Aktualności
Marcowe prawykonania utworów z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego
2023-03-01
Utwory orkiestrowe i kameralne, kompozycje napisane w oparciu o różnorodne inspiracje – w marcu będzie można usłyszeć dzieła Aleksandra Nowaka, Marty Ptaszyńskiej, Elżbiety Sikory i Pawła Hendricha, które zabrzmią po raz pierwszy na świecie lub premierowo w dwóch europejskich stolicach.
Aleksander Nowak w Wilnie
4 marca w Wilnie po raz pierwszy zabrzmi Minute Concerto na dwa flety i orkiestrę symfoniczną Aleksandra Nowaka. Utwór, napisany dla Agaty Kielar-Długosz i Łukasza Długosza, wykonają soliści razem z Litewską Narodową Orkiestrą Symfoniczną, prowadzoną przez Robertasa Šervenikasa. Jak pisał kompozytor na swoim blogu, „myślę o Koncercie odcinkami około minutowymi. Bez narzucania sobie presji rozwijania długich fal narracyjnych. Podążam za kaprysami, można powiedzieć. Tak też czuję naturę fletu; powietrze uchodzi z grającego bardzo szybko, szybciej niż w którykolwiek inny instrument dęty. Jest to właściwie ledwo dający się okiełznać, kapryśny świst powietrza w dwustronnie otwartej rurce. Ledwo dźwięk zaistnieje, już trzeba go przerwać dla zaczerpnięcia oddechu. Te zmiany perspektywy, o dziwo, nie tylko dają się wykonać, ale nawet działają ożywczo”.
Marta Ptaszyńska w Kielcach
2023 rok jest wyjątkowym rokiem dla Marty Ptaszyńskiej – w lipcu będziemy świętować 80. urodziny kompozytorki. Przed nami nie tylko koncerty jubileuszowe, ale także prawykonania jej najnowszych utworów. 17 marca Orkiestra Filharmonii Świętokrzyskiej im. Oskara Kolberga prowadzona przez Jacka Rogalę po raz pierwszy zaprezentuje jej najnowszą kompozycję – Krajobrazy z wyobraźni na orkiestrę. Każdej z pięciu części towarzyszy obraz wybitnego malarza. Są to kolejno: Święta Anna Samotrzeć Leonarda da Vinci, Tajemnica i melancholia ulicy Giorgia de Chirica, Klasztor w Eichwald Caspara Davida Friedricha, Krajobraz Rene Magritte’a oraz Garrowby Hill Davida Hockneya. Zestawienie obrazów z dźwiękiem nie jest w historii muzyki niczym nowym. Jednak w tym przypadku wyboru płócien dokonała kompozytorka będącą zarazem synestetką, odbierająca dźwięki wielozmysłowo – o tym, jakie wyobrażone krajobrazy wyszły spod ręki Marty Ptaszyńskiej, będzie można się przekonać już niebawem w Kielcach. Bilety dostępne są do kupienia tutaj.
***
Zagraniczne premiery polskich kompozytorów
W marcu po raz pierwszy we Francji zabrzmi Liquid Air na orkiestrę Elżbiety Sikory, a w Oslo – Prismiris na skrzypce, altówkę i wiolonczelę oraz Thall’Em All na kwartet smyczkowy i komputer Pawła Hendricha. Obie kompozycje miały już swoje światowe prawykonania. Teraz pora, by mogła usłyszeć je także międzynarodowa publiczność.
Zbudowane z trzech części Liquid Air rozpoczyna część wolna, pełna zadumy, po której następuje część o odmiennym charakterze, podyktowanym między innymi szybkim przebiegiem smyczków i ostrymi akcentami blachy. W trzeciej części słychać nawiązania do poprzednich; jak pisze kompozytorka, jest to „rodzaj wspomnienia tego, co właśnie się wydarzyło, niedopowiedziane, przybierające nowe kształty”. 26 marca w podparyskim Boulogne-Billancourt utwór wykona Orchestre Pasdeloup pod batutą Marzeny Diakun. Warto przypomnieć, że zespół prowadzony przez charyzmatyczną dyrygentkę brał udział w nagraniu Sonosphère V. Wanda Landowska Elżbiety Sikory, która znalazła się na płycie POLISH HEROINES OF MUSIC od ANAKLASIS.
Z kolei dwa znane już utwory Pawła Hendricha zabrzmią podczas festiwalu NEO ARTE Syntezator Sztuki w Oslo. 24 marca w Gamle Raadhus Scene norweska publiczność po raz pierwszy usłyszy Thall’Em All na kwartet smyczkowy i komputer. Nie tak dawno, bo w październiku ubiegłego roku utwór prawykonał NeoQuartet, o czym pisaliśmy tutaj. Kompozytor zdecydował się w nim na powiązanie muzyki klasycznej z metalową, nawiązując nazwą utworu do tytułu jednego z albumów Metalliki, ale także inspirując się brutalnymi, ciężkimi brzmieniami, które zestawiane są z nostalgicznymi pasażami. Utwór – podobnie jak w październiku – wykona NeoQuartet.
Nazwa drugiego utworu Hendricha, który niebawem zabrzmi w Oslo, pochodzi od greckiego πρίσμα (prisma – pryzmat) i łacińskiego iris (tęcza). Jak tłumaczy kompozytor, „oba wyrazy mają silny związek z optyką. Pierwszy odnosi się do dyspersji, czyli zjawiska rozszczepienia światła. Od drugiego wzięła się nazwa zjawiska optycznego – iryzacja (tęczowanie)”. To właśnie te zjawiska wpłynęły na kształt kompozycji. W jaki sposób? O tym norweska publiczność dowie się podczas koncertu Cikada Ensemble w Gamle Raadhus Scene 26 marca.
Najczęściej czytane:
Blisko 400 muzyków i chórzystów, boska interwencja i absolutny triumf kompozytora – prawykonanie oratorium pasyjnego Męka Pana naszego Jezusa Chrystusa w 1838 r. wprost zelektryzowało muzyczną Warszawę. Dzieło to uznaje się za najwybitniejsze osiągnięcie polskiej muzyki religijnej XIX wieku. Dlaczego jednak do premierowego wykonania doszło dopiero w czerwcu, nie zaś – jak zamierzał twórca – w czasie Wielkiego Tygodnia? W kolejnej odsłonie cyklu Historia pewnego utworu przyjrzymy się niedotrzymanym obietnicom i przetrzymanym nutom.
Fundacja Pamięci Johna Simona Guggenheima (The John Simon Guggenheim Memorial Foundation) ogłosiła tegorocznych stypendystów Guggenheima – 198 wybitnych osób ze świata nauki i sztuki współczesnej, reprezentujących 53 dyscypliny, wybranych w rygorystycznym procesie aplikacji spośród prawie 3500 kandydatów. Wśród stypendystów, którzy otrzymali grant na realizację swojej działalności, jest Krzysztof Wołek – kompozytor związany z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Écoute na sopran i kwartet smyczkowy jest nową wersją kompozycji Słuchaj na sopran, klarnet, skrzypce, perkusję i fortepian, której prawykonanie odbyło się w grudniu ubiegłego roku w podczas bydgoskiego Festiwalu Art Mintaka. 22 kwietnia dzieło zostanie wykonane po raz pierwszy podczas paryskiego festiwalu, prezentującego najnowszą muzykę europejską.
Jagoda Szmytka jest kompozytorką, artystką i badaczką artystyczną. Muzykę łączy ze sztukami pięknymi i głęboką refleksją z zakresu takich dziedzin humanistyki, jak filozofia, estetyka czy historia sztuki. W katalogu jej twórczości znajdziemy m.in. dzieła solowe, utwory pisane na amplifikowane zespoły kameralne, instalacje performatywne, a także kompozycje wpisujące się w konwencję teatru muzycznego. W kwietniu, jako nasza Kompozytorka Miesiąca, odkrywa przed nami tajemnice procesu twórczego i zaprasza w gościnne progi swojej pracowni kompozytorskiej.
Aż trzy publikacje książkowe wydane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w minionym roku zostały nominowane w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2024. Jury doceniło pozycje: Muzyka Polska po Szymanowskim Adriana Thomasa, Estetyka muzyki Rogera Scrutona oraz Karnawał zwierząt Piotra Kamińskiego.
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) wzbudzał wiele emocji. Wywarł nieoceniony wpływ na bieg historii i teorii muzyki, a jego spojrzenie na zasady rządzące kompozycją było – jak na XVIII wiek – innowacyjne. Postać francuskiego muzyka o wszechstronnych zainteresowaniach i oświeceniowym umyśle przybliża Christophe Rousset w najnowszej Małej Monografii wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Premiera książki już dziś.
Natura, budząca się znów do życia feerią barw i zapachów, przynosi nam także nowe, wiosenne bogactwo dźwięków i muzycznych inspiracji. Kwiecień witamy prawykonaniami dwóch dzieł z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego: Karatachi no Hana Marcela Chyrzyńskiego we Wrocławiu i SurVanTutti Hanny Kulenty w Krakowie.
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach ogłasza konkurs kompozytorski na utwór symfoniczny inspirowany nowelą Stefana Żeromskiego „Puszcza jodłowa”, a w szczególności jednym z zawartych w niej wątków: historycznym, przyrodniczym lub magicznym. Konkurs wpisuje się w Rok Stefana Żeromskiego – 20 listopada 2025 minie bowiem setna rocznica śmierci pisarza.
Podczas Gali Muzyki Klasycznej, która odbyła się w 30 marca w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, poznaliśmy laureatów Fryderyków – najważniejszych polskich nagród fonograficznych, przyznanych w dwunastu kategoriach. ANAKLASIS, marka prężnie działającą pod auspicjami Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, została uhonorowana aż trzema statuetkami.
Józef Koffler uznawany dziś za „pierwszego polskiego dodekafonistę” będzie bohaterem spotkania organizowanego przez Związek Kompozytorów Polskich, które zwieńczy prawykonanie odnalezionego po dziewięćdziesięciu latach od powstania Kwartetu smyczkowego op. 20.
