Aktualności
Odszedł Zbigniew Penherski
2019-02-05
4 lutego w Warszawie zmarł kompozytor Zbigniew Penherski. Rodzinie i bliskim składamy najszczersze wyrazy współczucia.
Zbigniew Penherski studia z zakresu kompozycji rozpoczął w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu u Stefana Bolesława Poradowskiego, a kontynuował w PWSM w Warszawie u Tadeusza Szeligowskiego (dyplom w 1959 roku). W uczelni tej kształcił się także w dziedzinie dyrygentury pod okiem Bohdana Wodiczki. Zaraz po studiach został dostrzeżony na tle innych młodych twórców: został laureatem Konkursu Młodych ZKP za Ostinata (1960). Nagrodzono go również za utwór Musica humana (1963, Konkurs im. Grzegorza Fitelberga) oraz Kroniki mazurskie II (1973, Konkurs im. Artura Malawskiego). Pod koniec lat 60. otrzymał roczne stypendium Rządu Holenderskiego i wyjechał na studia w Instytucie Sonologii w Utrechcie.
Od pierwszych kompozycji Zbigniew Penherski jawił się jako kompozytor indywidualny, bezkompromisowy, szukający oryginalnego języka wypowiedzi, a przy tym niezwykle wrażliwy. Jego muzyka wyrasta z tradycji awangardowych, jest zakorzeniona w sonoryzmie, ma wyrazisty, motoryczny charakter. Nadrzędną funkcję w utworach Penherskiego pełniła forma. W komentarzu do jednego z utworów, parafrazując słowa biblijne kompozytor wyrażał przekonanie, że „na początku była forma”. To założenie pociąga za sobą kolejne: muzyka niczego nie ilustruje, a już z pewnością nie przedstawia stanu duszy ludzkiej. Konsekwencją nakierowania na muzykę autonomiczną jest szereg utworów, które odzwierciedlają różne rodzaje narracji muzycznej: statyczną, narastającą, złożoną z szeregu kadencji. Jak dalece forma góruje nad treścią, ujawnia opera Zmierzch Peryna (1972), w której libretto podporządkowane jest muzyce i stanowi raczej pretekst do akcji muzycznej, niźli przedstawia realną historię.
Istotne znaczenie dla muzyki Penherskiego miały także polirytmia i polimetria, wymagające nierzadko użycia podczas wykonania metronomów, wyznaczających różne tempa (Kwartet instrumentalny, 1970; String play, 1980). Tytuły utworów, choć ewokują różne znaczenia, nie oznaczają odzwierciedlenia tradycyjnych wzorów. W Jeux parties (1984), choć pojawia się element dialogowania, nie odnajdujemy nawiązania do średniowiecznego wzorca. W Incantationi I muzycy wchodzą na scenę kolejno i podobnie – pojedynczo wychodzą, a ostatni z wykonawców wyrzuca piłeczkę do ping-ponga, której dźwięk zamyka utwór. W Kwartecie instrumentalnym partytura-diagram określa architektonikę całości, lecz realizacja poszczególnych elementów poddana jest wyczuciu muzyków. Tytuł nawiązuje do aleatorycznych rozwiązań – choć utwór pierwotnie został wykonany przez fortepian, klarnet, puzon i wiolonczelę, jego realizację można powierzyć dowolnym czterem wykonawcom.
Szczególne miejsce w dorobku Zbigniewa Penherskiego zajmowały utwory radiowe, w których prócz tradycyjnej gry na instrumentach obecne są dodatkowe efekty techniczne (m.in. opera radiowa Sąd nad Samsonem, 1967).
Najczęściej czytane:
10 grudnia, w dniu wręczenia Nagrody Nobla Oldze Tokarczuk, na antenie TVP Kultura odbędzie się emisja zarejestrowanego przez PWM pokazu opery ahat-ilī – siostra bogów Alka Nowaka do libretta noblistki.
Spotkaniem 6 grudnia w Tokio zamknęliśmy cykl seminariów odbywających się w największych ośrodkach kultury w Japonii w ramach kampanii edukacyjnej Polskiego Wydawnictwa Muzycznego „Muzyka z kraju Chopina”, skierowanej do tamtejszego środowiska nauczycieli gry na fortepianie.
Znakomita passa Elżbiety Sikory trwa. Drugą dekadę XXI wieku zamkniemy prawykonaniem jej Sonosphère V, Wanda Landowska na orkiestrę i gitarę elektryczną. 14 grudnia w sali Philharmonie de Paris utwór po raz pierwszy wykona nie od dziś współpracująca z kompozytorką Orchestre Pasdeloup, którą poprowadzi Elena Schwarz. Partię solo na gitarze elektrycznej wykona Misja Fitzgerald Michel.
4 grudnia podczas uroczystości w Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach prof. zw. dr hab. Eugeniusz Knapik odebrał z rąk Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Wandy Zwinogrodzkiej Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Kompozytor jest od lat związany z Polskim Wydawnictwem Muzycznym nie tylko jako twórca – piastuje także funkcję Przewodniczącego Rady Programowej Oficyny.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne także w grudniu nie zwalnia tempa. W tym roku wzięliśmy udział w wielu wydarzeniach targowych w kraju i za granicą. Odwiedziliśmy m.in. Poznań, Warszawę, byliśmy także we Frankfurcie, Bolonii, Cremonie czy Chinach. Przed nami Śląskie Targi Książki (6-8 grudnia – Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach - stoisko nr 59) oraz Wrocławskie Targi Dobrych Książek (5-8 grudnia - Hala Stulecia – stoisko nr 126.). Odwiedźcie nasze stoisko, serdecznie zapraszamy!
Już jutro, 6 grudnia, w Teatrze Wielkim w Poznaniu będzie mieć premierę najnowsza opera związanego z Polskim Wydawnictwem Muzycznym kompozytora Dariusza Przybylskiego.
W najbliższy piątek, 6 grudnia, w Centrum Kongresowym ICE Kraków odbędzie się jubileuszowy koncert, podczas którego sto lat działalności świętować będzie Orkiestra Wojskowa w Krakowie. W ramach wydarzenia wykonane będą dwa utwory znajdujące się w katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, wydane w serii „Biblioteka Orkiestr Dętych”.
Trzy lata temu, w 140. rocznicę urodzin Mieczysława Karłowicza Polskie Wydawnictwo Muzyczne zorganizowało bardzo ciepło przyjętą akcję „Cała Polska gra Karłowicza”. Od morza po Tatry przez kilka tygodni rozbrzmiewały utwory kompozytora. W tym roku minęła 110. rocznica śmierci Mieczysława Karłowicza. Niech stanie się to okazją do – tym razem – bardziej osobistych spotkań z twórczością młodopolskiego artysty. W Polskim Wydawnictwie Muzycznym grudzień ogłaszamy miesiącem Mieczysława Karłowicza.
Konferencją prasową w Ambasadzie RP w Tokio Polskie Wydawnictwo Muzyczne zainaugurowało tygodniowe tournée po Japonii, obejmujące cykl seminariów poświęconych polskiej muzyce fortepianowej. „Muzyka z kraju Chopina” to szeroko zakrojona kampania edukacyjna, skierowana do nauczycieli gry na fortepianowe, której celem jest popularyzacja najlepszej polskiej muzyki w Kraju Kwitnącej Wiśni.
W najbliższą sobotę, 30 listopada w Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi odbędzie się konferencja naukowa poświęcona odkrywanemu polskiemu kompozytorowi i pianiście Romanowi Ryterbandowi. Polskie Wydawnictwo Muzyczne jest partnerem wydarzenia.
