Aktualności
Instrument miesiąca: perkusyjne rekomendacje Leszka Lorenta
2024-07-22
Indywidualny rys, jaki nadali swym dziełom wybrani kompozytorzy, świadczy o ich niezwykłym kunszcie muzycznym, wiedzy na temat różnorodnych sposobów wykorzystania perkusji i swego rodzaju wizjonerstwie, torującym drogę dla perkusji w XXI wieku.
Które utwory wyznaczyły kierunek perkusyjnego sonoryzmu i poszerzyły tradycyjny aparat wykonawczy? Jak zmieniał się sposób postrzegania przez kompozytorów tej najstarszej grupy instrumentów? Która kompozycja zaklina złe moce? Na pytania odpowiada Leszek Lorent – perkusista, który specjalizuje się w realizacji utworów multiperkusyjnych oraz teatru instrumentalnego. Przygotował on dla nas wybór jego zdaniem najciekawszych utworów perkusyjnych, znajdujących się w katalogu PWM.
Kazimierz Serocki, Continuum
Continuum to niezwykłe dzieło Kazimierza Serockiego, pisane w latach 1965-66, dedykowane legendarnemu zespołowi Les Percussions de Strasbourg. Jest to sekstet perkusyjny, którego zestawy rozmieszczone są dookoła publiczności (istotny aspekt topofoniczny, akcentujący przestrzenną migrację struktur rytmicznych i kolorystycznych). Forma dzieła jest precyzyjnie zdefiniowana, podobnie jak jego podłoże sonorystyczne eksponujące często brzmienia realizowane przy użyciu niekonwencjonalnych sposobów artykulacji (klastery wykonywane na instrumentach sztabkowych przy użyciu specjalnych pałek, indukowanie brzmień z obręczy membranofonów, gra paznokciami na idiofonach metalowych). Rezultatem tychże działań jest kreacja barwnych „plam dźwiękowych” zbliżających muzykę akustyczną do brzmień elektronicznych. Fluktuacje przestrzeni akustycznej utrzymane w mocno zróżnicowanych wartościach dynamicznych sprawiają, że muzyka perkusyjna Serockiego jest w nieustannym ruchu.
Kazimierz Serocki, Fantasmagoria
Fantasmagoria została skomponowana w 1971 roku, kilka lat po perkusyjnych doświadczeniach z opisanym wcześniej Continuum. Przeznaczona jest na dużych rozmiarów zestaw perkusyjny i fortepian, traktowany w dużej mierze w perkusyjny sposób (indukcja dźwięku przez uderzanie strun i elementów konstrukcyjnych instrumentu pałkami, palcami, dłońmi...). Dzieło jest sonorystycznym traktatem o naturze perkusyjnego brzmienia. Kompozytor oprócz tradycyjnego instrumentarium perkusyjnego wykorzystał w nim przedmioty niebędące instrumentami – butelki, których brzmienie w sposób doskonały interferuje z dźwiękami idiofonów metalowych – krotali, talerzy, trójkątów, cow-bells. Ambitne i nowatorskie wykorzystanie perkusji i fortepianu dało kompozytorowi możliwość muzycznego oddania nastroju sennych majaków, wizji, złudzeń, zdefiniowanych tytułem utworu. Fantasmagorię miałem zaszczyt wykonywać kilkukrotnie, m.in. podczas koncertów wieńczących kursy muzyki nowej, improwizacji i jazzu w estońskiej akademii muzycznej, koncertów Studium Muzyki Nowej UMFC, koncertów Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego.
fot. Diana Gemborys
Zbigniew Penherski, Incantationi
Incantationi to dzieło, którego głównym zamysłem energotwórczym jest stopniowe zagęszczanie, a następnie rozrzedzanie faktury, zakończone nieoczekiwanym rzuceniem piłeczki ping pongowej (element teatralny i akustyczny dzieła). Forma łukowa pozwala tutaj na znakomite rozplanowanie emocji, przydając dziełu aspekt rytualny, czy wręcz magiczny. Sam kompozytor mówił o Incantationi, że nie jest ono repliką dawnych praktyk magicznych, choć można tę kompozycję potraktować jako dalekie echo zaklinania złych mocy. Dzieło miałem zaszczyt wykonywać w estońskiej akademii muzycznej, wraz z perkusistami z Estonii, Litwy, Łotwy i Szwajcarii.
Agata Zubel, Percussion Store na perkusję i orkiestrę symfoniczną
Percussion Store to perkusyjna opowieść wyrażona językiem orkiestry oraz czterech zestawów multiperkusyjnych o dość nietypowym składzie instrumentalnym. Kompozytorce zależało, by
w dziele współgrały ze sobą brzmienia tradycyjnych generatorów oraz dźwięki przedmiotów codziennego użytku, którym nadała funkcję instrumentów. Grupy perkusyjne wykorzystują ponad 100 generatorów brzmień! Utwór jest rozbudowaną opowieścią o kolorach dźwięku; jest jednocześnie dowodem na to, że perkusja w sposób dosłowny nas otacza, że mamy z nią do czynienia każdego dnia, nie zawsze zdając sobie z tego sprawę... Dzieło jest apoteozą rytmu i barw; jawi się jako rodzaj kolażu barwowego, w którym granica między instrumentami i „nie instrumentami” ulega całkowitemu zatarciu.
Zbigniew Bargielski, Koncert na perkusję i orkiestrę
Koncert na perkusję i orkiestrę został prawykonany 25.09.1975 roku w Warszawie podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. Jest to pierwszy polski koncert na tak zdefiniowany aparat wykonawczy. Dzieło jest wyrazem poszukiwań rytmiczno-kolorystycznych w świecie perkusyjnych brzmień. Ostry kontur struktur rytmicznych stanowi nawiązanie do witalistycznej muzyki Igora Strawińskiego, którego twórczością Bargielski był zafascynowany. Rytm i kolor są tutaj niczym elementy kalejdoskopowej, misternie skonstruowanej układanki ujętej w formę segmentową. Jak zauważa prof. Violetta Przech – badaczka twórczości kompozytora: Koncert na perkusję i orkiestrę oprócz ujęcia w dość złożoną postać „formy klockowej”, spełnia również postulaty wypracowanego przez kompozytora systemu centrowego, polegającego w tym utworze, podobnie jak w innych, na wyróżnianiu niektórych bezwzględnych wysokości dźwięków i interwałów.
***
Rekomendowane publikacje pochodzą z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Możecie je znaleźć w naszym e-sklepie, w księgarni stacjonarnej w Krakowie i dobrych księgarniach muzycznych. W formie elektronicznej szukajcie na www.nkoda.com.
Leszka Lorenta jako wykonawcę partii instrumentów perkusyjnych usłyszycie na albumie ORESTEJA – Agata Zubel i Maja Kleczewska, wydanym przez ANAKLASIS w serii OPERA.
Najczęściej czytane:
Motywem dzieła Krzysztofa Knittla jest uchodźstwo i związana z nim niepewność oraz niepokój przed nieznanym, a także druga strona tego tematu, czyli konieczność udzielenia pomocy i schronienia. Tekst oratorium opiera się na wierszach Tadeusza Sławka. W utworze znajdziemy śpiew, recytacje, partie chóralne oraz improwizacje oparte na tradycjach Bliskiego Wschodu. Premiera albumu już 15 marca podczas 11. Festiwalu Prawykonań.
Przez dwa dni stolica Dolnego Śląska stała się centrum polskiego świata muzycznego. Jubileusz 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego zorganizowany we współpracy z Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu to 35 wydarzeń, 28 godzin koncertów, spotkań i warsztatów edukacyjnych. To także występy blisko 500 muzyków zrzeszonych w 8 formacjach artystycznych NFM oraz dzieła 35 kompozytorów związanych z Oficyną.
Muzykolodzy nazywają go potocznie „Kras 52” – od sygnatury, jaką nadano mu w Bibliotece Krasińskich. To najcenniejsze polskie źródło średniowiecznej muzyki polifonicznej, która kształtowała dźwiękowy krajobraz ówczesnego Krakowa oraz dworu pierwszych Jagiellonów. Teraz manuskrypt zyskuje nowe życie dzięki wydaniu wykonawczemu w opracowaniu Agnieszki Budzińskiej-Bennett i Marca Lewona. „Kodeks Krasińskich” ukaże się już 20 marca nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
Moc muzyki to osiem arkuszy sporządzonych według autorskiej metody Michała Moca. Uczą, jak aktywnie słuchać muzyki, rozwijać muzyczną spostrzegawczość i wyobraźnię oraz zwiększać kompetencje w obszarze kształcenia słuchu.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne zaprasza na spotkanie autorskie wokół książki Granice niczego. Podczas 11 edycji Festiwalu Prawykonań, 15 marca 2025 o godzinie 13.00 w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, Krzysztof Knittel wraz z Michałem Mendykiem opowiedzą o pracy nad książką, o towarzyszących im inspiracjach, a także spróbują odnaleźć odpowiedź na pytanie: gdzie są granice niczego?
Dołącz do nas we wspólnym świętowaniu dzięki radiowej Dwójce! Zapraszamy do słuchania transmisji radiowej nadawanej na żywo prosto z jubileuszu osiemdziesięciolecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu, a także retransmisji koncertów jubileuszowych na antenie Programu Drugiego Polskiego Radia.
#wyostrzsłuch na nominowane albumy od ANAKLASIS! Po raz kolejny płyty wydane przez wytwórnię płytową działającą pod auspicjami Polskiego Wydawnictwa Muzycznego nominowano do prestiżowych nagród fonograficznych Fryderyk.
Katowice ponownie staną się centrum polskiej muzyki współczesnej. 11. Festiwal Prawykonań, który odbędzie się w dniach 14-16 marca w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, będzie okazją do wyjątkowych odkryć – tych najnowszych, ale także tych, które na swój czas musiały poczekać. Polskie Wydawnictwo Muzyczne jest partnerem wydarzenia.
Rozpoczynający się miesiąc ma szansę zapisać się w historii muzyki polskiej nie tylko ze względu na dużą liczbę prawykonań. Uwagę entuzjastów muzyki skupią wydarzenia w Krakowie, Wrocławiu, Katowicach i Warszawie. Swoje premiery będą miały tam zarówno utwory najnowsze, jak i dzieła starsze, które po wielu latach zapomnienia zostaną włączone do życia koncertowego.
Bezprecedensowy hit teatralny – w samej Warszawie w ciągu 50 lat od prapremiery doczekał się 800 przedstawień. Kiedy Polacy nie posiadali własnego państwa, rozpowszechniał rodzimą kulturę i tańce, docierając m.in. do Paryża, Pragi, Lwowa, Mińska, Kijowa, Wilna, Petersburga czy Moskwy. W kolejnej odsłonie cyklu Historia pewnego utworu bierzemy pod lupę Wesele w Ojcowie, szukając Ojca (a raczej Ojców!) jego sukcesu.
