Aktualności
„Rzeczy brzmiące”, czyli 66. „Warszawska Jesień”
2023-09-05
Już niebawem Warszawa znów stanie się stolicą nowej muzyki. 15 września rusza 66. odsłona Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, której tegoroczne hasło przewodnie to „Rzeczy brzmiące”. Polskie Wydawnictwo Muzyczne jest nie tylko partnerem Festiwalu, ale także współorganizatorem koncertu specjalnego odbywającego się w ramach przedsięwzięcia.
„>>Rzeczy brzmiące<< to temat 66. Warszawskiej Jesieni, która przynosi dźwiękowe i muzyczne instalacje, przestrzenie dźwiękowe i budynki wypełnione kształtami i dźwiękami”, komentuje tegoroczną edycję Festiwalu jej dyrektor, Jerzy Kornowicz. „Klasyczne instrumenty i zespoły zostaną zestawione z nowymi konstrukcjami, a wszystkie razem kompozytorzy i performerzy potraktują jak rozbrzmiewające obiekty. Przedstawiamy muzykę mniej narratywną, połacie dźwięku o bogatym życiu wewnętrznym – do pobycia z nimi, czasem spacerowania w ich otoczeniu”.
Koncert specjalny Polskiego Wydawnictwa Muzycznego
W 2022 roku w programie głównym „Warszawskiej Jesieni” po raz pierwszy znalazł się koncert współorganizowany przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Organizatorzy kontynuują współpracę, 22 września zapraszając w progi Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina na koncert z muzyką kompozytorów związanych z PWM-em: Pawła Hendricha, Marcina Stańczyka, Jagody Szmytki i Krzysztofa Wołka. Wszystkie utwory wykonają artyści Orkiestry Muzyki Nowej prowadzeni przez Szymona Bywalca oraz zaproszeni soliści.
Phantomaticon na orkiestrę kameralną, fortepian i komputer Pawła Hendricha inspirowany jest twórczością i niewyczerpaną wyobraźnią Stanisława Lema. „W świecie wirtualnym można się bardziej zatracić niż odnaleźć – taką przestrogę zawarł Stanisław Lem w jednym ze swoich najsłynniejszych esejów, Summa technologiae. W kompozycji Phantomaticon ukazałem właśnie kwestię zatracenia się w sztucznym świecie”, komentuje kompozytor i dodaje, że „w utworze Phantomaticon rolą zespołu i elektroniki jest zbudowanie symbolicznego obrazu dystopijnego świata. Solista wcieli się natomiast w rolę ostatniego człowieka w posthumanistycznym świecie”. Przy fortepianie usiądzie Dorota Adamczak, a za projekcję dźwięku będzie odpowiadał Maciej Zadroga.
Unseen Marcina Stańczyka nawiązuje do czasu letniego przesilenia oraz związanych z nim mitów, wierzeń i obrzędów ku czci natury i żywiołów. Kulminacyjnym momentem było poszukiwanie magicznego kwiatu paproci. Utwór wpisuje się w nurt autorskiej koncepcji akuzmatycznej muzyki instrumentalnej Stańczyka. Jak wyjaśnia kompozytor, „jej celem jest pobudzenie wyobraźni odbiorców poprzez skupienie uwagi na dźwięku i wyłączenie zmysłu wzroku, co uniemożliwia słuchaczom rozpoznanie i zlokalizowanie źródeł poszczególnych brzmień” i dodaje, że „podczas wykonania należy zamknąć oczy lub założyć przygotowaną opaskę. Przymrużone powieki staną się wtedy ekranem, na którym wyświetli się film, wyjątkowy, bo inny u każdego odbiorcy”. Partię wokalną wykona Agata Zubel.
Tegoroczny koncert specjalny PWM na „Warszawskiej Jesieni” zaznacza także początek stałej współpracy Jagody Szmytki z Oficyną. Tematem verb(a)renne life!, który będzie zaprezentowany tego wieczoru, jest transformacja, której odzwierciedleniem jest ogień. Jakie rozważania przyświecały kompozytorce przy pisaniu tego utworu? „Coś starego musi zostać spalone, aby zrobić miejsce dla czegoś nowego. Coś trzaska i iskrzy w ogniu. Starożytne miasto płonie; nowe miasto rośnie. Stare zasady zostają zastąpione nowymi. Pojawiają się nowe kodowania, nowe połączenia i nowe języki”. Symbolem transformacji jest tu również zastąpienie tradycyjnego słownictwa muzycznego rozszerzonymi dźwiękami i gestami rozrywania papieru i łamania gałęzi.
Tytuł utworu Open/Close Krzysztofa Wołka odnosi się do konstrukcji klarnetu, w którym otwieranie i zamykanie otworów tonowych pozwala na zmianę wysokości dźwięku. Wykonanie nie będzie dla OMN debiutem – utwór powstał właśnie z myślą o jej muzykach, którzy prawykonali go w 2020 roku w siedzibie NOSPR. Na klarnecie basowym zagra Michele Marelli.
Muzyka z katalogu PWM
Jak co roku, w ramach koncertów na „Warszawskiej Jesieni” zabrzmią utwory kompozytorów związanych z Polskim Wydawnictwem Muzycznym. Wśród nich nie zabraknie pierwszych wykonań i polskich premier.
17 września w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego wystąpi obchodzący w tym roku 20-lecie działalności European Workshop for Contemporary Music. Młodzi artyści zainteresowani tajnikami muzyki współczesnej prawykonają Plakat Tadeusza Wieleckiego – wieloletniego dyrektora Festiwalu. Kompozytor nawiązał w utworze do wątków pozamuzycznych i sytuacji społeczno-politycznej. „Powołaniu do życia European Workshop for Contemporary Music – w 2003 roku, w przeddzień wejścia Polski do Unii Europejskiej – przyświecały dwie główne idee. Pierwsza, artystyczna: ćwiczenia się młodych muzyków w wykonawstwie nowej muzyki, a przez to poszerzania kręgu jej znawców i zwolenników. Druga to ta zawarta w Odzie do radości Schillera, następnie dobitnie wypowiedziana przez Beethovena i podjęta w hymnie Unii Europejskiej: WSZYSCY LUDZIE BĘDĄ BRAĆMI”, wspomina Wielecki. „Miałem to na uwadze podczas komponowania utworu dla EWCM z okazji dwudziestolecia jego istnienia i zapragnąłem nawiązać do tego podwójnego przesłania, to jest do idei harmonijnego współdziałania bliźnich ku wzajemnemu zrozumieniu oraz do idei ofiarnego działania na rzecz poważnej i wysokiej, szlachetnej i głębokiej, twórczej i odkrywczej współczesnej sztuki muzycznej”, dodaje.
Z kolej 23 września w Filharmonii Narodowej, w ramach koncertu zamykającego 66. „Warszawską Jesień”, po raz pierwszy w Polsce zabrzmi II Koncert fortepianowy na dwa fortepiany i orkiestrę symfoniczną Agaty Zubel. Swoją premierę miał jesienią ubiegłego roku w Londynie w wykonaniu London Philharmonic Orchestra prowadzonej przez Edwarda Gardnera. Utwór powstał dla pianistki Tomoko Mukaiyamy – obserwując jej występ kompozytorka zdała sobie sprawę, że dynamiczny, angażujący styl wykonawczy Mukaiyamy będzie pasował do teatralnego charakteru utworu. Koncert spaja dawne z nowym, wypełniając współczesnymi elementami trzy części utworu, ułożone – jak w tradycyjnym koncercie – na zasadzie kontrastu tempa i charakteru.
Mała Warszawska Jesień: Agata Zubel dla najmłodszych
W 2022 roku podczas Donaueschinger Musiktage Agata Zubel wywołała sensację utworem Na zewnątrz czasu na hologramową solistkę i orkiestrę. Za utwór otrzymała nagrodę SWR Symphonieorchester. Kompozytorka kontynuuje rozwijanie pomysłu na wprowadzenie hologramu do kompozycji tym razem w operze dla dzieci, która będzie miała premierę podczas tegorocznej „Małej Warszawskiej Jesieni”.
Akcja paraopery Uśmiech bez kota rozgrywa się w znanej krainie Po Drugiej Stronie Lustra. To monodram, w którym partie wokalne wszystkich postaci ze świata Alicji wykonane są przez jedną artystkę – Agatę Zubel. Utwór łączy kreatywność człowieka ze zdobyczami nowoczesnych technologii, które spaja feeria kolorów, kształtów i dźwięków. Uśmiech bez kota prezentowany będzie podczas tegorocznego Festiwalu w Teatrze Lalek Guliwer aż 16 razy! Szczegółowy harmonogram znajduje się na stronie organizatora.
Pełny program Festiwalu oraz informacje o biletach dostępne są na stronie „Warszawskiej Jesieni”.
Najczęściej czytane:
Z okazji jubileuszu 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, zasłużeni pracownicy Oficyny oraz związani z nią autorzy i przedstawiciele polskiego środowiska muzycznego zostali uhonorowani odznaczeniami państwowymi. Samo wydawnictwo otrzymało też Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
I Koncert fortepianowy e-moll op. 11 w rzeczywistości powstał kilka miesięcy po II Koncercie f-moll op. 21; „zamieniona” opusowa numeracja wynika z dat wydań obu utworów. Dziś pochylimy się nad późniejszym z tych dwóch z dzieł, dojrzalszym i kreślonym pewniejszą ręką. W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu” przyjrzymy się koncertowym programom, sztambuchowym wyznaniom i pożegnaniu z Ojczyzną.
Choć o życiu i twórczości Fryderyka Chopina napisano już niemal wszystko, jego dwie podróże do Brytanii wciąż pozostają mało znanym epizodem biografii. Książka Petera Willisa „Chopin w Brytanii” rzuca nowe światło na ten fragment życia kompozytora, wypełniając lukę w dotychczasowych badaniach. Teraz nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego ukazuje się po raz pierwszy w polskim tłumaczeniu.
Problemy z librettem, kolejne niezrealizowane premiery, konflikt z Londynem i wreszcie zaginięcie partytury – Philaenis, pierwsza opera Romana Statkowskiego, zdawała się nie mieć szczęścia… W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu” przyjrzymy się zrządzeniom losu, Pyrrusowym zwycięstwom i długiej drodze na Parnas.
12 listopada 2025 roku przypada setna rocznica śmierci Romana Statkowskiego – polskiego kompozytora nurtu późnoromantycznego i pedagoga, ucznia m.in. Władysława Żeleńskiego, Nikołaja Sołowiowa i Antona Rubinsteina, a (wedle niektórych źródeł) także Nikołaja Rimskiego-Korsakowa. Ciekawy wybór twórczości fortepianowej tego kompozytora, nową instrumentację jego opery Philaenis oraz album z jazzowymi impresjami inspirowanymi operą Maria można znaleźć w katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
Marcel Chyrzyński tworzy muzykę akustyczną, elektroakustyczną i elektroniczną. Jest również twórcą muzyki do spektakli teatralnych – jego zainteresowania skierowane są głównie na teatr współczesny. W listopadzie jest naszym Kompozytorem Miesiąca i uchyla drzwi do swojej pracowni, w której odnajdziemy m.in. partytury najnowszych utworów, niezwykłe kolekcje japońskich drzeworytów, czy imponujący zestaw… fajek.
Dorian Gray – operowa odsłona jedynej powieści Oscara Wilde’a na scenie Teatru Wielkiego w Poznaniu. Niewinność i niczym nieskażone piękno w pułapce kultu młodości w operze skomponowanej przez Elżbietę Sikorę i w inscenizacji Davida Pountneya. Za pulpitem dyrygenckim maestro Jacek Kaspszyk.
Za Wydarzenie roku uznano Muzyczne Spotkania z okazji 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w Narodowym Forum Muzyki – za dwudniowe święto polskiej muzyki we Wrocławiu, które zgromadziło liczną publiczność i ponad pięciuset wykonawców podczas 34 koncertów, warsztatów i spotkań.
7 dni, 7 koncertów w Studiu im. Romany Bobrowskiej Radia Kraków, w tym 6 w formule recitali fortepianowych. 7 nowych programów zbudowanych wokół twórczości wybitnych kompozytorek i kompozytorów XX oraz XXI wieku. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, wytwórnia ANAKLASIS i Radio Kraków zapraszają na drugą odsłonę cyklu koncertów ANAKLASIS NA FALI 2.0, która odbędzie się 24–30 listopada 2025 r.
Polska muzyka najnowsza zabrzmi w przedostatnim miesiącu 2025 roku w Warszawie, Krakowie, Łodzi i Katowicach. Usłyszymy kompozycje Marcela Chyrzyńskiego, Wojciecha Widłaka, Pawła Malinowskiego, Aleksandra Lasonia, Krzysztofa Wołka, Hanny Kulenty, Pawła Hendricha oraz Zbigniewa Bargielskiego. Szczególna prapremiera szykuje się także w Poznaniu, gdzie zobaczymy i usłyszymy najnowszą operę Elżbiety Sikory. Tych premier nie można przegapić!
