Aktualności
Kompozytor miesiąca: muzyczna droga Grażyny Krzanowskiej
2022-09-16
Grażyna Krzanowska to kompozytorka, pedagog i spiritus movens wydarzeń kulturalnych. Choć życiowe okoliczności sprawiły, że w pewnym momencie pisanie muzyki zeszło na dalszy plan, to cały czas jej wyobraźnia kipi od pomysłów, a ręce zajęte są ich realizacją. Jesienny Festiwal Muzyczny Alkagran z międzynarodowym Konkursem Akordeonowym, Ogólnopolski Konkurs Solfeżowy, Mała Akademia Muzyki – to niektóre z inicjatyw, które podjęła i organizowała przez lata. Jak rozwijała się kariera wrześniowej Kompozytorki miesiąca?
Grażyna Krzanowska już jako dziecko odkryła, że fascynuje ją idea układania dźwięków po swojemu. Wspomina, że czuła magię stawiając nuty na pięciolinii. Józef Cymer, nauczyciel instrumentu głównego, musiał już wyczuwać oznaki niezwykłego talentu, bo jeszcze w młodszych klasach pokazywał jej poważne dzieła Paganiniego czy Wieniawskiego. Jako dziarska dziewczynka myślała wówczas: „skoro oni potrafili komponować, to i ja potrafię!”. Świadomy wybór tej drogi kariery zapadł dużo później. Krzanowska grała na skrzypcach, interesowała się też architekturą, ale zadecydowała, że na studia do wrocławskiej Akademii Muzycznej pójdzie właśnie na kompozycję.
Po dyplomie zaczęła uprawiać rodzaj ekwilibrystyki, dzieląc czas pomiędzy pisanie muzyki, pracę nauczycielki oraz dbanie o szybko powiększającą się rodzinę. Wraz z przypływem nagród z krajowych i międzynarodowych konkursów kompozytorskich (m.in. w Kanadzie i w Mannheim) jej twórczość stawała się coraz bardziej rozpoznawalna. Dla Krzanowskiej był to też okres obfitujący w artystyczne wyzwania, czas inspirujących spotkań, wyjazdów na kursy, koncerty (jak podczas Muzycznych Spotkań w Baranowie, gdy grała koncert „rodzinny” wraz z dwójką swoich dzieci i trzecim, przysłuchującym się wszystkiemu z wózeczka) oraz festiwale (jak „Warszawska Jesień”, na której zadebiutowała z Kwartetem smyczkowym nr 2 w 1984 roku).
Kompozytorka z najmłodszymi zawsze radziła sobie doskonale – co słychać także w muzyce. W krótkich utworach edukacyjnych stara się przemycać nieco współczesnych brzmień lub trudniejszych technik. Zawsze jednak robi to inteligentnie i nienachalnie, kusząc młodych wykonawców dźwiękowym pięknem, logiką przebiegu i plastycznością barw. W tej muzyce można się zakochać! Cóż, nic dziwnego – większość utworów powstało właśnie z miłości. Krzanowska pisała je dla własnych dzieci, jako rodzaj muzycznych podarunków.
Dostojny Chorał i figlarna, choć chwilami mroczna Tarantela powstały dla grającej na fortepianie córki Krzanowskiej i jej szkolnego kolegi, fagocisty. Oprócz muzycznych temperamentów zmieniają się w nich też role instrumentów (od polifonicznego dialogu dwojga partnerów, po nierówny pojedynek solisty i akompaniamentu), a w kulminacyjnym momencie tańca trójdzielny puls gubi się wśród akcentów harmonicznych. Tym, którzy lubią rytmiczne igraszki, do gustu przypadnie też drugi i czwarty z Czterech kaprysów na skrzypce solo – metrum zmienia się w nich prawie co takt! Wszystkie Kaprysy to barwne techniczne studia, pełne iskrzących się dysonansów i wyrazistej artykulacji. Z kolei w zbiorze Rymowanek znajdziemy trzy narracje na skrzypce z fortepianem, pokazujące, że kolorowymi klasterami i barwą długo trzymanych współbrzmień można bawić się w każdym wieku.
Jak co miesiąc, zachęcamy do odwiedzenia księgarni stacjonarnej w Krakowie, gdzie utwory wrześniowej Kompozytorki miesiąca do końca września możecie kupić ze specjalnym rabatem. Tych, którym do Krakowa nie jest po drodze, zachęcamy do zakupów w naszym e-sklepie oraz do przeglądania nut Grażyny Krzanowskiej na platformie nkoda.
Najczęściej czytane:
Blisko 400 muzyków i chórzystów, boska interwencja i absolutny triumf kompozytora – prawykonanie oratorium pasyjnego Męka Pana naszego Jezusa Chrystusa w 1838 r. wprost zelektryzowało muzyczną Warszawę. Dzieło to uznaje się za najwybitniejsze osiągnięcie polskiej muzyki religijnej XIX wieku. Dlaczego jednak do premierowego wykonania doszło dopiero w czerwcu, nie zaś – jak zamierzał twórca – w czasie Wielkiego Tygodnia? W kolejnej odsłonie cyklu Historia pewnego utworu przyjrzymy się niedotrzymanym obietnicom i przetrzymanym nutom.
Fundacja Pamięci Johna Simona Guggenheima (The John Simon Guggenheim Memorial Foundation) ogłosiła tegorocznych stypendystów Guggenheima – 198 wybitnych osób ze świata nauki i sztuki współczesnej, reprezentujących 53 dyscypliny, wybranych w rygorystycznym procesie aplikacji spośród prawie 3500 kandydatów. Wśród stypendystów, którzy otrzymali grant na realizację swojej działalności, jest Krzysztof Wołek – kompozytor związany z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Écoute na sopran i kwartet smyczkowy jest nową wersją kompozycji Słuchaj na sopran, klarnet, skrzypce, perkusję i fortepian, której prawykonanie odbyło się w grudniu ubiegłego roku w podczas bydgoskiego Festiwalu Art Mintaka. 22 kwietnia dzieło zostanie wykonane po raz pierwszy podczas paryskiego festiwalu, prezentującego najnowszą muzykę europejską.
Jagoda Szmytka jest kompozytorką, artystką i badaczką artystyczną. Muzykę łączy ze sztukami pięknymi i głęboką refleksją z zakresu takich dziedzin humanistyki, jak filozofia, estetyka czy historia sztuki. W katalogu jej twórczości znajdziemy m.in. dzieła solowe, utwory pisane na amplifikowane zespoły kameralne, instalacje performatywne, a także kompozycje wpisujące się w konwencję teatru muzycznego. W kwietniu, jako nasza Kompozytorka Miesiąca, odkrywa przed nami tajemnice procesu twórczego i zaprasza w gościnne progi swojej pracowni kompozytorskiej.
Aż trzy publikacje książkowe wydane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w minionym roku zostały nominowane w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2024. Jury doceniło pozycje: Muzyka Polska po Szymanowskim Adriana Thomasa, Estetyka muzyki Rogera Scrutona oraz Karnawał zwierząt Piotra Kamińskiego.
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) wzbudzał wiele emocji. Wywarł nieoceniony wpływ na bieg historii i teorii muzyki, a jego spojrzenie na zasady rządzące kompozycją było – jak na XVIII wiek – innowacyjne. Postać francuskiego muzyka o wszechstronnych zainteresowaniach i oświeceniowym umyśle przybliża Christophe Rousset w najnowszej Małej Monografii wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Premiera książki już dziś.
Natura, budząca się znów do życia feerią barw i zapachów, przynosi nam także nowe, wiosenne bogactwo dźwięków i muzycznych inspiracji. Kwiecień witamy prawykonaniami dwóch dzieł z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego: Karatachi no Hana Marcela Chyrzyńskiego we Wrocławiu i SurVanTutti Hanny Kulenty w Krakowie.
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach ogłasza konkurs kompozytorski na utwór symfoniczny inspirowany nowelą Stefana Żeromskiego „Puszcza jodłowa”, a w szczególności jednym z zawartych w niej wątków: historycznym, przyrodniczym lub magicznym. Konkurs wpisuje się w Rok Stefana Żeromskiego – 20 listopada 2025 minie bowiem setna rocznica śmierci pisarza.
Podczas Gali Muzyki Klasycznej, która odbyła się w 30 marca w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, poznaliśmy laureatów Fryderyków – najważniejszych polskich nagród fonograficznych, przyznanych w dwunastu kategoriach. ANAKLASIS, marka prężnie działającą pod auspicjami Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, została uhonorowana aż trzema statuetkami.
Józef Koffler uznawany dziś za „pierwszego polskiego dodekafonistę” będzie bohaterem spotkania organizowanego przez Związek Kompozytorów Polskich, które zwieńczy prawykonanie odnalezionego po dziewięćdziesięciu latach od powstania Kwartetu smyczkowego op. 20.
