2020-12-22

Rok 2020 był dla kultury czasem zmian i nieoczekiwanych wyzwań, które przyniosła nowa rzeczywistość. Kultura nie odeszła jednak w zapomnienie dzięki działalności artystów, instytucji i stowarzyszeń pragnących wykorzystywać nowe możliwości kontaktu z odbiorcami. Przez cały rok Polskie Wydawnictwo Muzyczne nie tylko kontynuowało zaplanowane działania wydawnicze, ale też docierało z polską muzyką do wszystkich spragnionych kultury, dzięki wykorzystaniu nowoczesnych narzędzi w projektach skierowanych do różnych odbiorców – i tych najmłodszych, i trochę starszych, muzyków profesjonalnych i aspirujących artystów, w Polsce i na świecie. 
 

Dziedzictwo Muzyki Polskiej

W ramach wieloletniego programu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej” katalog PWM zasiliło 60 nowych publikacji: wydań źródłowo-krytycznych i wykonawczych dzieł kompozytorów polskich XVIII i XIX wieku oraz poświęconych im książek. Jednym z najważniejszych materiałów była wersja źródłowo-krytyczna znanego wodewilu Cud mniemany czyli Krakowiacy i Górale, otwierająca serię „Dzieł Wszystkich Jana Stefaniego”. Każdy kolejny tom będzie poszerzał wiedzę na temat tego kompozytora oraz epoki, w której tworzył. Znaczącym wydarzeniem związanym z muzyką polską początku XIX wieku było prawykonanie opery Jadwiga Królowa Polska Karola Kurpińskiego z 1814 roku w ramach Festiwalu Muzyki Polskiej w Krakowie, na potrzeby którego PWM przygotowało materiały wykonawcze. Uwaga PWM skierowana była też na Stanisława Moniuszkę, którego kolejne utwory zasiliły katalog Wydawnictwa w kończącym się roku.
 

Prawykonania i życie koncertowe

Mimo ograniczeń związanych z życiem kulturalnym Wydawnictwo wspierało prawykonania utworów współczesnych, promując wydarzenia w kraju i zagranicą oraz przygotowując materiały nutowe dla wykonawców. Dzięki współpracy z takimi instytucjami, jak Filharmonia Śląska, NOSPR, NFM, Filharmonia Narodowa, ale też festiwalami – AUKSODRONE, Festiwalem Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY, Kwartesencją czy Festival soundsofmusic & Basklarinet Festijn w Holandii – możliwe było zorganizowanie prawykonań utworów kompozytorów związanych z PWM. Publiczność mogła poznać najnowsze utwory Hanny Kulenty, Agaty Zubel, Alka Nowaka, Zygmunta Krauzego czy Sławomira Kupczaka. Dzięki współpracy ze znakomitymi muzykami i otwartymi na nowości organizatorami życia muzycznego ponad 20 utworów z katalogu PWM w kończącym się roku zabrzmiało po raz pierwszy bądź z udziałem publiczności, bądź w formie cyfrowej, ze słuchaczami obecnymi w internecie.
 

#tuttiwdomu

Wychodząc naprzeciw dynamicznie zmieniającej się sytuacji, PWM uruchomiło dostosowaną do bieżących potrzeb edycję specjalną projektu TUTTI.pl, wspierającego wykonawstwo muzyki polskiej. W ramach #tuttiwdomu instytucje otrzymały możliwość wnioskowania o specjalne zniżki na transmisje i zawieszenie w internecie rejestracji audio-wideo utworów z katalogu PWM, a dzięki uelastycznieniu warunków udziału w projekcie możliwe jest teraz długoterminowe i swobodne planowanie wykonań.


 

Książki

PWM to nie tylko nuty i materiały wykonawcze, ale także książki o muzyce – również te o charakterze naukowym. Spośród ponad 20 wydanych w 2020 roku na szczególną uwagę zasługuje Podróż przez dźwięki dr hab. Magdaleny Dziadek, dotycząca twórczości Stanisława Moniuszki, obszerna monografia prof. dr hab. Iwony Lindstedt Piszę tylko muzykę. Kazimierz Serocki oraz Pieśń polska – jedna z ostatnich książek profesora Mieczysława Tomaszewskiego. Wśród publikacji skierowanych do szerszego grona odbiorców, pozycji idealnych na czas letniego wypoczynku czy chłodnych jesienno-zimowych wieczorów, wyróżniają się wywiady z bliskimi Wojciecha Kilara przeprowadzone przez Violettę Rotter-Kozerę i zebrane w książce Kilar. W bliskim planie, Jazz w Piwnicy pod Baranami – będący zapisem wspomnień Witolda Wnuka o festiwalu odbywającym się w sercu krakowskiego świata jazzowego, a także zbiór myśli, listów i przemyśleń o muzyce autorstwa Danuty Gwizdalanki i setek innych osób zawartych w Symfonii na 444 głosy. 
 

Wyostrz słuch na ANAKLASIS

Są więc nuty, książki, a od 2019 roku także płyty. 22 listopada PWM podsumowało rok działalności wytwórni ANAKLASIS. Katalog ANAKLASIS, podzielony na sześć serii, uzupełniły kolejne krążki, dając w sumie 17 płyt. Warto wspomnieć o tej z kompozycjami na baryton i fortepian Romualda Twardowskiego (ANA 010), najdłużej współpracującego z PWM twórcy, w interpretacji znakomitego bas-barytona Tomasza Koniecznego i świetnego kameralisty Lecha Napierały, ale także o dwóch archiwalnych wydawnictwach poświęconych Stanisławowi Moniuszce, które zasiliły serię REVISIONS. SONGS / ARIAS / OUVERTURES to wybór fragmentów oper Moniuszki w wykonaniach, które możemy określić mianem kanonicznych i wzorcowych: m.in. Andrzej Hiolski, Bernard Ładysz, Halina Słonicka, Grzegorz Fitelberg, Jan Krenz czy Jerzy Semkow (ANA 006). Do takich wykonań należy również Flis ze Słonicką, Ładyszem oraz Bogdanem Paprockim i Andrzejem Hiolskim (ANA 005). We fioletowej serii IMAGES znalazły się płyty z rejestracjami audio-wideo spektakli i koncertów w najwyższej jakości standardzie Blu-ray, uzupełnione o filmy dokumentalne poświęcone twórcom. Jest tu Bildbeschreibung Agaty Zubel (ANA 002 AV), Audycja V Andrzeja Krzanowskiego (ANA 003 AV) oraz głośna, przyjęta z entuzjazmem opera ahat-īli – siostra bogów Aleksandra Nowaka z librettem noblistki Olgi Tokarczuk. Najświeższa seria to OPERA, w której znalazło się pierwsze dzieło Aleksandra Nowaka i Szczepana Twardocha Drach. Dramma per musica. Jego premiera na festiwalu AUKSODRONE w Tychach została uznana za „Wydarzenie roku” i zdobyła statuetkę Koryfeusza Muzyki Polskiej. Wydanie kompaktowe Dracha uzupełniła pierwsza płyta winylowa od ANAKLASIS. Fonograficzne wydawnictwa PWM były nie tylko dostrzegane przez kapituły konkursów, ale też przez nie nagradzane. Jednym z najważniejszych tegorocznych odznaczeń są dwie statuetki Fryderyków przyznane BOX-owi „100 na 100” za Najwybitniejsze Nagranie Muzyki Polskiej oraz w kategorii Album Roku Muzyka Symfoniczna. 
 

Polska Biblioteka Muzyczna

Przez 75 lat istnienia Polskie Wydawnictwo Muzyczne zgromadziło setki tysięcy materiałów o nieocenionej wartości kulturowej. Dzięki Polskiej Bibliotece Muzycznej, portalowi uruchomionemu przez PWM w 2020 roku, każdy może teraz zerknąć w archiwa Oficyny i poznać jeszcze lepiej historię polskiej kultury. W pierwszym etapie na portalu zamieszczonych zostało ponad 10 000 obiektów cyfrowych: unikatowych materiałów nutowych, nieupublicznionych wcześniej grafik i fotografii, reprodukcji rękopisów muzycznych i korespondencji. PBM to szybki, prosty dostęp online do materiałów cyfrowych, z każdego miejsca na świecie i o dowolnej porze, który zwiększa szansę częstszej obecności muzyki polskiej w repertuarze koncertowym i mediach; to także krok w kierunku upowszechniania wiedzy o historii naszej rodzimej muzyki i osiągnięciach jej dawnych i współczesnych twórców. Zajrzyj w zbiory PWM-u: www.polskabibliotekamuzyczna.pl 
 

Wspólne przedsięwzięcia 

PWM nie tylko współorganizowało wydarzenia koncertowe, ale też angażowało się w różnorodne projekty – w tym te organizowane w ramach programu „Kultura w sieci”. Wśród takich przedsięwzięć znalazł się cykl internetowych warsztatów wokalno-kameralnych „Song Master Class” Tomasza Koniecznego i Lecha Napierały oraz „Z letniego salonu Zygmunta Krauze”, czyli lekcje improwizacji online z wybitnym polskim kompozytorem, przygotowane w oparciu o publikacje z katalogu PWM. 
 

Biblioteka Orkiestr Dętych

Kończący się rok skierował także działania PWM-u ku dynamicznie rozwijającemu się środowisku dęciaków. Serię nutową „Biblioteka Orkiestr Dętych” zasiliło 41 nowych materiałów – zarówno opracowań, jak i całkowicie nowych utworów. Polskie Wydawnictwo Muzyczne angażowało się również w wydarzenia skierowane do tej wyjątkowej grupy muzyków. Jednym z ważniejszych przedsięwzięć była współorganizacja Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego na Koncertową Orkiestrę Dętą Warsaw Wind Ensemble Composition Contest 2020. Spośród niemal 50 zgłoszeń jury wybrało siedmioro laureatów i wyróżniło pięć kompozycji, które zostały włączone do katalogu PWM-u w serii BOD. Bez wychodzenia z domu można było także współtworzyć Polską Wirtualną Orkiestrą Dętą, której organizatorami było PWM i Stowarzyszenie „Polskie Orkiestry Dęte”, podczas trzech edycji umożliwiając muzykom z całego świata wspólne wykonanie utworów z serii BOD.
 

Edukacja

Wymagająca sytuacja dotknęła także sferę edukacyjną, zmuszając do znalezienia nowych form i sposobów dotarcia zarówno do adeptów sztuki muzycznej, jak i ich pedagogów. Jednym z najważniejszych przedsięwzięć PWM w 2020 roku było przeformułowanie popularnego Dnia Edukacji Muzycznej, które przybrało formę pięciodniowego kongresu i po raz pierwszy odbyło się w całości online. Specjalnie na to wydarzenie PWM przygotowało wyjątkowe publikacje. Wśród nich znalazł się długo wyczekiwany podręcznik Teoria jazzu: od podstaw do poziomu zaawansowanego Dariusza Terefenki, który poprzez połączenie teorii, improwizacji, kształcenia słuchu oraz ćwiczeń harmonicznych umożliwia czytelnikowi efektywne przyswojenie i zrozumienie zagadnień teoretycznych, w kompleksowy sposób odpowiadając na potrzeby zarówno uczniów szkół muzycznych obu stopni, jak i uczelni muzycznych oraz muzyków kształcących się samodzielnie. Z kolei Rozgrzewka skrzypka Sławomira Tomasika stanowi niezbędnik każdego wiolinisty, którego celem jest ćwiczenie w sposób jak najbardziej ekonomiczny oraz zachowanie sprawności technicznej przez długie lata. Antologia Pieśni Patriotycznej „Śpiewajmy Polskę!” to zbiór opracowań najpopularniejszych pieśni i piosenek patriotycznych, przygotowany przez cenionych w środowisku kompozytorów i chórmistrzów. Ich nowe opracowania nadają znanym melodiom współczesnego charakteru, będąc odpowiedzią na potrzeby profesjonalnych i amatorskich zespołów chóralnych. Podczas DEM-u online została także premierowo zaprezentowana najnowsza aplikacja PWM – con.sol.la to kolekcja utworów na dwa i więcej instrumentów, których wszystkie linie melodyczne zostały nagrane jako osobne ścieżki dźwiękowe. Dzięki aplikacji można wykonywać dowolną linię melodyczną do nagranego akompaniamentu lub nagrać swój akompaniament do dostępnej linii melodycznej. con.sol.la pozwala na samodzielne ćwiczenie wybranego utworu w dowolnym czasie i miejscu, stanowiąc odpowiedź na trudne warunki edukacji artystycznej w kończącym się roku.
 

Ponieważ o muzyce warto mówić dzieciom od najmłodszych lat, działania PWM-u skierowane były także do tych, którzy dopiero poznają świat dźwięków. Dzięki nowym książkom wydanym w serii Małe PWM najmłodsi melomani poznali przedstawionego przez Katarzynę Huzar-Czub zawziętego Ignacego Jana Paderewskiego w książeczce Ignacy Jan i jego plan oraz zabawnego Fryderyka Chopina w Impro Frycku. Natomiast w ramach akcji „Kredki w dłoń”, łączącej naukę z zabawą, mogli zapoznać się z ciekawostkami dotyczącymi najważniejszych kompozytorów polskich XVIII i XIX wieku. 
 

Muzyka z kraju Chopina

Po sukcesie ubiegłorocznej edycji projektu „Muzyka z kraju Chopina”, promującej polską muzykę pedagogiczną z katalogu PWM w Japonii, PWM zrealizowało przedsięwzięcie po raz drugi, rozszerzając jego zasięg na Wielką Brytanię, Włochy, Niemcy i Francję, a w zasadzie – dzięki przeniesieniu projektu do sieci – na cały świat. Opublikowana na kanale YouTube PWM kolekcja 25 tutoriali w pięciu językach dla nauczycieli fortepianu oraz blisko 100 nagrań koncertowych omawianych utworów to gigantyczne przedsięwzięcie, zrealizowane z partnerami z Europy i Japonii, które przybliża twórczość kompozytorów polskich przez proste, edukacyjne utwory Krystyny Gowik, Janiny Garści, czy Feliksa Rybickiego, po koncertowe „perełki” Ignacego Jana Paderewskiego, Wojciecha Kilara, czy – oczywiście – Fryderyka Chopina.
 

Kampania edukacyjna „Jesteś twórcą – masz prawo”

Muzyka to jednak nie tylko wykonania koncertowe, nagrania czy materiały nutowe, a twórczość – nie tylko kompozytorska – nie zamyka się wyłącznie w akcie kreowania dzieła. Trzeba mieć też świadomość możliwości i ograniczeń, które reguluje prawo autorskie. Wiedząc, jak ważne jest kształtowanie właściwych postaw od najmłodszych lat, PWM przeprowadziło ogólnopolską, szeroko zakrojoną kampanię „Jesteś twórcą – masz prawo”, skierowaną do nauczycieli, której celem było uświadomienie uczniom wagi ich twórczej działalności oraz pomoc w zrozumieniu, jak efektami swojej pracy mogą dzielić się z innymi. Poprzez działania digitalowe, kampanię outdoorową oraz ścisłą współpracę z mediami i partnerami przedsięwzięcia, w tym siecią kin Multikino w całym kraju, Polskie Wydawnictwo Muzyczne dotarło do ponad 40 milionów odbiorców, pobudzając ciekawość dzieci oraz ich rodziców i nauczycieli, jednocześnie ucząc szacunku do pracy innych. W ramach przedsięwzięcia zrealizowano także cykl warsztatów dla nauczycieli z udziałem ekspertów, przeprowadzono 3 konkursy dla uczniów, zrealizowano 8 atrakcyjnych filmów w przystępny sposób tłumaczących zawiłości związane z prawami autorskimi oraz opracowano 16 scenariuszy lekcji dla uczniów szkoły podstawowej wraz z kartami pracy. PWM włączyło również do katalogu publikację Muzyka w prawie autorskim pióra dr hab. Grzegorza Mani – pianisty i prawnika – która w przystępny sposób objaśnia paragrafy z kodeksów. Dzięki klarownym podsumowaniom i rozbudowanym wątkom praktycznym, książka zyskuje charakter uniwersalny – sięgać po nią mogą nie tylko prawnicy, ale także kompozytorzy, wykonawcy i wszyscy ci, którzy zajmują się rozpowszechnianiem muzyki. 
 

Polskie Wydawnictwo Muzyczne, mimo nagłych zawirowań wymuszających zmiany założonych planów, dostarczyło swoim odbiorcom nowe materiały nutowe i pozycje książkowe, wydało kolejne płyty, wspierało artystów i współpracowało z otwartymi organizatorami życia muzycznego. Żadne z tych działań nie mogłoby być zrealizowane bez zaangażowania partnerów instytucjonalnych, kreatywnych autorów i wykonawców oraz wspierających sponsorów, przede wszystkim jednak to łaknący kultury odbiorcy w setkach wiadomości i komentarzy w mediach społecznościowych potwierdzili, że muzyka jest integralną częścią życia. 2020 rok otworzył przed nami nowe możliwości dotarcia i współpracy, które będą rozwijane i kontynuowane nie tylko w nadchodzących miesiącach, ale przez kolejne lata.