2025-03-04

Katowice ponownie staną się centrum polskiej muzyki współczesnej. 11. Festiwal Prawykonań, który odbędzie się w dniach 14-16 marca w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, będzie okazją do wyjątkowych odkryć – tych najnowszych, ale także tych, które na swój czas musiały poczekać. Polskie Wydawnictwo Muzyczne jest partnerem wydarzenia.

W przeszłość zagłębimy się dzięki minimalistycznym dziełom i muzyce polskiego modernizmu. W świat przyszłości wkroczymy za sprawą premierowej twórczości najmłodszego pokolenia kompozytorów. Trzeci weekend marca tętnić będzie brzmieniami oraz ideami opisującymi współczesny świat. W programie tegorocznej edycji znalazło się blisko 20 premier, a ich wykonania powierzone zostały najlepszym orkiestrom, zespołom kameralnym i solistom specjalizującym się w muzyce najnowszej.

Koncert inauguracyjny (14 marca, godz. 19:30) będzie niezwykłym splotem muzyki nowej z niewykonywaną wcześniej dawniejszą twórczością. Na scenie sali koncertowej wystąpi Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia pod batutą Michała Klauzy, a w roli solisty usłyszymy pianistę Tymoteusza Biesa. Zabrzmią Trzy kompozycje unistyczne na zespół 30 instrumentów dętych Zygmunta Krauzego – wczesne dzieło jednego z czołowych polskich minimalistów. Po raz pierwszy publiczność będzie również miała szansę usłyszeć w całości utwory nieżyjących już twórców: Uwerturę nr 2 Krystyny Moszumańskiej-Nazar, Anekumenę Barbary Buczek oraz Mały koncert Tomasza Sikorskiego. Te napisane przed laty, choć nieznane publiczności utwory uzupełnią elektroniczne interludia Sławomira Kupczaka Moment I, Moment II i Moment III na komputer, wykonywane na żywo przez kompozytora.

Tego samego dnia (14 marca, godz. 21:00) w sali kameralnej dojdzie do niecodziennego muzycznego dialogu pomiędzy dwoma kwartetami smyczkowymi. Akustyczne oblicze tej formacji zaprezentuje Kwartet Śląski, zaś jego elektroniczny potencjał odkryją muzycy NeoQuartet. Brzmieniowa różnorodność uwidoczni się w nowych kompozycjach Dominika Strycharskiego, Ewy Trębacz, Olgi Hans, Huberta Gabriela Żmudzkiego, Moniki Szpyrki, Joanny Woźny, Aleksandry Gryki i Marcela Chyrzyńskiego. Twórcy eksplorować będą m.in. tematy pamięci, materii i przekształceń. Pewne jest, że będzie to koncert pełen niespodzianek, podczas którego tradycja zderzy się z nowoczesnością.

Drugi dzień festiwalu rozpocznie się w sali kameralnej koncertem Cameraty Silesii i Orkiestry Muzyki Nowej pod dyrekcją Anny Szostak i Szymona Bywalca. Program koncertu stanowić będzie fuzję brzmień chóralnych i elektroniki z wykorzystaniem wizualizacji. Z kolei AUKSO – Orkiestra Kameralna Miasta Tychy pod dyrekcją Marka Mosia wraz z solistami, Rafałem Łucem na akordeonie i Jensem Bracherem na trąbce, zaprezentuje 15 marca o godz. 20:00 dwa utwory: Bellows Breath Concerto na akordeon i orkiestrę smyczkową Krzysztofa Wołka oraz Erēmos na trąbkę solo, live electronics i orkiestrę smyczkową Martyny Koseckiej. Do programu dołączą również kompozycja Jacka Domagały oraz patchworkowa suita cytatów Krzysztofa Knittla o tajemniczym tytule ka makana o ke ola.

Najnowszej twórczości Krzysztofa Knittla przyjrzymy się podczas festiwalu dogłębnie. Tego dnia odbędzie się także premiera CANTICUM PROFUGORUM – najnowszego albumu ANAKLASIS, który dołącza do serii OPERA. Oratorium Krzysztofa Knittla, napisane na głosy solowe, chór i orkiestrę oraz instrumenty rzadko słyszane w filharmoniach, jako część dzieł symfonicznych w kulturze zachodniej: oud, daf i darbukę, łączy bogactwo środków z powagą podejmowanego w nim tematu niepewności i lęku z nią związanego, a także potrzeby zapewnienia schronienia i pomocy tym, którzy jej potrzebują. Canticum profugorum, skomponowane do słów Tadeusza Sławka, wybitnego filologa, autorytetu w dziedzinie teorii i historii literatury, wyrazem szacunku i uznania dla tych, którzy działają na rzecz pokoju. 15 marca odbędzie się ponadto spotkanie wokół książki Granice niczego Krzysztofa Knittla prowadzone przez Michała Mendyka, na które zapraszamy o godz. 13:00, wstęp wolny.

Finałowy dzień festiwalu pozwoli słuchaczom zarówno zagłębić się w muzykę symfoniczną z udziałem solistów, jak i poznać najnowszą twórczość kameralną. W niedzielę 16 marca o godz. 12:00 w sali koncertowej NOSPR pod batutą Vincenta Kozlovskiego wraz z pianistką Małgorzatą Walentynowicz wykona utwór Melancholia Jacka Sotomskiego. Zabrzmi także nawiązujące do renesansowej techniki malarskiej Sfumato Pawła Hendricha – koncert na theremin i wielką orkiestrę symfoniczną, w którym partię solową zaprezentuje Paweł Romańczuk. Wyjątkowe znaczenie będzie miał również utwór stany materii Jagody Szmytki eksplorujący granice symfonicznego brzmienia.

Zamykający festiwal koncert szczególnie mocno uwypukli interdyscyplinarny charakter najnowszej twórczości polskich kompozytorów: Nikolet Burzyńskiej i Jarka Płonki. Ich kompozycje wykona Hashtag Ensemble, zespół specjalizujący się w muzyce najnowszej i improwizowanej, a także multimedialnych projektach artystycznych. Jako solistę usłyszymy wiolonczelistę Dominika Płocińskiego, a całość uzupełnią wizualizacje Alexandry Ołdak.

Festiwal Prawykonań to także wydarzenia towarzyszące, które otwierają przed publicznością nowe sposoby odbioru i doświadczania muzyki. Ewa Fabiańska-Jelińska i Karolina Jefmańska stworzyły performans muzyczny dla dzieci Eeeee... MOC... Yeah! (to nie ja). Wraz z muzykami Akademii NOSPR, a także śpiewakiem Michałem Sławeckim i tancerką Igą Eckert najmłodsi słuchacze udadzą się w podróż do świata emocji. W foyer NOSPR otwarta zostanie wystawa ceramiki unikatowej Bożeny Sacharczuk wprowadzająca nowe wizualne elementy, które ekspresyjnością i rytmiką próbują uchwycić i „unaocznić” abstrakcyjny charakter muzyki. Dodatkowo 14 marca w ramach Strefy Ruchu posłuchamy rozmów redaktora Piotra Miki z Ruchu Muzycznego z kompozytorami.

Więcej informacji na stronie Organizatora 11. Festiwalu Prakowynań, którym jest Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia.