Aktualności
„Rzeczy brzmiące”, czyli 66. „Warszawska Jesień”
2023-09-05
Już niebawem Warszawa znów stanie się stolicą nowej muzyki. 15 września rusza 66. odsłona Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, której tegoroczne hasło przewodnie to „Rzeczy brzmiące”. Polskie Wydawnictwo Muzyczne jest nie tylko partnerem Festiwalu, ale także współorganizatorem koncertu specjalnego odbywającego się w ramach przedsięwzięcia.
„>>Rzeczy brzmiące<< to temat 66. Warszawskiej Jesieni, która przynosi dźwiękowe i muzyczne instalacje, przestrzenie dźwiękowe i budynki wypełnione kształtami i dźwiękami”, komentuje tegoroczną edycję Festiwalu jej dyrektor, Jerzy Kornowicz. „Klasyczne instrumenty i zespoły zostaną zestawione z nowymi konstrukcjami, a wszystkie razem kompozytorzy i performerzy potraktują jak rozbrzmiewające obiekty. Przedstawiamy muzykę mniej narratywną, połacie dźwięku o bogatym życiu wewnętrznym – do pobycia z nimi, czasem spacerowania w ich otoczeniu”.
Koncert specjalny Polskiego Wydawnictwa Muzycznego
W 2022 roku w programie głównym „Warszawskiej Jesieni” po raz pierwszy znalazł się koncert współorganizowany przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Organizatorzy kontynuują współpracę, 22 września zapraszając w progi Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina na koncert z muzyką kompozytorów związanych z PWM-em: Pawła Hendricha, Marcina Stańczyka, Jagody Szmytki i Krzysztofa Wołka. Wszystkie utwory wykonają artyści Orkiestry Muzyki Nowej prowadzeni przez Szymona Bywalca oraz zaproszeni soliści.
Phantomaticon na orkiestrę kameralną, fortepian i komputer Pawła Hendricha inspirowany jest twórczością i niewyczerpaną wyobraźnią Stanisława Lema. „W świecie wirtualnym można się bardziej zatracić niż odnaleźć – taką przestrogę zawarł Stanisław Lem w jednym ze swoich najsłynniejszych esejów, Summa technologiae. W kompozycji Phantomaticon ukazałem właśnie kwestię zatracenia się w sztucznym świecie”, komentuje kompozytor i dodaje, że „w utworze Phantomaticon rolą zespołu i elektroniki jest zbudowanie symbolicznego obrazu dystopijnego świata. Solista wcieli się natomiast w rolę ostatniego człowieka w posthumanistycznym świecie”. Przy fortepianie usiądzie Dorota Adamczak, a za projekcję dźwięku będzie odpowiadał Maciej Zadroga.
Unseen Marcina Stańczyka nawiązuje do czasu letniego przesilenia oraz związanych z nim mitów, wierzeń i obrzędów ku czci natury i żywiołów. Kulminacyjnym momentem było poszukiwanie magicznego kwiatu paproci. Utwór wpisuje się w nurt autorskiej koncepcji akuzmatycznej muzyki instrumentalnej Stańczyka. Jak wyjaśnia kompozytor, „jej celem jest pobudzenie wyobraźni odbiorców poprzez skupienie uwagi na dźwięku i wyłączenie zmysłu wzroku, co uniemożliwia słuchaczom rozpoznanie i zlokalizowanie źródeł poszczególnych brzmień” i dodaje, że „podczas wykonania należy zamknąć oczy lub założyć przygotowaną opaskę. Przymrużone powieki staną się wtedy ekranem, na którym wyświetli się film, wyjątkowy, bo inny u każdego odbiorcy”. Partię wokalną wykona Agata Zubel.
Tegoroczny koncert specjalny PWM na „Warszawskiej Jesieni” zaznacza także początek stałej współpracy Jagody Szmytki z Oficyną. Tematem verb(a)renne life!, który będzie zaprezentowany tego wieczoru, jest transformacja, której odzwierciedleniem jest ogień. Jakie rozważania przyświecały kompozytorce przy pisaniu tego utworu? „Coś starego musi zostać spalone, aby zrobić miejsce dla czegoś nowego. Coś trzaska i iskrzy w ogniu. Starożytne miasto płonie; nowe miasto rośnie. Stare zasady zostają zastąpione nowymi. Pojawiają się nowe kodowania, nowe połączenia i nowe języki”. Symbolem transformacji jest tu również zastąpienie tradycyjnego słownictwa muzycznego rozszerzonymi dźwiękami i gestami rozrywania papieru i łamania gałęzi.
Tytuł utworu Open/Close Krzysztofa Wołka odnosi się do konstrukcji klarnetu, w którym otwieranie i zamykanie otworów tonowych pozwala na zmianę wysokości dźwięku. Wykonanie nie będzie dla OMN debiutem – utwór powstał właśnie z myślą o jej muzykach, którzy prawykonali go w 2020 roku w siedzibie NOSPR. Na klarnecie basowym zagra Michele Marelli.
Muzyka z katalogu PWM
Jak co roku, w ramach koncertów na „Warszawskiej Jesieni” zabrzmią utwory kompozytorów związanych z Polskim Wydawnictwem Muzycznym. Wśród nich nie zabraknie pierwszych wykonań i polskich premier.
17 września w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego wystąpi obchodzący w tym roku 20-lecie działalności European Workshop for Contemporary Music. Młodzi artyści zainteresowani tajnikami muzyki współczesnej prawykonają Plakat Tadeusza Wieleckiego – wieloletniego dyrektora Festiwalu. Kompozytor nawiązał w utworze do wątków pozamuzycznych i sytuacji społeczno-politycznej. „Powołaniu do życia European Workshop for Contemporary Music – w 2003 roku, w przeddzień wejścia Polski do Unii Europejskiej – przyświecały dwie główne idee. Pierwsza, artystyczna: ćwiczenia się młodych muzyków w wykonawstwie nowej muzyki, a przez to poszerzania kręgu jej znawców i zwolenników. Druga to ta zawarta w Odzie do radości Schillera, następnie dobitnie wypowiedziana przez Beethovena i podjęta w hymnie Unii Europejskiej: WSZYSCY LUDZIE BĘDĄ BRAĆMI”, wspomina Wielecki. „Miałem to na uwadze podczas komponowania utworu dla EWCM z okazji dwudziestolecia jego istnienia i zapragnąłem nawiązać do tego podwójnego przesłania, to jest do idei harmonijnego współdziałania bliźnich ku wzajemnemu zrozumieniu oraz do idei ofiarnego działania na rzecz poważnej i wysokiej, szlachetnej i głębokiej, twórczej i odkrywczej współczesnej sztuki muzycznej”, dodaje.
Z kolej 23 września w Filharmonii Narodowej, w ramach koncertu zamykającego 66. „Warszawską Jesień”, po raz pierwszy w Polsce zabrzmi II Koncert fortepianowy na dwa fortepiany i orkiestrę symfoniczną Agaty Zubel. Swoją premierę miał jesienią ubiegłego roku w Londynie w wykonaniu London Philharmonic Orchestra prowadzonej przez Edwarda Gardnera. Utwór powstał dla pianistki Tomoko Mukaiyamy – obserwując jej występ kompozytorka zdała sobie sprawę, że dynamiczny, angażujący styl wykonawczy Mukaiyamy będzie pasował do teatralnego charakteru utworu. Koncert spaja dawne z nowym, wypełniając współczesnymi elementami trzy części utworu, ułożone – jak w tradycyjnym koncercie – na zasadzie kontrastu tempa i charakteru.
Mała Warszawska Jesień: Agata Zubel dla najmłodszych
W 2022 roku podczas Donaueschinger Musiktage Agata Zubel wywołała sensację utworem Na zewnątrz czasu na hologramową solistkę i orkiestrę. Za utwór otrzymała nagrodę SWR Symphonieorchester. Kompozytorka kontynuuje rozwijanie pomysłu na wprowadzenie hologramu do kompozycji tym razem w operze dla dzieci, która będzie miała premierę podczas tegorocznej „Małej Warszawskiej Jesieni”.
Akcja paraopery Uśmiech bez kota rozgrywa się w znanej krainie Po Drugiej Stronie Lustra. To monodram, w którym partie wokalne wszystkich postaci ze świata Alicji wykonane są przez jedną artystkę – Agatę Zubel. Utwór łączy kreatywność człowieka ze zdobyczami nowoczesnych technologii, które spaja feeria kolorów, kształtów i dźwięków. Uśmiech bez kota prezentowany będzie podczas tegorocznego Festiwalu w Teatrze Lalek Guliwer aż 16 razy! Szczegółowy harmonogram znajduje się na stronie organizatora.
Pełny program Festiwalu oraz informacje o biletach dostępne są na stronie „Warszawskiej Jesieni”.
Najczęściej czytane:
Blisko 400 muzyków i chórzystów, boska interwencja i absolutny triumf kompozytora – prawykonanie oratorium pasyjnego Męka Pana naszego Jezusa Chrystusa w 1838 r. wprost zelektryzowało muzyczną Warszawę. Dzieło to uznaje się za najwybitniejsze osiągnięcie polskiej muzyki religijnej XIX wieku. Dlaczego jednak do premierowego wykonania doszło dopiero w czerwcu, nie zaś – jak zamierzał twórca – w czasie Wielkiego Tygodnia? W kolejnej odsłonie cyklu Historia pewnego utworu przyjrzymy się niedotrzymanym obietnicom i przetrzymanym nutom.
Fundacja Pamięci Johna Simona Guggenheima (The John Simon Guggenheim Memorial Foundation) ogłosiła tegorocznych stypendystów Guggenheima – 198 wybitnych osób ze świata nauki i sztuki współczesnej, reprezentujących 53 dyscypliny, wybranych w rygorystycznym procesie aplikacji spośród prawie 3500 kandydatów. Wśród stypendystów, którzy otrzymali grant na realizację swojej działalności, jest Krzysztof Wołek – kompozytor związany z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Écoute na sopran i kwartet smyczkowy jest nową wersją kompozycji Słuchaj na sopran, klarnet, skrzypce, perkusję i fortepian, której prawykonanie odbyło się w grudniu ubiegłego roku w podczas bydgoskiego Festiwalu Art Mintaka. 22 kwietnia dzieło zostanie wykonane po raz pierwszy podczas paryskiego festiwalu, prezentującego najnowszą muzykę europejską.
Jagoda Szmytka jest kompozytorką, artystką i badaczką artystyczną. Muzykę łączy ze sztukami pięknymi i głęboką refleksją z zakresu takich dziedzin humanistyki, jak filozofia, estetyka czy historia sztuki. W katalogu jej twórczości znajdziemy m.in. dzieła solowe, utwory pisane na amplifikowane zespoły kameralne, instalacje performatywne, a także kompozycje wpisujące się w konwencję teatru muzycznego. W kwietniu, jako nasza Kompozytorka Miesiąca, odkrywa przed nami tajemnice procesu twórczego i zaprasza w gościnne progi swojej pracowni kompozytorskiej.
Aż trzy publikacje książkowe wydane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w minionym roku zostały nominowane w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2024. Jury doceniło pozycje: Muzyka Polska po Szymanowskim Adriana Thomasa, Estetyka muzyki Rogera Scrutona oraz Karnawał zwierząt Piotra Kamińskiego.
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) wzbudzał wiele emocji. Wywarł nieoceniony wpływ na bieg historii i teorii muzyki, a jego spojrzenie na zasady rządzące kompozycją było – jak na XVIII wiek – innowacyjne. Postać francuskiego muzyka o wszechstronnych zainteresowaniach i oświeceniowym umyśle przybliża Christophe Rousset w najnowszej Małej Monografii wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Premiera książki już dziś.
Natura, budząca się znów do życia feerią barw i zapachów, przynosi nam także nowe, wiosenne bogactwo dźwięków i muzycznych inspiracji. Kwiecień witamy prawykonaniami dwóch dzieł z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego: Karatachi no Hana Marcela Chyrzyńskiego we Wrocławiu i SurVanTutti Hanny Kulenty w Krakowie.
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach ogłasza konkurs kompozytorski na utwór symfoniczny inspirowany nowelą Stefana Żeromskiego „Puszcza jodłowa”, a w szczególności jednym z zawartych w niej wątków: historycznym, przyrodniczym lub magicznym. Konkurs wpisuje się w Rok Stefana Żeromskiego – 20 listopada 2025 minie bowiem setna rocznica śmierci pisarza.
Podczas Gali Muzyki Klasycznej, która odbyła się w 30 marca w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, poznaliśmy laureatów Fryderyków – najważniejszych polskich nagród fonograficznych, przyznanych w dwunastu kategoriach. ANAKLASIS, marka prężnie działającą pod auspicjami Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, została uhonorowana aż trzema statuetkami.
Józef Koffler uznawany dziś za „pierwszego polskiego dodekafonistę” będzie bohaterem spotkania organizowanego przez Związek Kompozytorów Polskich, które zwieńczy prawykonanie odnalezionego po dziewięćdziesięciu latach od powstania Kwartetu smyczkowego op. 20.
