Aktualności
Kompozytor miesiąca: urodziny Janiny Garści
2022-03-12
W marcu w ramach akcji Kompozytor miesiąca wspominamy Janinę Garścię – szczególnie dziś, w dniu urodzin artystki. Jakim była pedagogiem i kompozytorką? Czym wyróżnia się pisana przez nią muzyka?
Każdy młody pianista wie, kim jest Janina Garścia, zanim jeszcze porządnie nauczy się nazw nut i klawiszy. To kompozytorka, która poświęciła całe swoje życie pisząc dla dzieci (i doprowadziła tę wymagającą sztukę do mistrzostwa!), laureatka Orderu Uśmiechu, patronka szkół muzycznych oraz konkursu i festiwalu dla instrumentalistów. Jej muzyka ukształtowała wrażliwość całych pokoleń artystów i nie bez powodu Halina Pianowska nazwała ją „twórczynią powojennej polskiej szkoły pianistycznej”.
Garścia komponować zaczęła niejako z konieczności. Tuż po wojnie, gdy rozpoczynała pracę nauczycielki w Krakowie, brakowało materiałów do nauki muzyki. Jednak dla niej – utalentowanej pianistki i improwizatorki, studiującej równocześnie kompozycję i dyrygenturę w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej – nie stanowiło to większego problemu. Najpierw pisała tylko dla własnych podopiecznych, a później, przez blisko 70 lat twórczej i pedagogicznej kariery stworzyła około 900 miniatur, które trafiły do szkół i uczniów nie tylko w Polsce, ale i w wielu innych krajach.
Kompozytorka posiadała zdolność przemawiania muzyką wprost do wyobraźni młodych instrumentalistów. Każdy utwór, nawet najprostszy, opowiada jakąś historię, odmalowuje nastrój miejsca lub charakter bohatera. Wśród Obrazków muzycznych dla najmłodszych znajdziemy skaczące po zaledwie kilku klawiszach Cztery żabki oraz dokazujące Wiewiórki, ale też dostojną, zarysowaną dysonującymi współbrzmieniami Floriańską bramę. Szersze możliwości ilustracyjne i wyrazowe daje muzyka kameralna, z czego Garścia doskonale zdawała sobie sprawę. W utworach na cztery ręce udowodniła, że fortepian z powodzeniem może imitować wojskowy Bęben, a dźwiękami z odległych rejestrów odmalować igraszki Kotka i myszki.
Utwory Garści są tak sugestywne w swym charakterze często za sprawą intrygującej harmonii, drobnych dysonansowych dobarwień lub chromatyki. Orientalny koloryt utworom zawartym w zbiorze Ikebana op. 70: Sakura (kwiat wiśni), Matsuri (festiwal) i Wulkan Fuji nadaje wpleciona w tkankę dźwiękową pentatonika, a tytułowej Ikebanie – również skala całotonowa. Z kolei niektóre utwory z cyklu Graj ze mną na cztery ręce przywołują tony folklorystyczne. W Maćku i Na fujarce ludowym zaśpiewom towarzyszy burdon w basie lub puste kwinty rodem z góralskiej kapeli. Czasem, jak w Tańcu zbójnickim i Uciekła mi przepióreczka w proso, przez obie partie przewijają się taneczne rytmy i znane tradycyjne melodie.
Jednak dla Garści ważna była nie tylko zewnętrzna uroda muzyki. „Zawsze przemycałam jakiś problem techniczny, tak, by dziecko, słuchając melodii, treści, nawet nie wiedziało, że go pokonuje” – mówiła w jednym z wywiadów. Tak więc najładniejsze kolorystyczne fragmenty rozwijają biegłość palców, dowcipne rytmiczne przebiegi pozwalają ćwiczyć wyczucie tempa i dobrą artykulację, a inteligentnie przeprowadzone dialogi uczą słuchania innych w grze zespołowej. Garścia potrafiła zaintrygować dzieci i zaprosić je do zabawy – jak w zbiorze Łamigłówek, gdzie uczeń staje przed matematycznym wręcz problemem polirytmii, ale nie zostaje z nim pozostawiony samemu sobie. Kompozytorka przeprowadza go od prostych melodii, aż po bardziej złożone faktury, stawiając przed wykonawcą coraz bardziej wymagające zadania, które pobudzają nie tylko zmysł muzyczny, ale i intelekt.
Początkujących pianistów i kameralistów zapraszamy do korzystania z aplikacji con.sol.la, w której nagrane są utwory zawarte w dwóch zbiorach Graj ze mną na cztery ręce – to narzędzie z pewnością pozwoli na rozwój kameralistycznych umiejętności!
Natomiast zainteresowanych cyfrowym dostępem do materiałów nutowych zachęcamy do odkrywania muzyki Janiny Garści za pośrednictwem aplikacji nkoda. Dzięki niej najlepszą polską muzykę będziecie mieć zawsze pod ręką!
Nie zapominajcie, że do końca miesiąca publikacje Janiny Garści możecie kupić w naszej księgarni stacjonarnej oraz za pośrednictwem strony internetowej z atrakcyjnym rabatem.
Autorką artykułu o Janinie Garści jest Karolina Dąbek.
Najczęściej czytane:
Polskie Wydawnictwo Muzyczne z dumą i radością prezentuje osiągnięcia mijających miesięcy. Rok 2024 to w Oficynie nie tylko nowe utwory, publikacje nutowe, książki i albumy muzyczne, ale także zasoby cyfrowe, wydarzenia koncertowe i edukacyjne oraz międzynarodowe projekty upowszechniające muzykę polską. Miniony rok to również czas intensywnych współprac w ramach licznych wydarzeń w świecie muzyki. Wydawnictwo rozwija się dynamicznie, będąc w centrum najważniejszych wydarzeń świata kultury i podejmując współpracę z partnerami najwyższej klasy.
Wspólne kolędowanie to jedna z piękniejszych tradycji towarzysząca świętom Bożego Narodzenia. Znane wszystkim melodie stają się pretekstem do wielu spotkań muzycznych dzieci i dorosłych, wypełniając muzyką zimowe dni.
Intonacja i artykulacja w prostych fanfarach, prowadzenie frazy w kantylenach, śpiewność linii melodycznej. To tylko niektóre elementy gry, które ćwiczy każdy trębacz. Najlepiej, gdy ćwiczenia łączą się z satysfakcją z grania interesujących utworów.
O rekomendacje publikacji przeznaczonych na trąbkę z katalogu naszego Wydawnictwa poprosiliśmy Sławomira Cichora – muzyka orkiestrowego, który współpracował m.in. z Polish Festival Orchestra, Orkiestrą Filharmonii Wrocławskiej i Sinfonią Varsovią. W latach 2003–2010 pracował na stanowisku I trębacza w orkiestrze Filharmonii Narodowej w Warszawie. Obecnie gra jako I trębacz w Filharmonii Łódzkiej, współpracuje również z orkiestrą Królewskiej Opery Belgijskiej w Brukseli.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne – instytucja kultury powierzy wykonanie zlecenia w zakresie spraw związanych z obronnością, zarządzaniem kryzysowym, ochroną ludności i obroną cywilną oraz informacjami niejawnymi. Preferowane miejsce wykonywania zlecenia: Kraków.
Od symfonii, przez kameralistykę, po spektakl muzyczny – grudzień będzie miesiącem różnorodnych premier, za sprawą których polska muzyka współczesna wzbogaci się o cztery nowe kompozycje. Koncerty z najnowszymi dziełami Marcela Chyrzyńskiego, Joanny Wnuk-Nazarowej, Zygmunta Krauze i Katarzyny Głowickiej odbędą się w Katowicach, Bydgoszczy i Warszawie.
Dźwięk to zjawisko fascynujące. Kiedy wybrzmi, natychmiast ulatuje. Przez tysiące lat podejmowano próby jego uchwycenia, jednak dopiero wynaleziony przez Edisona w XIX wieku fonograf przyniósł upragniony sukces. Co wydarzyło się dalej? Jak wyglądały narodziny fonografii w Polsce? Co nagrywano i jaką aparaturą? Na te pytania (i wiele innych) odpowiada Katarzyna Janczewska-Sołomko w książce Zatrzymane dźwięki. Fonografia polska do 1918 roku. Publikacja już w sprzedaży.
22 listopada spotkaliśmy się w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. Mieczysława Karłowicza w Krakowie. Gościnne progi szkoły przyjęły ponad 220 uczestników!
Polskie Wydawnictwo Muzyczne, wytwórnia płytowa ANAKLASIS i Filharmonia Śląska zapraszają na koncert poświęcony twórczości Witolda Szalonka, który odbędzie się 3 grudnia o godz. 19:00 w Filharmonii Śląskiej. Okazja jest szczególna, bowiem tego wieczoru odbędzie się premiera najnowszych publikacji nutowych oraz dwóch albumów płytowych z pieśniami i kompozycjami instrumentalnymi śląskiego mistrza.
Celne i bezkompromisowe komentarze w błyskotliwym stylu, czyli Roman Palester o muzyce, sztuce oraz literaturze. Ostatni tom trylogii „Pisma” trafił na półki księgarń. Zbiór myśli kompozytora i wieloletniego redaktora audycji kulturalnych Radia Wolna Europa to doskonała propozycja dla miłośników sztuki, będąc przyjemną, a równocześnie skłaniającą do refleksji lekturą.
Czy współczesny jazz i XV-wieczna polifonia mogą wypracować wspólny język muzyczny? LAETA MUNDUS to najnowszy album wytwórni ANAKLASIS, który splata ze sobą dwa – z pozoru niemożliwe do pogodzenia – światy, tworząc swoistą harmonię sfer. Premiera płyty połączona z koncertem z cyklu „ANAKLASIS na fali” już 12 grudnia.
