Aktualności
Instrument miesiąca: perkusyjne rekomendacje Leszka Lorenta
2024-07-22
Indywidualny rys, jaki nadali swym dziełom wybrani kompozytorzy, świadczy o ich niezwykłym kunszcie muzycznym, wiedzy na temat różnorodnych sposobów wykorzystania perkusji i swego rodzaju wizjonerstwie, torującym drogę dla perkusji w XXI wieku.
Które utwory wyznaczyły kierunek perkusyjnego sonoryzmu i poszerzyły tradycyjny aparat wykonawczy? Jak zmieniał się sposób postrzegania przez kompozytorów tej najstarszej grupy instrumentów? Która kompozycja zaklina złe moce? Na pytania odpowiada Leszek Lorent – perkusista, który specjalizuje się w realizacji utworów multiperkusyjnych oraz teatru instrumentalnego. Przygotował on dla nas wybór jego zdaniem najciekawszych utworów perkusyjnych, znajdujących się w katalogu PWM.
Kazimierz Serocki, Continuum
Continuum to niezwykłe dzieło Kazimierza Serockiego, pisane w latach 1965-66, dedykowane legendarnemu zespołowi Les Percussions de Strasbourg. Jest to sekstet perkusyjny, którego zestawy rozmieszczone są dookoła publiczności (istotny aspekt topofoniczny, akcentujący przestrzenną migrację struktur rytmicznych i kolorystycznych). Forma dzieła jest precyzyjnie zdefiniowana, podobnie jak jego podłoże sonorystyczne eksponujące często brzmienia realizowane przy użyciu niekonwencjonalnych sposobów artykulacji (klastery wykonywane na instrumentach sztabkowych przy użyciu specjalnych pałek, indukowanie brzmień z obręczy membranofonów, gra paznokciami na idiofonach metalowych). Rezultatem tychże działań jest kreacja barwnych „plam dźwiękowych” zbliżających muzykę akustyczną do brzmień elektronicznych. Fluktuacje przestrzeni akustycznej utrzymane w mocno zróżnicowanych wartościach dynamicznych sprawiają, że muzyka perkusyjna Serockiego jest w nieustannym ruchu.
Kazimierz Serocki, Fantasmagoria
Fantasmagoria została skomponowana w 1971 roku, kilka lat po perkusyjnych doświadczeniach z opisanym wcześniej Continuum. Przeznaczona jest na dużych rozmiarów zestaw perkusyjny i fortepian, traktowany w dużej mierze w perkusyjny sposób (indukcja dźwięku przez uderzanie strun i elementów konstrukcyjnych instrumentu pałkami, palcami, dłońmi...). Dzieło jest sonorystycznym traktatem o naturze perkusyjnego brzmienia. Kompozytor oprócz tradycyjnego instrumentarium perkusyjnego wykorzystał w nim przedmioty niebędące instrumentami – butelki, których brzmienie w sposób doskonały interferuje z dźwiękami idiofonów metalowych – krotali, talerzy, trójkątów, cow-bells. Ambitne i nowatorskie wykorzystanie perkusji i fortepianu dało kompozytorowi możliwość muzycznego oddania nastroju sennych majaków, wizji, złudzeń, zdefiniowanych tytułem utworu. Fantasmagorię miałem zaszczyt wykonywać kilkukrotnie, m.in. podczas koncertów wieńczących kursy muzyki nowej, improwizacji i jazzu w estońskiej akademii muzycznej, koncertów Studium Muzyki Nowej UMFC, koncertów Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego.
fot. Diana Gemborys
Zbigniew Penherski, Incantationi
Incantationi to dzieło, którego głównym zamysłem energotwórczym jest stopniowe zagęszczanie, a następnie rozrzedzanie faktury, zakończone nieoczekiwanym rzuceniem piłeczki ping pongowej (element teatralny i akustyczny dzieła). Forma łukowa pozwala tutaj na znakomite rozplanowanie emocji, przydając dziełu aspekt rytualny, czy wręcz magiczny. Sam kompozytor mówił o Incantationi, że nie jest ono repliką dawnych praktyk magicznych, choć można tę kompozycję potraktować jako dalekie echo zaklinania złych mocy. Dzieło miałem zaszczyt wykonywać w estońskiej akademii muzycznej, wraz z perkusistami z Estonii, Litwy, Łotwy i Szwajcarii.
Agata Zubel, Percussion Store na perkusję i orkiestrę symfoniczną
Percussion Store to perkusyjna opowieść wyrażona językiem orkiestry oraz czterech zestawów multiperkusyjnych o dość nietypowym składzie instrumentalnym. Kompozytorce zależało, by
w dziele współgrały ze sobą brzmienia tradycyjnych generatorów oraz dźwięki przedmiotów codziennego użytku, którym nadała funkcję instrumentów. Grupy perkusyjne wykorzystują ponad 100 generatorów brzmień! Utwór jest rozbudowaną opowieścią o kolorach dźwięku; jest jednocześnie dowodem na to, że perkusja w sposób dosłowny nas otacza, że mamy z nią do czynienia każdego dnia, nie zawsze zdając sobie z tego sprawę... Dzieło jest apoteozą rytmu i barw; jawi się jako rodzaj kolażu barwowego, w którym granica między instrumentami i „nie instrumentami” ulega całkowitemu zatarciu.
Zbigniew Bargielski, Koncert na perkusję i orkiestrę
Koncert na perkusję i orkiestrę został prawykonany 25.09.1975 roku w Warszawie podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. Jest to pierwszy polski koncert na tak zdefiniowany aparat wykonawczy. Dzieło jest wyrazem poszukiwań rytmiczno-kolorystycznych w świecie perkusyjnych brzmień. Ostry kontur struktur rytmicznych stanowi nawiązanie do witalistycznej muzyki Igora Strawińskiego, którego twórczością Bargielski był zafascynowany. Rytm i kolor są tutaj niczym elementy kalejdoskopowej, misternie skonstruowanej układanki ujętej w formę segmentową. Jak zauważa prof. Violetta Przech – badaczka twórczości kompozytora: Koncert na perkusję i orkiestrę oprócz ujęcia w dość złożoną postać „formy klockowej”, spełnia również postulaty wypracowanego przez kompozytora systemu centrowego, polegającego w tym utworze, podobnie jak w innych, na wyróżnianiu niektórych bezwzględnych wysokości dźwięków i interwałów.
***
Rekomendowane publikacje pochodzą z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Możecie je znaleźć w naszym e-sklepie, w księgarni stacjonarnej w Krakowie i dobrych księgarniach muzycznych. W formie elektronicznej szukajcie na www.nkoda.com.
Leszka Lorenta jako wykonawcę partii instrumentów perkusyjnych usłyszycie na albumie ORESTEJA – Agata Zubel i Maja Kleczewska, wydanym przez ANAKLASIS w serii OPERA.
Najczęściej czytane:
15 października podczas gali w De Vere Grand Connaught Rooms w Londynie odbyło się wręczenie prestiżowych nagród Gramophone Classical Music Awards. W kategorii Early Music statuetkę otrzymała płyta ‘The Krasiński Codex’ („Kodeks Krasińskich”) zespołów Ensemble Dragma i Ensemble Peregrina pod kierownictwem Agnieszki Budzińskiej-Bennett. Trzypłytowy album jest jednym z owoców projektu „Kras 52”, zrealizowanego przez Instytut Adama Mickiewicza we współpracy z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne oraz Instytut Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego zapraszają na spotkanie autorskie z Magdaleną Dziadek. Gościem specjalnym wieczoru będzie Krzysztof Meyer – kompozytor i bohater książki Krzysztof Meyer. Nowoczesny i romantyczny. Publikacja ta stanie się punktem wyjścia do rozmowy, którą poprowadzi Agnieszka Malatyńska-Stankiewicz. To wszystko już 21 października o godz. 18:30 w Sali Kameralnej Instytutu Muzykologii UJ.
Już od osiemdziesięciu lat Polskie Wydawnictwo Muzyczne wspiera rozwój polskiej kultury muzycznej w kraju i na świecie. Oficyna świętuje swój jubileusz przez cały 2025 rok, organizując serię koncertów pod hasłem „Muzyczne spotkania”. Najbliższa odsłona już 14 i 15 listopada w Filharmonii Narodowej. Będzie to podwójny jubileusz – 80-lecie PWM oraz 100-lecie Związku Kompozytorów Polskich. Zapraszamy do wspólnego świętowania!
Związek Kompozytorów Polskich został partnerem trzeciego etapu prowadzonego od 2017 roku programu kompleksowej digitalizacji unikatowych zasobów Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. W ramach projektu „Digitalizacja i udostępnianie cyfrowych zasobów Polskiego Wydawnictwa Muzycznego oraz Związku Kompozytorów Polskich”, dofinansowanego w obrębie Działania FERC.02.03, zbiory Polskiej Biblioteki Muzycznej wzbogaci m.in. kolekcja materiałów ZKP związana z festiwalem „Warszawska Jesień”. Dzięki współpracy wyjątkowe dziedzictwo polskiej muzyki współczesnej zyska na trwałości i dostępności.
Uroczystości pogrzebowe odbędą się w poniedziałek 13 października 2025 roku o godz. 13:00 na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie. Ceremonia będzie miała charakter państwowy.
9 października br. w Bielsku-Białej rozpocznie się 28. Festiwal Kompozytorów Polskich im. H.M. Góreckiego. Bohaterem tegorocznej jest Fryderyk Chopin. Polskie Wydawnictwo Muzyczne i „Ruch Muzyczny” są Partnerami wydarzenia.
Rada Programowa Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca wytypowała nominowanych do nagrody polskiego środowiska muzycznego – Koryfeusz Muzyki Polskiej. Nagroda przyznawana jest co roku w czterech kategoriach: Osobowość roku, Wydarzenie roku, Nagroda honorowa oraz Odkrycie roku. W kategorii Wydarzenie Roku nominację otrzymały Muzyczne spotkania, organizowane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne z okazji tegorocznego jubileuszu 80-lecia w Narodowym Forum Muzyki.
Ceniony kompozytor muzyki instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej, oper i dramatów. W jego twórczości istotne miejsce zajmują utwory pisane do tekstów m.in. takich pisarzy, jak Olga Tokarczuk, Radek Rak, Stanisław Lem, czy Szczepan Twardoch. W tym miesiącu po raz pierwszy zabrzmiała opera Nowaka: Kontakt. Sonoromanza, a na muzyczne półki trafił najnowszy album ANAKLASIS z rejestracją „Febry arktycznej”, skomponowanej do słów Marcina Wichy. To więc dobry moment, by zajrzeć do pracowni kompozytora i by przyjrzeć się jego pracy.
Muzyczna opowieść o dwóch polarnikach czekających na ratunek. O próbie przetrwania na grenlandzkim pustkowiu i o melancholii polarnej nocy. FEBRA ARKTYCZNA. COMEDIA HARMONICA – opera Alka Nowaka do oryginalnego libretta Marcina Wichy jest już dostępna na najnowszym albumie ANAKLASIS. W rolach głównych: AUKSO Orkiestra Kameralna Miasta Tychy i śpiewacy Capelli Cracoviensis.
Chociaż pod względem prawykonań październik wydaje się spokojniejszy niż ubiegły miesiąc trzeba jednak podkreślić, że zakres gatunkowy i obsadowy nowych utworów zapowiada się bogato. Najnowsze dzieła z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w tym miesiącu usłyszymy po raz pierwszy w Warszawie, Kolonii, Tychach, Gdańsku, Zielonej Górze, Poznaniu, Elblągu oraz Pszczynie.
