Aktualności
Kim był ulubiony uczeń Haydna? Premiera nowej książki z serii „Małe Monografie”
2025-01-15
Podobno sam Józef Haydn kupował mu papier nutowy. Na temat jego pochodzenia wysnuto kontrowersyjne teorie, łącząc go z rodziną Czartoryskich. Był twórcą pierwszego polskiego koncertu fortepianowego. Mowa o Franciszku Lesslu, kompozytorze przełomu XVIII i XIX wieku, którego można uznać za najwybitniejszego przed Chopinem. Marcin Tadeusz Łukaszewski kreśli jego sylwetkę w najnowszej Małej Monografii Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, poszukując prawdy i dementując narosłe wokół kompozytora mity.
Nazwisko warte poznania
Franciszek Lessel to postać owiana tajemnicami. Zachowało się o nim niewiele informacji, a jeszcze mniej można uznać za wiarygodne. Już samo jego pochodzenie pobudza dyskusje w środowisku. Był synem nadwornego muzyka na dworze książąt Czartoryskich w Puławach, Wincentego Lessla, z którym utrzymywał bliski kontakt przez całe życie. Świadczy o tym bogata korespondencja licząca ponad 300 listów. Nie ma jednak pewności kim była matka kompozytora. Często mówi się o Izabeli Czartoryskiej lub jej córce Marii Wirtemberskiej, ale czy w plotkach kryje się ziarno prawdy?
10 lat w Wiedniu
Franciszek Lessel jako jeden z dwóch Polaków studiował kompozycję u Józefa Haydna. Twierdzono, że był ulubieńcem najstarszego z klasyków wiedeńskich i jednym z bardziej utalentowanych jego uczniów. Łączyła ich szczególna relacja, która trwała aż do śmierci Mistrza. Nauki poskutkowały doskonałym warsztatem muzycznym, dzięki czemu Lessel pozostawił po sobie wiele wartościowych utworów, w tym pierwszy koncert fortepianowy w muzyce polskiej. Jako kompozytor przełomu epok śmiało wkraczał w romantyzm, stosując w swojej muzyce nowatorskie rozwiązania. Chociaż był obiecującym wirtuozem i kompozytorem, z czasem porzucił zawód muzyka. Dlaczego? Co go skłoniło do zmiany drogi życiowej?
Życie Lessla – ze względu na czas, w którym przyszło mu działać, i ludzi, z którymi się stykał i którzy go wspierali, na czele z rodziną Czartoryskich i Josephem Haydnem, u którego pobierał lekcje muzyki – jawi się jako niezwykle barwne. Mogłoby stanowić materiał na pełen sensacji film.
Fragment książki
Człowiek renesansu
Kompozytor i pianista, dyrygent, pedagog, architekt, ogrodnik, agronom, medyk, zarządca i inspektor. Innymi słowy człowiek wielu zainteresowań i wielu umiejętności. Lessel wiódł ciekawe życie, o którym warto dowiedzieć się więcej. Marcin Tadeusz Łukaszewski z detektywistycznym zacięciem stara się jak najwierniej prześledzić losy kompozytora, zabierając czytelnika w podróż do czasów najsłynniejszej polskiej rodziny arystokratycznej i XIX-wiecznego Wiednia. Nie zapomina przy tym o muzyce – pięknej i kunsztownie skomponowanej, którą opisuje w sposób przystępny i zrozumiały.
Lessel to już dwudziesta książka z serii Małe Monografie Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, przybliżającej sylwetki zarówno znanych, jak i tych mniej popularnych kompozytorów. Premierową publikację można znaleźć w stacjonarnej księgarni PWM, księgarniach internetowych: pwm.sklep.pl empik.com, alenuty.pl, liber.pl oraz dobrych księgarniach muzycznych w całym kraju.
O autorze:
Marcin Tadeusz Łukaszewski – pianista, teoretyk muzyki i kompozytor, absolwent Akademii Muzycznej w Warszawie. W 2021 roku otrzymał tytuł profesora. Pracuje w macierzystej uczelni. Autor szeregu książek, w tym Przewodnika po muzyce fortepianowej (PWM, Kraków 2014) i popularnego poradnika Jak napisać pracę dyplomową o muzyce? (UMFC, Warszawa 2015). Nagrał wiele płyt z muzyką polską, w tym – nagrodzone statuetkami Fryderyka – albumy z muzyką fortepianową Stanisława Moniuszki, Piotra Perkowskiego i pieśni Ignacego Jana Paderewskiego. Wśród jego zainteresowań naukowych i artystycznych pierwsze miejsce zajmuje muzyka polska.
Najczęściej czytane:
15 października podczas gali w De Vere Grand Connaught Rooms w Londynie odbyło się wręczenie prestiżowych nagród Gramophone Classical Music Awards. W kategorii Early Music statuetkę otrzymała płyta ‘The Krasiński Codex’ („Kodeks Krasińskich”) zespołów Ensemble Dragma i Ensemble Peregrina pod kierownictwem Agnieszki Budzińskiej-Bennett. Trzypłytowy album jest jednym z owoców projektu „Kras 52”, zrealizowanego przez Instytut Adama Mickiewicza we współpracy z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne oraz Instytut Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego zapraszają na spotkanie autorskie z Magdaleną Dziadek. Gościem specjalnym wieczoru będzie Krzysztof Meyer – kompozytor i bohater książki Krzysztof Meyer. Nowoczesny i romantyczny. Publikacja ta stanie się punktem wyjścia do rozmowy, którą poprowadzi Agnieszka Malatyńska-Stankiewicz. To wszystko już 21 października o godz. 18:30 w Sali Kameralnej Instytutu Muzykologii UJ.
Już od osiemdziesięciu lat Polskie Wydawnictwo Muzyczne wspiera rozwój polskiej kultury muzycznej w kraju i na świecie. Oficyna świętuje swój jubileusz przez cały 2025 rok, organizując serię koncertów pod hasłem „Muzyczne spotkania”. Najbliższa odsłona już 14 i 15 listopada w Filharmonii Narodowej. Będzie to podwójny jubileusz – 80-lecie PWM oraz 100-lecie Związku Kompozytorów Polskich. Zapraszamy do wspólnego świętowania!
Związek Kompozytorów Polskich został partnerem trzeciego etapu prowadzonego od 2017 roku programu kompleksowej digitalizacji unikatowych zasobów Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. W ramach projektu „Digitalizacja i udostępnianie cyfrowych zasobów Polskiego Wydawnictwa Muzycznego oraz Związku Kompozytorów Polskich”, dofinansowanego w obrębie Działania FERC.02.03, zbiory Polskiej Biblioteki Muzycznej wzbogaci m.in. kolekcja materiałów ZKP związana z festiwalem „Warszawska Jesień”. Dzięki współpracy wyjątkowe dziedzictwo polskiej muzyki współczesnej zyska na trwałości i dostępności.
Uroczystości pogrzebowe odbędą się w poniedziałek 13 października 2025 roku o godz. 13:00 na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie. Ceremonia będzie miała charakter państwowy.
9 października br. w Bielsku-Białej rozpocznie się 28. Festiwal Kompozytorów Polskich im. H.M. Góreckiego. Bohaterem tegorocznej jest Fryderyk Chopin. Polskie Wydawnictwo Muzyczne i „Ruch Muzyczny” są Partnerami wydarzenia.
Rada Programowa Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca wytypowała nominowanych do nagrody polskiego środowiska muzycznego – Koryfeusz Muzyki Polskiej. Nagroda przyznawana jest co roku w czterech kategoriach: Osobowość roku, Wydarzenie roku, Nagroda honorowa oraz Odkrycie roku. W kategorii Wydarzenie Roku nominację otrzymały Muzyczne spotkania, organizowane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne z okazji tegorocznego jubileuszu 80-lecia w Narodowym Forum Muzyki.
Ceniony kompozytor muzyki instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej, oper i dramatów. W jego twórczości istotne miejsce zajmują utwory pisane do tekstów m.in. takich pisarzy, jak Olga Tokarczuk, Radek Rak, Stanisław Lem, czy Szczepan Twardoch. W tym miesiącu po raz pierwszy zabrzmiała opera Nowaka: Kontakt. Sonoromanza, a na muzyczne półki trafił najnowszy album ANAKLASIS z rejestracją „Febry arktycznej”, skomponowanej do słów Marcina Wichy. To więc dobry moment, by zajrzeć do pracowni kompozytora i by przyjrzeć się jego pracy.
Muzyczna opowieść o dwóch polarnikach czekających na ratunek. O próbie przetrwania na grenlandzkim pustkowiu i o melancholii polarnej nocy. FEBRA ARKTYCZNA. COMEDIA HARMONICA – opera Alka Nowaka do oryginalnego libretta Marcina Wichy jest już dostępna na najnowszym albumie ANAKLASIS. W rolach głównych: AUKSO Orkiestra Kameralna Miasta Tychy i śpiewacy Capelli Cracoviensis.
Chociaż pod względem prawykonań październik wydaje się spokojniejszy niż ubiegły miesiąc trzeba jednak podkreślić, że zakres gatunkowy i obsadowy nowych utworów zapowiada się bogato. Najnowsze dzieła z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w tym miesiącu usłyszymy po raz pierwszy w Warszawie, Kolonii, Tychach, Gdańsku, Zielonej Górze, Poznaniu, Elblągu oraz Pszczynie.
