowym – barwnym dziełem sztuki wizualnej. W rezultacie powstanie sześć dzieł opartych na tej samej partyturze, lecz różniących się wizualnie.

Kompozytorka i wykonawcy eksperymentują w utworze ze swoim ciałem i gestem, prowadzącym do uderzenia, wydobycia dźwięku i ułożeniu w rytm. Szukają odpowiedzi na pytanie: jak na nowo przemyśleć ruch ciał w muzyce perkusyjnej? Prawykonanie odbędzie się 22 lutego w Strasbourgu, a wprowadza w nie zwiastun przygotowany przez Les Percussions de Strasbourg (do obejrzenia w serwisie Youtube).