Aktualności
Instrument miesiąca: gitarowe rekomendacje Wojciecha Gurgula
2024-10-14
Gitara klasyczna to jeden z najpopularniejszych (o ile nie najpopularniejszy) instrument wybierany na pierwszym poziomie kształcenia w polskich szkołach muzycznych. Po jej odmiany – gitarę akustyczną i elektryczną – chętnie i często sięgają także muzycy-amatorzy.
Wojciech Gurgul, gitarzysta, badacz, pedagog, a w latach 2014–2017 redaktor naczelny kwartalnika miłośników gitary klasycznej „Sześć Strun Świata” przygotował wybór utworów z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, po które – jego zdaniem – warto sięgnąć, grając na gitarze.
Józef Świder, Scherzo na flet i gitarę
W ostatnich latach gitarowy katalog Polskiego Wydawnictwa Muzycznego stopniowo poszerza się o interesujące pozycje solowe i kameralne. Wśród nich znaleźć można prawdziwą kameralną perełkę – uroczą miniaturę fletowo-gitarową Józefa Świdra, skomponowane w 2007 roku Scherzo. Jest to ostatni gitarowy utwór tego śląskiego twórcy, będącego także autorem pierwszej powojennej polskiej kompozycji – Tańca fantastycznego na gitarę solo z 1967 roku. Zgodnie z tytułem znaleźć można w Scherzo i trochę żartu, i trochę groteski, lecz nie zabrakło w nim także nuty o lirycznym odcieniu. Choć pierwszoplanową rolę odgrywa w utworze flet, gitarzysta nie będzie miał okazji się nudzić – pochody równoległych akordów czy bogactwo możliwości artykulacyjnych dostarczą instrumentaliście interesujących wyzwań wykonawczych. Darzę ten utwór szczególnym sentymentem, ponieważ jeszcze jako przewodniczący studenckiego Koła Naukowego Gitarzystów w Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego miałem okazję doprowadzić do jego prawykonania, które miało miejsce 29 stycznia 2014 roku w wykonaniu duetu Katarzyna Sadok (flet) i Rafał Baranowicz (gitara).
Janina Garścia, Obrazki muzyczne dla najmłodszych
Rok szkolny już w pełni, a właśnie wydawnictwem dydaktycznym jest najnowsza publikacja gitarowa Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Połączenie klasyki polskiej literatury pedagogicznej na fortepian – w postaci miniatur Janiny Garści – oraz wieloletniego doświadczenia pedagogicznego Justyny Dawidowicz – małopolskiej gitarzystki, związanej ze szkołą muzyczną w podkrakowskich Świątnikach Górnych – zaowocowały gitarowym opracowaniem Obrazków muzycznych dla najmłodszych op. 21. Jako że gitara to jeden z najpopularniejszych (o ile nie najpopularniejszy) instrument wybierany na pierwszym poziomie kształcenia w polskich szkołach muzycznych, jestem przekonany, że zbiór ten zainteresuje zarówno pedagogów, jak i rodziców, których pociechy rozpoczynają przygodę z instrumentem.
Roman Ryterband, Sonatina na gitarę
Gdy uczeń szkoły muzycznej I stopnia zamieni się już w młodego muzyka, może sięgnąć po przywróconą niedawno gitarowej literaturze solową Sonatinę Romana Ryterbanda. Trzyczęściowe dzieło tego działającego większość artystycznego życia w Ameryce Północnej twórcy powstało jeszcze w 1978 roku, jednak do 2019 roku pozostawało niewydane i praktycznie niewykonywane. Odkrył je na nowo Tomasz Fechner, polski gitarzysta, działający od dekady w Kalifornii. Kolorowe Allegro deciso, Larghetto przywołujące klimat „dawno zapomnianych sag” oraz radosne, energiczne Vivo składają się na tę piękną, neoklasyczną kompozycję w rzadkiej w polskiej literaturze na gitarę formie i stylistyce. Niech doświadczeni muzycy nie poczują się początkiem tego opisu wykluczeni – ta piękna muzyka znaleźć się może w repertuarze każdego koncertującego gitarzysty.
Marek Pasieczny, Barbara Kaszuba, Homenaje a Manuel de Falla. Fantazja na gitarę solo
Dzięki przeprowadzonej przez PWM w 2004 roku drugiej edycji Konkursu Kompozytorskiego im. Tadeusza Ochlewskiego literatura na gitarę wzbogaciła się o dwa wirtuozowskie utwory solowe. Pierwsze miejsce otrzymało wówczas Homenaje a Manuel de Falla Marka Pasiecznego – najpopularniejszego obecnie w świecie polskiego kompozytora-gitarzysty. Dzieło pełne emocji, chwytające za serce, a przy tym doskonale wyzyskujące możliwości tego pięknego instrumentu – nic, tylko grać! Wyróżnienie otrzymała wówczas Fantazja Barbary Kaszuby, koncertowy utwór o bogatej fakturze i artykulacji. Obie kompozycje znaleźć można w publikacji pokonkursowej, po którą sięgnęli już gitarzyści z całego świata, o czym świadczyć może międzynarodowe grono wykonawców Homenaje a Manuel de Falla, którą odnaleźć można, chociażby na YouTubie.
Mikołaj Piotr Górecki, Arioso e furioso op. 39. Koncert na gitarę, orkiestrę smyczkową i perkusję
Połączenie gitary z barwnym zestawem instrumentów perkusyjnych i orkiestry smyczkowej odnaleźć można w koncertowym dyptyku Arioso e furioso op. 39 Mikołaja Piotra Góreckiego. Powstała w latach 2013–2014 kompozycja zamówiona została przez najważniejszy polski festiwal gitarowy – tyską Śląską Jesień Gitarową, jako kolejne już dzieło z serii koncertów gitarowych powstałych dla festiwalu. Tęskna, przejmująca melodia Arioso, z zapadającym na długie miesiące w pamięć motywem granym przez dzwony rurowe i dzwonki orkiestrowe, ustępuje w Furioso miejsca czystej, toccatowej energii. Utwór o niemal filmowym charakterze ma szansę stać się godnym zamiennikiem nieśmiertelnego w polskich filharmoniach Concierto de Aranjuez Joaquína Rodriga.
Aleksander Nowak, Sonata w trzech nastrojach na skrzypce i gitarę
Na koniec niniejszego przeglądu ponownie muzyka kameralna, tym razem autorstwa kompozytora, który w swoim muzycznym życiorysie pochwalić się może wykształceniem w zakresie gry na gitarze. Aleksander Nowak ma w swoim dorobku wiele utworów gitarowych, w tym wyjątkowo barwną, jednoczęściową Sonatę w trzech nastrojach na skrzypce i gitarę. Powstały dla Agaty Szymczewskiej i Łukasza Kuropaczewskiego utwór to blisko 20 minut wirtuozerii ujętej w prawdziwe bogactwo kolorystyczne. Gitara realizuje tu tzw. rozszerzone techniki wykonawcze, jak zaczerpnięte z gitary elektrycznej tapping czy hammering – nie są one jednak celem samym w sobie, a oddają pełen wachlarz emocji i tytułowych nastrojów – od delikatności i skupienia, przez irytację, po niemal ekstatyczność gitarowych riffów w finale utworu. Kompozytor opatrzył utwór krótkim zdaniem: „Nastrój choć ulotny, to przemożny” idealnie podsumowującym także brzmienie gitary – mimo że jej dźwięk jest nietrwały, szybko zanika, to jak żaden instrument potrafi kreować intensywne w swym odbiorze, bogate kolorystycznie emocje.
Wojciech Gurgul, fot. Ilona Liberadzka-Ratusińska
***
Arioso e furioso op. 39. Koncert na gitarę, orkiestrę smyczkową i perkusję Mikołaja Piotra Góreckiego, w wykonaniu Łukasza Kuropaczewskiego i AUKSO Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy pod batutą Marka Mosia, będzie można usłyszeć na żywo już 23 października podczas XIX Śląskiej Jesieni Gitarowej.
***
Rekomendowane publikacje pochodzą z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Możecie je znaleźć w naszym e-sklepie, w księgarni stacjonarnej w Krakowie i dobrych księgarniach muzycznych. W formie elektronicznej szukajcie na www.nkoda.com.
Najczęściej czytane:
Polskie Wydawnictwo Muzyczne z dumą i radością prezentuje osiągnięcia mijających miesięcy. Rok 2024 to w Oficynie nie tylko nowe utwory, publikacje nutowe, książki i albumy muzyczne, ale także zasoby cyfrowe, wydarzenia koncertowe i edukacyjne oraz międzynarodowe projekty upowszechniające muzykę polską. Miniony rok to również czas intensywnych współprac w ramach licznych wydarzeń w świecie muzyki. Wydawnictwo rozwija się dynamicznie, będąc w centrum najważniejszych wydarzeń świata kultury i podejmując współpracę z partnerami najwyższej klasy.
Wspólne kolędowanie to jedna z piękniejszych tradycji towarzysząca świętom Bożego Narodzenia. Znane wszystkim melodie stają się pretekstem do wielu spotkań muzycznych dzieci i dorosłych, wypełniając muzyką zimowe dni.
Intonacja i artykulacja w prostych fanfarach, prowadzenie frazy w kantylenach, śpiewność linii melodycznej. To tylko niektóre elementy gry, które ćwiczy każdy trębacz. Najlepiej, gdy ćwiczenia łączą się z satysfakcją z grania interesujących utworów.
O rekomendacje publikacji przeznaczonych na trąbkę z katalogu naszego Wydawnictwa poprosiliśmy Sławomira Cichora – muzyka orkiestrowego, który współpracował m.in. z Polish Festival Orchestra, Orkiestrą Filharmonii Wrocławskiej i Sinfonią Varsovią. W latach 2003–2010 pracował na stanowisku I trębacza w orkiestrze Filharmonii Narodowej w Warszawie. Obecnie gra jako I trębacz w Filharmonii Łódzkiej, współpracuje również z orkiestrą Królewskiej Opery Belgijskiej w Brukseli.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne – instytucja kultury powierzy wykonanie zlecenia w zakresie spraw związanych z obronnością, zarządzaniem kryzysowym, ochroną ludności i obroną cywilną oraz informacjami niejawnymi. Preferowane miejsce wykonywania zlecenia: Kraków.
Od symfonii, przez kameralistykę, po spektakl muzyczny – grudzień będzie miesiącem różnorodnych premier, za sprawą których polska muzyka współczesna wzbogaci się o cztery nowe kompozycje. Koncerty z najnowszymi dziełami Marcela Chyrzyńskiego, Joanny Wnuk-Nazarowej, Zygmunta Krauze i Katarzyny Głowickiej odbędą się w Katowicach, Bydgoszczy i Warszawie.
Dźwięk to zjawisko fascynujące. Kiedy wybrzmi, natychmiast ulatuje. Przez tysiące lat podejmowano próby jego uchwycenia, jednak dopiero wynaleziony przez Edisona w XIX wieku fonograf przyniósł upragniony sukces. Co wydarzyło się dalej? Jak wyglądały narodziny fonografii w Polsce? Co nagrywano i jaką aparaturą? Na te pytania (i wiele innych) odpowiada Katarzyna Janczewska-Sołomko w książce Zatrzymane dźwięki. Fonografia polska do 1918 roku. Publikacja już w sprzedaży.
22 listopada spotkaliśmy się w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. Mieczysława Karłowicza w Krakowie. Gościnne progi szkoły przyjęły ponad 220 uczestników!
Polskie Wydawnictwo Muzyczne, wytwórnia płytowa ANAKLASIS i Filharmonia Śląska zapraszają na koncert poświęcony twórczości Witolda Szalonka, który odbędzie się 3 grudnia o godz. 19:00 w Filharmonii Śląskiej. Okazja jest szczególna, bowiem tego wieczoru odbędzie się premiera najnowszych publikacji nutowych oraz dwóch albumów płytowych z pieśniami i kompozycjami instrumentalnymi śląskiego mistrza.
Celne i bezkompromisowe komentarze w błyskotliwym stylu, czyli Roman Palester o muzyce, sztuce oraz literaturze. Ostatni tom trylogii „Pisma” trafił na półki księgarń. Zbiór myśli kompozytora i wieloletniego redaktora audycji kulturalnych Radia Wolna Europa to doskonała propozycja dla miłośników sztuki, będąc przyjemną, a równocześnie skłaniającą do refleksji lekturą.
Czy współczesny jazz i XV-wieczna polifonia mogą wypracować wspólny język muzyczny? LAETA MUNDUS to najnowszy album wytwórni ANAKLASIS, który splata ze sobą dwa – z pozoru niemożliwe do pogodzenia – światy, tworząc swoistą harmonię sfer. Premiera płyty połączona z koncertem z cyklu „ANAKLASIS na fali” już 12 grudnia.
