Aktualności
Odszedł Zbigniew Penherski
2019-02-05
4 lutego w Warszawie zmarł kompozytor Zbigniew Penherski. Rodzinie i bliskim składamy najszczersze wyrazy współczucia.
Zbigniew Penherski studia z zakresu kompozycji rozpoczął w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu u Stefana Bolesława Poradowskiego, a kontynuował w PWSM w Warszawie u Tadeusza Szeligowskiego (dyplom w 1959 roku). W uczelni tej kształcił się także w dziedzinie dyrygentury pod okiem Bohdana Wodiczki. Zaraz po studiach został dostrzeżony na tle innych młodych twórców: został laureatem Konkursu Młodych ZKP za Ostinata (1960). Nagrodzono go również za utwór Musica humana (1963, Konkurs im. Grzegorza Fitelberga) oraz Kroniki mazurskie II (1973, Konkurs im. Artura Malawskiego). Pod koniec lat 60. otrzymał roczne stypendium Rządu Holenderskiego i wyjechał na studia w Instytucie Sonologii w Utrechcie.
Od pierwszych kompozycji Zbigniew Penherski jawił się jako kompozytor indywidualny, bezkompromisowy, szukający oryginalnego języka wypowiedzi, a przy tym niezwykle wrażliwy. Jego muzyka wyrasta z tradycji awangardowych, jest zakorzeniona w sonoryzmie, ma wyrazisty, motoryczny charakter. Nadrzędną funkcję w utworach Penherskiego pełniła forma. W komentarzu do jednego z utworów, parafrazując słowa biblijne kompozytor wyrażał przekonanie, że „na początku była forma”. To założenie pociąga za sobą kolejne: muzyka niczego nie ilustruje, a już z pewnością nie przedstawia stanu duszy ludzkiej. Konsekwencją nakierowania na muzykę autonomiczną jest szereg utworów, które odzwierciedlają różne rodzaje narracji muzycznej: statyczną, narastającą, złożoną z szeregu kadencji. Jak dalece forma góruje nad treścią, ujawnia opera Zmierzch Peryna (1972), w której libretto podporządkowane jest muzyce i stanowi raczej pretekst do akcji muzycznej, niźli przedstawia realną historię.
Istotne znaczenie dla muzyki Penherskiego miały także polirytmia i polimetria, wymagające nierzadko użycia podczas wykonania metronomów, wyznaczających różne tempa (Kwartet instrumentalny, 1970; String play, 1980). Tytuły utworów, choć ewokują różne znaczenia, nie oznaczają odzwierciedlenia tradycyjnych wzorów. W Jeux parties (1984), choć pojawia się element dialogowania, nie odnajdujemy nawiązania do średniowiecznego wzorca. W Incantationi I muzycy wchodzą na scenę kolejno i podobnie – pojedynczo wychodzą, a ostatni z wykonawców wyrzuca piłeczkę do ping-ponga, której dźwięk zamyka utwór. W Kwartecie instrumentalnym partytura-diagram określa architektonikę całości, lecz realizacja poszczególnych elementów poddana jest wyczuciu muzyków. Tytuł nawiązuje do aleatorycznych rozwiązań – choć utwór pierwotnie został wykonany przez fortepian, klarnet, puzon i wiolonczelę, jego realizację można powierzyć dowolnym czterem wykonawcom.
Szczególne miejsce w dorobku Zbigniewa Penherskiego zajmowały utwory radiowe, w których prócz tradycyjnej gry na instrumentach obecne są dodatkowe efekty techniczne (m.in. opera radiowa Sąd nad Samsonem, 1967).
Najczęściej czytane:
Tematem przewodnim 37. edycji Krakowskiego Międzynarodowego Festiwalu Kompozytorów jest muzyka w muzyce. Festiwal, który został objęty patronatem honorowym Aleksandra Miszalskiego, Prezydenta Miasta Krakowa, rozpocznie się już 10 maja koncertem inauguracyjnym w Filharmonii Krakowskiej. Polskie Wydawnictwo Muzyczne jest partnerem wydarzenia.
Już 09 maja 2025 roku Polskie Wydawnictwo Muzyczne zaprasza do wspólnego świętowania podczas Dni Funduszy Europejskich w PWM. Sprawdź, co zaplanowaliśmy na ten dzień!
Piąty miesiąc roku zwiastuje nadejście wiosennego sezonu festiwalowego. W Krakowie, Warszawie i we Wrocławiu zabrzmią kompozycje Joanny Wnuk-Nazarowej, Pawła Malinowskiego, Wojciecha Widłaka, Macieja Zielińskiego, Pawła Hendricha i Agaty Zubel. Najnowszej muzyce polskiej będziemy przysłuchiwać się podczas koncertów specjalnych, na festiwalowych estradach, a także na zakończenie sezonu artystycznego.
Blisko 400 muzyków i chórzystów, boska interwencja i absolutny triumf kompozytora – prawykonanie oratorium pasyjnego Męka Pana naszego Jezusa Chrystusa w 1838 r. wprost zelektryzowało muzyczną Warszawę. Dzieło to uznaje się za najwybitniejsze osiągnięcie polskiej muzyki religijnej XIX wieku. Dlaczego jednak do premierowego wykonania doszło dopiero w czerwcu, nie zaś – jak zamierzał twórca – w czasie Wielkiego Tygodnia? W kolejnej odsłonie cyklu Historia pewnego utworu przyjrzymy się niedotrzymanym obietnicom i przetrzymanym nutom.
Fundacja Pamięci Johna Simona Guggenheima (The John Simon Guggenheim Memorial Foundation) ogłosiła tegorocznych stypendystów Guggenheima – 198 wybitnych osób ze świata nauki i sztuki współczesnej, reprezentujących 53 dyscypliny, wybranych w rygorystycznym procesie aplikacji spośród prawie 3500 kandydatów. Wśród stypendystów, którzy otrzymali grant na realizację swojej działalności, jest Krzysztof Wołek – kompozytor związany z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Écoute na sopran i kwartet smyczkowy jest nową wersją kompozycji Słuchaj na sopran, klarnet, skrzypce, perkusję i fortepian, której prawykonanie odbyło się w grudniu ubiegłego roku w podczas bydgoskiego Festiwalu Art Mintaka. 22 kwietnia dzieło zostanie wykonane po raz pierwszy podczas paryskiego festiwalu, prezentującego najnowszą muzykę europejską.
Jagoda Szmytka jest kompozytorką, artystką i badaczką artystyczną. Muzykę łączy ze sztukami pięknymi i głęboką refleksją z zakresu takich dziedzin humanistyki, jak filozofia, estetyka czy historia sztuki. W katalogu jej twórczości znajdziemy m.in. dzieła solowe, utwory pisane na amplifikowane zespoły kameralne, instalacje performatywne, a także kompozycje wpisujące się w konwencję teatru muzycznego. W kwietniu, jako nasza Kompozytorka Miesiąca, odkrywa przed nami tajemnice procesu twórczego i zaprasza w gościnne progi swojej pracowni kompozytorskiej.
Aż trzy publikacje książkowe wydane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w minionym roku zostały nominowane w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2024. Jury doceniło pozycje: Muzyka Polska po Szymanowskim Adriana Thomasa, Estetyka muzyki Rogera Scrutona oraz Karnawał zwierząt Piotra Kamińskiego.
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) wzbudzał wiele emocji. Wywarł nieoceniony wpływ na bieg historii i teorii muzyki, a jego spojrzenie na zasady rządzące kompozycją było – jak na XVIII wiek – innowacyjne. Postać francuskiego muzyka o wszechstronnych zainteresowaniach i oświeceniowym umyśle przybliża Christophe Rousset w najnowszej Małej Monografii wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Premiera książki już dziś.
Natura, budząca się znów do życia feerią barw i zapachów, przynosi nam także nowe, wiosenne bogactwo dźwięków i muzycznych inspiracji. Kwiecień witamy prawykonaniami dwóch dzieł z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego: Karatachi no Hana Marcela Chyrzyńskiego we Wrocławiu i SurVanTutti Hanny Kulenty w Krakowie.
