Aktualności
Instrument miesiąca: kontrabasowe rekomendacje Grzegorza Frankowskiego
2024-01-10
Publikacje, które prezentują kunszt kompozytorski „wysokich lotów”, dają nadzieję na dalszy rozwój literatury kontrabasowej, przedstawiają wielką twórczość na kontrabas solo i orkiestrę oraz stanowią doskonałe pozycje pedagogiczne. Oto wybór i rekomendacje wydawnictw nutowych, które przygotował dla nas w ramach akcji „Instrument miesiąca” Grzegorz Frankowski, kontrabasista współpracujący m.in. z Kevinem Kennerem, Vadimem Brodskim, Andreasem Schollem oraz autor pierwszej w Polsce szkoły gry na kontrabasie dla dzieci już od 6 roku życia.
George Frideric Haendel, Sonata g-moll na kontrabas i fortepian
Sonata Haendla w wydanej pozycji to transkrypcja Koncertu g-moll na obój, orkiestrę smyczkową i basso continuo HWV 287. Choć skalą trudności odbiega od popularnych 6 sonat wiolonczelowych Marcellego, to warto sięgnąć po te nuty w swojej praktyce pedagogicznej. Mamy tu bowiem do czynienia z wysokich lotów kunsztem kompozytorskim, dającym uczniowi szansę zasmakowania piękna barokowej formy instrumentalnej. Sama transkrypcja jest również udaną adaptacją kompozycji na instrument o skrajnie zróżnicowanym rejestrze i brzmieniu.
Ryszard Kusek, W dawnym stylu. Utwory na kontrabas (wiolonczelę) i fortepian
Przy ogromnym deficycie klasycznych form instrumentalnych napisanych na kontrabas, utwory W dawnym stylu Ryszarda Kuska doskonale wpisują się do repertuaru szkolnego pierwszych lat edukacji na kontrabasie. Szczególnie dwie pierwsze części Sonaty „Nadzieja” stały się sztandarowym utworem większości uczniów moich klas kontrabasu. Ta muzyka daje nadzieję, na dalszy rozwój literatury kontrabasowej w formach dostępnych dla młodzieży szkolnej.
Ryszard Kusek, Etiudowe oczko. Opowieści na kontrabas solo
Etiudy stanowią największy problem przy doborze repertuaru dla uczniów podstawowych i średnich szkół muzycznych. Choć istnieje dość duża spuścizna tego typu kompozycji na przestrzeni ponad dwóch wieków edukacji kontrabasowej, to we współczesnych realiach opracowanie kilku etiud w roku szkolnym graniczy z cudem. Wynika to przede wszystkim z rozbudowanej formy etiud i ich długości. Dlatego krótkie, związane z jednym zagadnieniem technicznym etiudy Kuska stanowią doskonałą alternatywę dla uczniów i pedagogów kontrabasu. Dodatkowo ich aplikatura oraz idea wprowadzania kolejnych pozycji idealnie koreluje z wydaną prawie równolegle Szkołą na kontrabas Mini, Midi, Maxi.
Grzegorz Frankowski podczas warsztatów miniDEM. / fot. A. Żychowska, PWM
Juliusz Łuciuk, Koncert na kontrabas i orkiestrę
A teraz coś z wielkiej literatury solowo–orkiestrowej. To trzyczęściowy koncert na kontrabas z orkiestrą symfoniczną krakowskiego kompozytora Juliusza Łuciuka. Jego prapremiera odbyła się w Filharmonii Krakowskiej w 1986 roku. Solistą był prof. Marek Malinowski a orkiestrę PRiTV poprowadził dyrygent Szymon Kawalla. Do dzisiaj pamiętam wrażenie, jakie wywarł na mnie niesłychany koloryt brzmieniowy utworu. Kompozytor wykorzystał wszelkie dostępne walory brzmieniowe instrumentu, zestawiając go w wielu zróżnicowanych konfiguracjach z innymi instrumentami orkiestrowymi. Całość tworzy niemal poemat symfoniczny, w którym główną rolę odgrywa właśnie kontrabas.
Grzegorz Frankowski, Szkoła na kontrabas
Nie mogę pominąć własnych tytułów, które powstały w wyniku zapotrzebowania na określony typ publikacji. Podstawową pozycją do nauki gry na instrumencie jest Szkoła na kontrabas – Mini, Midi, Maxi. Podręcznik skierowany jest głównie do uczniów i pedagogów w podstawowym i średnim pionie nauczania, choć poszczególne ćwiczenia ostatniej, trzeciej części rekomenduję również studentom akademii muzycznych. W trzech częściach wydawnictwa znajdziecie wykładnię podstawowych pozycji na kontrabasie oraz przypisanych do nich etiud i utworów. Wspólną ich cechą jest krótki, zwarty materiał muzyczny, oparty często na znanych melodiach z różnych gatunków muzyki.
"Szkołę na kontrabas" Grzegorza Frankowskiego poleca również Ron Carter, amerykański kontrabasista i kompozytor jazzowy, fot. archiwum prywatne G. Frankowskiego
Grzegorz Frankowski, Przeboje muzyki klasycznej na kontrabas w stroju solowym i fortepian
Ostatnio wydanym zbiorem są Przeboje muzyki klasycznej w transkrypcji na kontrabas. Znajdziecie tam 10 subiektywnie wybranych utworów o znacznym zróżnicowaniu stylu, długości i skali trudności. I tak obok prostego Romansu Gomeza, znajduje się miniaturka Erica Satie Gymnopedie, a obok rodzimej arii Skołuby z opery Straszny Dwór, ilustracyjny utwór Griega W grocie króla gór. Każdy uczeń znajdzie tam jakąś melodię, którą zna i którą będzie w stanie zagrać na swoim etapie edukacji. Pozycja wydana jest w dwóch wersjach, z akompaniamentem dla stroju solowego i dla stroju orkiestrowego.
***
Rekomendowane publikacje pochodzą z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Możecie je znaleźć w naszym e-sklepie, w księgarni stacjonarnej w Krakowie i dobrych księgarniach muzycznych. W formie elektronicznej szukajcie na www.nkoda.com.
Najczęściej czytane:
Piąty miesiąc roku zwiastuje nadejście wiosennego sezonu festiwalowego. W Krakowie, Warszawie i we Wrocławiu zabrzmią kompozycje Joanny Wnuk-Nazarowej, Pawła Malinowskiego, Wojciecha Widłaka, Macieja Zielińskiego, Pawła Hendricha i Agaty Zubel. Najnowszej muzyce polskiej będziemy przysłuchiwać się podczas koncertów specjalnych, na festiwalowych estradach, a także na zakończenie sezonu artystycznego.
Blisko 400 muzyków i chórzystów, boska interwencja i absolutny triumf kompozytora – prawykonanie oratorium pasyjnego Męka Pana naszego Jezusa Chrystusa w 1838 r. wprost zelektryzowało muzyczną Warszawę. Dzieło to uznaje się za najwybitniejsze osiągnięcie polskiej muzyki religijnej XIX wieku. Dlaczego jednak do premierowego wykonania doszło dopiero w czerwcu, nie zaś – jak zamierzał twórca – w czasie Wielkiego Tygodnia? W kolejnej odsłonie cyklu Historia pewnego utworu przyjrzymy się niedotrzymanym obietnicom i przetrzymanym nutom.
Fundacja Pamięci Johna Simona Guggenheima (The John Simon Guggenheim Memorial Foundation) ogłosiła tegorocznych stypendystów Guggenheima – 198 wybitnych osób ze świata nauki i sztuki współczesnej, reprezentujących 53 dyscypliny, wybranych w rygorystycznym procesie aplikacji spośród prawie 3500 kandydatów. Wśród stypendystów, którzy otrzymali grant na realizację swojej działalności, jest Krzysztof Wołek – kompozytor związany z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Écoute na sopran i kwartet smyczkowy jest nową wersją kompozycji Słuchaj na sopran, klarnet, skrzypce, perkusję i fortepian, której prawykonanie odbyło się w grudniu ubiegłego roku w podczas bydgoskiego Festiwalu Art Mintaka. 22 kwietnia dzieło zostanie wykonane po raz pierwszy podczas paryskiego festiwalu, prezentującego najnowszą muzykę europejską.
Jagoda Szmytka jest kompozytorką, artystką i badaczką artystyczną. Muzykę łączy ze sztukami pięknymi i głęboką refleksją z zakresu takich dziedzin humanistyki, jak filozofia, estetyka czy historia sztuki. W katalogu jej twórczości znajdziemy m.in. dzieła solowe, utwory pisane na amplifikowane zespoły kameralne, instalacje performatywne, a także kompozycje wpisujące się w konwencję teatru muzycznego. W kwietniu, jako nasza Kompozytorka Miesiąca, odkrywa przed nami tajemnice procesu twórczego i zaprasza w gościnne progi swojej pracowni kompozytorskiej.
Aż trzy publikacje książkowe wydane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w minionym roku zostały nominowane w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2024. Jury doceniło pozycje: Muzyka Polska po Szymanowskim Adriana Thomasa, Estetyka muzyki Rogera Scrutona oraz Karnawał zwierząt Piotra Kamińskiego.
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) wzbudzał wiele emocji. Wywarł nieoceniony wpływ na bieg historii i teorii muzyki, a jego spojrzenie na zasady rządzące kompozycją było – jak na XVIII wiek – innowacyjne. Postać francuskiego muzyka o wszechstronnych zainteresowaniach i oświeceniowym umyśle przybliża Christophe Rousset w najnowszej Małej Monografii wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Premiera książki już dziś.
Natura, budząca się znów do życia feerią barw i zapachów, przynosi nam także nowe, wiosenne bogactwo dźwięków i muzycznych inspiracji. Kwiecień witamy prawykonaniami dwóch dzieł z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego: Karatachi no Hana Marcela Chyrzyńskiego we Wrocławiu i SurVanTutti Hanny Kulenty w Krakowie.
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach ogłasza konkurs kompozytorski na utwór symfoniczny inspirowany nowelą Stefana Żeromskiego „Puszcza jodłowa”, a w szczególności jednym z zawartych w niej wątków: historycznym, przyrodniczym lub magicznym. Konkurs wpisuje się w Rok Stefana Żeromskiego – 20 listopada 2025 minie bowiem setna rocznica śmierci pisarza.
Podczas Gali Muzyki Klasycznej, która odbyła się w 30 marca w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, poznaliśmy laureatów Fryderyków – najważniejszych polskich nagród fonograficznych, przyznanych w dwunastu kategoriach. ANAKLASIS, marka prężnie działającą pod auspicjami Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, została uhonorowana aż trzema statuetkami.