Aktualności
„Te Deum Polonia” Pawła Łukaszewskiego na obchody 100-lecia odzyskania niepodległości
2018-10-25
Najnowszy wielkoobsadowy utwór Pawła Łukaszewskiego „Te Deum Polonia” powstał na szczególną okazję: został zamówiony przez Prezydenta RP dla uczczenia setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. „Te Deum Polonia” na bas solo, chór i orkiestrę zostanie prawykonane 30 października, podczas uroczystego koncertu w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Utwór zabrzmi w interpretacji Wojtka Gierlacha (B) oraz Chóru i Orkiestry TW-ON pod batutą Marcina Nałęcz-Niesiołowskiego.
Historia muzyki uczy, że każde nieomal Te Deum napisane przez twórców minionych epok miało charakter podniosły, uroczysty i majestatyczny. I prawie każdorazowo formy z tekstem Te Deum powstawały na okoliczność upamiętnienia szczególnych wydarzeń w dziejach Europy.
Paweł Łukaszewski wpisuje się w ów nurt dzieł okolicznościowych, patriotyczno-religijnych, upamiętniających ważne dla Polski wydarzenia. Przed dwudziestu laty, na osiemdziesięciolecie odzyskania niepodległości skomponował dziękczynną mszę za ojczyznę, Missa pro Patria. Na stulecie nie mogło zabrzmieć inne dzieło, jak Ciebie Boga wysławiamy, bo tylko przez uroczyste Te Deum, można wyrazić wdzięczność, chwałę i radość.
Te Deum Polonia Pawła Łukaszewskiego na bas, chór i orkiestrę odsłania treść hymnu w pięciu częściach.
Potężny początek ma wydźwięk uroczysty. W całej części muzyka zdaje się ilustrować majestat Boga i czas chwały, odsłaniając patriotyczny wydźwięk wdzięczności za odzyskaną niepodległość.
Część druga, ‘Te gloriosus Apostolorum chorus’, przynosi symboliczne rozważanie nad sensem odzyskanej niepodległości. W całości drugie ogniwo Te Deum należy do partii solowego basu. Kompozytor ukrył we fragmentach tej partii krótki, stylizowany cytat z pieśni Boże coś Polskę.
W całym przebiegu części centralnej, ‘Tu Rex gloriae, Christe’, polaryzują dwie przeciwstawne siły: pełne energii partie instrumentalne i majestatyczne wejścia chóru. Owe żywe, niespokojne partie orkiestry można symbolicznie przyrównać do ruchu wojsk na polu walki, zaś majestatyczny śpiew chóru do głosu Opatrzności czuwającej nad narodem polskim w chwili dziejowych zdarzeń.
Czwarte ogniwo, ‘Salvum fac, populum tuum Domine’, jest zaprojektowane jako fresk orkiestrowo-wokalny. Pojawiają się tu autocytaty z części wcześniejszych, co integruje formę całości. Możnaby interpretować tę część jako pytanie o przyszłość Polski.
Finał, ‘In Te, Domine, speravi’, łączy klamrą całe dzieło, bowiem tworzywo dźwiękowe integralnie nawiązuje tu do początku kompozycji. Monumentalnie i symbolicznie rozbrzmiewają umuzycznione przez Łukaszewskiego słowa „Niech miłosierdzie Twoje, Panie, okaże się nad nami, jako my w Tobie ufność pokładamy. W Tobie, o Panie, złożyłem nadzieję, nie będę zawstydzon na wieki. Amen”.
Retoryczno-symboliczna analiza dzieła jest jedynie propozycją interpretacji. Muzyka, która sama z siebie nie musi wyrażać żadnych określonych treści, ma w utworze Pawła Łukaszewskiego charakter wybitnie ilustracyjny. Słuchacz podąża za kolejnymi motywami i myślami muzycznymi, które mogą go skierować w stronę pozamuzycznych, symbolicznych odniesień. W taką podróż po swojej muzyce zaprasza nas kompozytor.
Marcin Łukaszewski (fragmenty opisu utworu)
© PWM / fot. Bartek Barczyk
Najczęściej czytane:
Blisko 400 muzyków i chórzystów, boska interwencja i absolutny triumf kompozytora – prawykonanie oratorium pasyjnego Męka Pana naszego Jezusa Chrystusa w 1838 r. wprost zelektryzowało muzyczną Warszawę. Dzieło to uznaje się za najwybitniejsze osiągnięcie polskiej muzyki religijnej XIX wieku. Dlaczego jednak do premierowego wykonania doszło dopiero w czerwcu, nie zaś – jak zamierzał twórca – w czasie Wielkiego Tygodnia? W kolejnej odsłonie cyklu Historia pewnego utworu przyjrzymy się niedotrzymanym obietnicom i przetrzymanym nutom.
Fundacja Pamięci Johna Simona Guggenheima (The John Simon Guggenheim Memorial Foundation) ogłosiła tegorocznych stypendystów Guggenheima – 198 wybitnych osób ze świata nauki i sztuki współczesnej, reprezentujących 53 dyscypliny, wybranych w rygorystycznym procesie aplikacji spośród prawie 3500 kandydatów. Wśród stypendystów, którzy otrzymali grant na realizację swojej działalności, jest Krzysztof Wołek – kompozytor związany z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Écoute na sopran i kwartet smyczkowy jest nową wersją kompozycji Słuchaj na sopran, klarnet, skrzypce, perkusję i fortepian, której prawykonanie odbyło się w grudniu ubiegłego roku w podczas bydgoskiego Festiwalu Art Mintaka. 22 kwietnia dzieło zostanie wykonane po raz pierwszy podczas paryskiego festiwalu, prezentującego najnowszą muzykę europejską.
Jagoda Szmytka jest kompozytorką, artystką i badaczką artystyczną. Muzykę łączy ze sztukami pięknymi i głęboką refleksją z zakresu takich dziedzin humanistyki, jak filozofia, estetyka czy historia sztuki. W katalogu jej twórczości znajdziemy m.in. dzieła solowe, utwory pisane na amplifikowane zespoły kameralne, instalacje performatywne, a także kompozycje wpisujące się w konwencję teatru muzycznego. W kwietniu, jako nasza Kompozytorka Miesiąca, odkrywa przed nami tajemnice procesu twórczego i zaprasza w gościnne progi swojej pracowni kompozytorskiej.
Aż trzy publikacje książkowe wydane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w minionym roku zostały nominowane w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2024. Jury doceniło pozycje: Muzyka Polska po Szymanowskim Adriana Thomasa, Estetyka muzyki Rogera Scrutona oraz Karnawał zwierząt Piotra Kamińskiego.
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) wzbudzał wiele emocji. Wywarł nieoceniony wpływ na bieg historii i teorii muzyki, a jego spojrzenie na zasady rządzące kompozycją było – jak na XVIII wiek – innowacyjne. Postać francuskiego muzyka o wszechstronnych zainteresowaniach i oświeceniowym umyśle przybliża Christophe Rousset w najnowszej Małej Monografii wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Premiera książki już dziś.
Natura, budząca się znów do życia feerią barw i zapachów, przynosi nam także nowe, wiosenne bogactwo dźwięków i muzycznych inspiracji. Kwiecień witamy prawykonaniami dwóch dzieł z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego: Karatachi no Hana Marcela Chyrzyńskiego we Wrocławiu i SurVanTutti Hanny Kulenty w Krakowie.
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach ogłasza konkurs kompozytorski na utwór symfoniczny inspirowany nowelą Stefana Żeromskiego „Puszcza jodłowa”, a w szczególności jednym z zawartych w niej wątków: historycznym, przyrodniczym lub magicznym. Konkurs wpisuje się w Rok Stefana Żeromskiego – 20 listopada 2025 minie bowiem setna rocznica śmierci pisarza.
Podczas Gali Muzyki Klasycznej, która odbyła się w 30 marca w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, poznaliśmy laureatów Fryderyków – najważniejszych polskich nagród fonograficznych, przyznanych w dwunastu kategoriach. ANAKLASIS, marka prężnie działającą pod auspicjami Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, została uhonorowana aż trzema statuetkami.
Józef Koffler uznawany dziś za „pierwszego polskiego dodekafonistę” będzie bohaterem spotkania organizowanego przez Związek Kompozytorów Polskich, które zwieńczy prawykonanie odnalezionego po dziewięćdziesięciu latach od powstania Kwartetu smyczkowego op. 20.
