Aktualności
9. Festiwal Prawykonań: odsłona listopadowa
2021-11-16
Tegoroczny Festiwal Prawykonań dostarcza wrażeń przez niemal cały rok. Po kwietniowej odsłonie kolejne koncerty odbyły się w październiku, zaś listopadowymi wydarzeniami zamykamy spotkania z premierowymi wykonaniami utworów polskich twórców podczas 9. edycji festiwalu. W programie nie zabraknie prawykonań utworów z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
20 listopada podczas koncertu chóralnego zabrzmią 4 utwory kompozytorów związanych z PWM-em: Pawła Łukaszewskiego, Aleksandra Nowaka, Romualda Twardowskiego i Krzysztofa Wołka. Całość będzie spajać wykonawczo Camerata Silesia prowadzona przez Annę Szostak.
W październiku w Białymstoku prawykonane były Dwa motety eucharystyczne na chór mieszany a cappella Pawła Łukaszewskiego, zaś w listopadzie na Festiwalu Prawykonań po raz pierwszy zabrzmi Christus vincit na dwa chóry mieszane i organy. Tekst utworu opiera się na Laudes Regiae, litanijnym śpiewie z XI wieku wykonywanym podczas obrzędów koronacji cesarskich i królewskich, współcześnie używanym wyłącznie podczas procesji wejścia Mszy inaugurującej papieski pontyfikat. Partię organów wykona Michał Goławski.
W Paradiso na chór mieszany i live electronics Krzysztofa Wołka zostały wykorzystane wiersze autorstwa Grzegorza Olszańskiego wybrane z jego tomiku poezji Kroniki Filmowe. Tytuł odnosi się do nazwy podczęści zbioru zatytułowanej Peoma Paradiso, z której pochodzą wybrane teksty. Natomiast warstwa brzmieniowa kompozycji, jak wyjaśnia twórca, „jest wzbogacona o warstwę elektroniczną, w której dźwięki głosów zostają przetworzone przez komputer i wysłane do głośników, a same przetworzenia elektroniczne są tworzone w czasie rzeczywistym przez operatora komputera na zasadzie improwizacji”. Podczas prawykonania w NOSPR za warstwę elektroniczną odpowiadać będzie właśnie kompozytor.
Pomysł utworu łączącego w sobie pierwiastek sakralny i świecki zrodził się Romualdowi Twardowskiemu dawno temu podczas podróży do krajów południowej Europy. „Tu kiedyś w małej górskiej miejscowości na Sycylii byłem świadkiem jakiejś lokalnej uroczystości. W świątyni przed wystawionym Sanctissimum czuwała w modlitewnym skupieniu grupka wiernych – na zewnątrz panował gwar i atmosfera zabawy. W katalońskiej Barcelonie podziwiałem natomiast piękne tańce wykonywane przed starą katedrą zaraz po niedzielnym nabożeństwie”, wspomina kompozytor. „To zderzenie sacrum i profanum nie miało charakteru konfliktu – jedno dopełniało drugie. W moim utworze jest podobnie: mistyczną powagę części I dopełnia ruchliwa część II – echo włoskiego saltarello”. Tak powstało Sacrum-Profanum na chór mieszany a cappella.
Po premierach wokalno-instrumentalnych utworów Alka Nowaka (w ostatnich miesiącach Pokora. Dramma giocoso, 3 Pieśni do słów Baczyńskiego, lo firgai. Maska, I Symfonia – Prawda?) w Katowicach zabrzmi Hevel na kameralny chór mieszany, oparty na fragmentach z Księgi Koheleta. „W połowie lata dopiero co minionego roku, przypadkiem – nie przypadkiem, w konsekwencji pewnego spodziewanego, ale nagłego i poruszającego pożegnania trafiłem na fragment tekstu, który mnie zdumiał”, wspomina na swoim blogu początki pracy nad utworem kompozytor. „Utrzymujące się do teraz zdumienie wywołały zarówno sama treść, jak i miejsce, w którym tekst znalazłem, a spotęgowała je dodatkowo chęć wykorzystania tekstu, której się po sobie nie spodziewałem”.
Podczas drugiego listopadowego koncertu pod szyldem Festiwalu Prawykonań zabrzmi… słuchowisko. Jak by to powiedzieć... to tytuł nowego utworu Tadeusza Wieleckiego, kompozytora, który śmiało wplata do swoich utworów elementy performance’u, gry aktorskiej, a także rozmaite rozwiązania technologiczne. Zaprezentowane 22 listopada w NOSPR słuchowisko na sopran, dwoje aktorów, orkiestrę kameralną i elektronikę oparte jest na tekstach różnych autorów, m.in. Jarosława Klejnockiego, Mirona Białoszewskiego, Wiliama B. Yeatsa czy Jana Potockiego. Spektakl wyreżyseruje Pia Partum, w obsadzie rozchwytywana sopranistka Joanna Freszel, aktorzy: Jędrzej Wielecki i Matylda Damięcka, a Barbara Okoń-Makowska i Michał Bereza za konsolą. Solistom będzie towarzyszyć Orkiestra Muzyki Nowej, całość poprowadzi Szymon Bywalec.
Ostatnim koncertem 9. edycji Festiwalu Prawykonań będzie polska premiera 3x3 Agaty Zubel. Po raz pierwszy utwór zabrzmiał w 2019 roku w Paryżu w interpretacji 2e2m Ensemble pod dyrekcją Pierre’a Roulliera. Teraz przyszedł czas na polską premierę i wykonanie Klagforum Wien prowadzonego przez Titusa Engela. Kompozytorka tak komentuje utwór:
Jednostki tworzą grupy, grupy tworzą społeczności, społeczności tworzą społeczeństwa.
Trzy razy trzy, słowa – frazy – konteksty, forma przewidująca rozwój.
Każda indywidualność, grupa, społeczność domaga się dostrzeżenia, wyróżnienia w tłumie.
Nie wiadomo kto panuje nad bieżącym sensem, dążeniem do finału, rozwiązaniami dla ogółu, ważne, by być i by być widocznym.
Muzyka jest jednak materią elegancji, a elegancja to obszar wiedzy, kontekstów i estetyki.
A gdyby założyć, że ktoś nad tym zapanuje? Pozwoli w tej konwencji uparcie zmieniać, przełamywać, stawiać się w reflektorze lub znikać, antagonizować i jednoczyć – po coś, w określonym celu.
W muzyce to możliwe. Nawet jeśli na końcu odpowiedź nie jest dla Ciebie oczywista – przecież nie będziemy świecić Ci prosto w oczy.
Na koncert zapraszamy do siedziby NOSPR 26 listopada.
Przed koncertami, o godz. 18:00, zapraszamy do Strefy Ruchu na Festiwalu Prawykonań, do foyer NOSPR na II piętrze. Spotkania z kompozytorami i artystami poprowadzą redaktorzy „Ruchu Muzycznego”. Uczestnictwo w spotkaniu możliwe po okazaniu biletu na wieczorny koncert.
***
AKTUALIZACJA
Z przyczyn niezależnych od organizatorów prawykonanie Jak by to powiedzieć... słuchowiska na sopran, dwoje aktorów, orkiestrę kameralną i elektronikę Tadeusza Wieleckiego zostało odwołane. O nowym terminie prawykonania poinformujemy wkrótce.
Najczęściej czytane:
Celne i bezkompromisowe komentarze w błyskotliwym stylu, czyli Roman Palester o muzyce, sztuce oraz literaturze. Ostatni tom trylogii „Pisma” trafił na półki księgarń. Zbiór myśli kompozytora i wieloletniego redaktora audycji kulturalnych Radia Wolna Europa to doskonała propozycja dla miłośników sztuki, będąc przyjemną, a równocześnie skłaniającą do refleksji lekturą.
Czy współczesny jazz i XV-wieczna polifonia mogą wypracować wspólny język muzyczny? LAETA MUNDUS to najnowszy album wytwórni ANAKLASIS, który splata ze sobą dwa – z pozoru niemożliwe do pogodzenia – światy, tworząc swoistą harmonię sfer. Premiera płyty połączona z koncertem z cyklu „ANAKLASIS na fali” już 12 grudnia.
Teatr Wielki w Poznaniu zaprasza 22 listopada na prapremierę opery Ślub z muzyką skomponowaną przez Zygmunta Krauze. Spektakl uświetniający 120-lecie urodzin oraz 55. rocznicę śmierci Witolda Gombrowicza, tuż po premierze zostanie zaprezentowany także w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej.
Elīna Garanča 15 listopada podczas otwarcia festiwalu Eufonie wystąpi w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Wydarzenie wpisuje się w festiwalowy nurt Wielkich Dzieł, który obejmuje wykonanie ważnych dla polskiej muzyki współczesnej kompozycji Krzysztofa Pendereckiego, Karola Szymanowskiego, Pawła Mykietyna oraz Pawła Szymańskiego i Joanny Wnuk-Nazarowej. Dwa ostatnie koncerty mają szczególnych charakter – jubileuszowy.
Listopadowa INTERAKCJA, piąta w tegorocznym cyklu Spółdzielni Muzycznej Contemporary Ensemble, zabrzmi dziełami twórców uznanych, mających bezsprzecznie swoje miejsce w historii muzyki. Zaproponujemy doświadczenie kameralistycznej claritas Pendereckiego, refleksyjnej brzmieniowej kruchości muzyki Andre oraz polskiej awangardy lat 50., reprezentowanej przez dzieło Góreckiego.
Czteropłytowe wydanie albumu z pieśniami i kompozycjami instrumentalnymi śląskiego mistrza w sprzedaży już od 8 listopada. Wydawcą płyty jest wytwórnia płytowa ANAKLASIS. Premiera albumu odbędzie się 3 grudnia podczas Koncertu specjalnego Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w ramach XII Międzynarodowych Dni Henryka Mikołaja Góreckiego w Filharmonii Śląskiej w Katowicach.
Konkurs pianistyczny „Muzyka z kraju Chopina (ChopinLand)” w Tokio dobiegł końca, a my poznaliśmy grono utalentowanych laureatów. Z japońskimi pianistami spotkaliśmy się przy polskiej muzyce już po raz trzeci. Z dużą satysfakcją obserwujemy nie tylko wzrost zainteresowania konkursem (z roku na rok wzrasta liczba uczestników), ale i repertuarem polskich kompozytorów innych niż Fryderyk Chopin.
Szósta edycja Eufonii otwiera nowy rozdział w historii tego festiwalu. Tegoroczna odsłona to wielkie dzieła, muzyka dawna i współczesna, eksperymenty, transformacje i nowoczesne interpretacje. Po raz pierwszy festiwal wykracza poza Warszawę – koncerty odbędą się w Krakowie, Lusławicach, Lublinie, Katowicach i Dębicy. Polskie Wydawnictwo Muzyczne jest partnerem wydarzenia i współorganizatorem jednego z koncertów.
W tym miesiącu aż 7 różnorodnych utworów zabrzmi po raz pierwszy w Katowicach, Krakowie, Poznaniu i Warszawie. Jest w czym wybierać, gdyż przekrój gatunkowy jest wyjątkowo szeroki – od pełnych rozmachu oper, przez koncertujące dzieła orkiestrowe, po kameralistykę o różnorodnym obliczu i obsadzie.
Ceniony amerykańsko-kanadyjski jazzman Michael Bates ze swoim zespołem Acrobat i z udziałem Lutosławski Quartet wystąpią w Polsce podczas trzech listopadowych koncertów. W programie zabrzmi materiał nagrany przez muzyków na płycie METAMORPHOSES: VARIATIONS ON LUTOSŁAWSKI wydanej nakładem ANAKLASIS w serii REVISIONS.
Artyści z sukcesem prezentowali go już w Lincoln Center oraz Barbès Jazz Club w Nowym Jorku. Jesienią 2024 roku po raz pierwszy będziemy mieli okazję posłuchać ich na żywo w Polsce: 14.11 – Kraków, 15.11 – Lublin, 17.11 – Wrocław.
