Aktualności
Historia potrójnej tożsamości. Burzliwe losy Mieczysława Wajnberga
2024-10-29
Sylwetka Mieczysława Wajnberga umyka szerokiej opinii publicznej. Przez lata pomijany i niedoceniany, prawdziwy sukces osiągnął dopiero po śmierci, wpisując się na stałe w repertuary filharmonii i teatrów operowych na całym świecie. Jego burzliwe losy przybliża czytelnikom muzykolożka Danuta Gwizdalanka w najnowszej książce z serii Małe Monografie pt. Wajnberg.
Żył muzyką. Nieustannie komponował, chociaż jego twórczość często trafiała do szuflady. Swoją pracę traktował jako „spłacenie długu” za ocalenie w 1939 roku, a podejmowanie w utworach tematu wojny uważał za swój obowiązek. Przez całe życie mierzył się z kwestią potrójnej tożsamości – jako Polak o żydowskich korzeniach, który w młodości zmuszony do ucieczki przed terrorem nazizmu, osiadł w ZSRR. Borykał się z systemem totalitarnym, intensywną cenzurą, zarzutami o „formalizm”, a nawet potępiany w krajach Związku Radzieckiego – „kosmopolityzm”.
Co tworzył przyjaciel Szostakowicza?
Wajnberg to kompozytor do niedawna nieznany, za życia często pomijany – tylko połowa dzieł doczekała się wtedy publicznych wykonań. Odkryty w XXI wieku, zyskał wielu entuzjastów, jednak prawdziwą sławę przyniosła mu wykonana w 2010 roku na Festiwalu w Bregencji Pasażerka w reżyserii Davida Poutneya. Pierwsza opera kompozytora, której akcja rozgrywa się w obozie koncentracyjnym, wywołała wówczas sensację, a inscenizacja zagościła na scenach całego świata.
Twórczość Wajnberga, uznawana za zachowawczą, odbiega od dominującej w jego czasach muzyki awangardowej. Zakorzenienie w tradycji i przyjemne dla ucha współbrzmienia zapewniające słuchaczom estetyczne przeżycie, przyniosło mu powodzenie w programach sal koncertowych. Sam kompozytor uważał, że stosowany przez niego język muzyczny jest dla niego naturalny:
Problem współczesności mego języka muzycznego nigdy dla mnie nie istniał – tłumaczył pod koniec lat osiemdziesiątych, gdy w upadającym Związku Radzieckim bardzo żywa stała się kwestia nowatorstwa w sztuce. – Nigdy się nad tym nie zastanawiałem.
Zawsze pisałem i nadal piszę tak, jak słyszę i czuję.
Fragment książki
Wajnberg to już dziewiętnasta książka z serii Małe Monografie Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, przybliżającej sylwetki zarówno znanych, jak i tych mniej popularnych kompozytorów. To również czwarta pozycja serii, której autorką jest Danuta Gwizdalanka – spod jej pióra dotychczas ukazały się: Lutosławski, Mozart i Szymanowska. Jej najnowszą książkę można znaleźć w stacjonarnej księgarni PWM, księgarniach internetowych: pwm.sklep.pl, empik.com, alenuty.pl, liber.pl oraz dobrych księgarniach muzycznych w całym kraju.
O autorce:
Danuta Gwizdalanka – absolwentka muzykologii i filologii angielskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1990 roku obroniła doktorat poświęcony kwartetom Beethovena. Jest autorką ponad 20 książek o muzyce, z których część ukazała się w przekładach na angielski, japoński, litewski, niemiecki, rosyjski i włoski, oraz licznych artykułów, haseł encyklopedycznych, przyczynków. Jako pierwsza w Polsce zajęła się wątkiem genderowym w pracy Muzyka i płeć (2001). Po biografii Witolda Lutosławskiego, napisanej wspólnie z Krzysztofem Meyerem (Droga do dojrzałości, 2003; Droga do mistrzostwa, 2004), wzięła pod lupę żywot Karola Szymanowskiego, co zaowocowało książką Uwodziciel (2021), wyróżnioną Koryfeuszem Muzyki Polskiej. Rozległa wiedza, szerokie konteksty, atrakcyjna narracja, dowcip i swada to znaki rozpoznawcze jej prac.
Najczęściej czytane:
Sylwetka Mieczysława Wajnberga umyka szerokiej opinii publicznej. Przez lata pomijany i niedoceniany, prawdziwy sukces osiągnął dopiero po śmierci, wpisując się na stałe w repertuary filharmonii i teatrów operowych na całym świecie. Jego burzliwe losy przybliża czytelnikom muzykolożka Danuta Gwizdalanka w najnowszej książce z serii Małe Monografie pt. Wajnberg.
XIX Międzynarodowy Festiwal Śląska Jesień Gitarowa, który rozpocznie się w Tychach 20 października, będzie wielkim świętem muzyki na najwyższym poziomie artystycznym i o wyjątkowym rozmachu. To wyjątkowa okazja, by odkryć nieznane oblicza gitary, ukazane w nowych utworach współczesnych kompozytorów, a także w nietypowych konfiguracjach instrumentalnych.
Zestawienie utworów przeznaczonych na ten instrument, które łączą naszą Oficynę ze Śląską Jesienią Gitarową przygotował dla nas Marek Nosal – gitarzysta i pedagog, od 2015 roku dyrektor artystyczny tego Festiwalu oraz Konkursu im. Jana Edmunda Jurkowskiego w Tychach. Wśród rekomendacji znajdziecie zarówno utwory, które już w przyszłym tygodniu zabrzmią na Śląsku, jak i propozycje pedagogiczne, po które warto sięgnąć.
Wybitna sopranistka wystąpi podczas tegorocznej edycji Festiwalu Conrada. Widzowie zobaczą Olgę Pasiecznik w dwóch odsłonach – jako śpiewaczkę podczas recitalu pieśni ukraińskich i polskich oraz jako współautorkę wywiadu rzeki Bez makijażu w rozmowie z Agatą Kwiecińską. A to wszystko już w najbliższy poniedziałek.
Polska staje się areną międzynarodowej debaty na temat wykorzystania nowoczesnych technologii cyfrowych w badaniach muzykologicznych.
W dniach 23–25 października 2024 r. Narodowy Instytut Fryderyka Chopina w Warszawie organizuje Pierwszą Międzynarodową Konferencję „Digital Musicology”, podczas której uczestnicy będą mieli okazję zapoznać się z najnowocześniejszymi technologiami usprawniającymi prowadzenie projektów badawczych.
Gitara klasyczna to jeden z najpopularniejszych (o ile nie najpopularniejszy) instrument wybierany na pierwszym poziomie kształcenia w polskich szkołach muzycznych. Po jej odmiany – gitarę akustyczną i elektryczną – chętnie i często sięgają także muzycy-amatorzy.
Wojciech Gurgul, gitarzysta, badacz, pedagog, a w latach 2014–2017 redaktor naczelny kwartalnika miłośników gitary klasycznej „Sześć Strun Świata” przygotował wybór utworów z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, po które – jego zdaniem – warto sięgnąć, grając na gitarze.
„Wszystko, co brzmi, co jest dźwiękiem, może stać się muzyką” – mówi w wywiadzie z Michałem Mendykiem Krzysztof Knittel.
Czy zgadzasz się z tym zdaniem? Uzasadnij swoją wypowiedź w minimum czterech zdaniach. Najbardziej kreatywne odpowiedzi nagrodzimy książką z autografami Krzysztofa Knittla i Michała Mendyka.
Choć Ludomir Różycki – jeden z najważniejszych przedstawicieli Młodej Polski – za życia odnosił spektakularne sukcesy kompozytorskie, to współcześnie jego twórczość rzadko pojawia się w programach koncertowych. O wyjątkowej sztuce warto zatem przypomnieć.
Aleksander Nowak kontynuuje oryginalny cyklu kompozycji dialogujących z nową literaturą polską. Premiera albumu z operą napisaną na podstawie nagrodzonej Nike książki Marcina Wichy „Rzeczy, których nie wyrzuciłem” odbędzie się podczas festiwalu AUKSODRONE w Tychach.
Od czasów Karola Szymanowskiego, jednogłośnie uznawanego za najważniejszego twórcę początku XX wieku, muzyka polska rozwijała się gwałtownie, doświadczając licznych transformacji. W rocznicę urodzin kompozytora na półki księgarń trafia publikacja Muzyka polska po Szymanowskim, stanowiąca ukłon brytyjskiego muzykologa w stronę kultury muzycznej Polski minionego stulecia.
Tej jesieni nowa muzyka polska wybuchnie feerią barw. W październiku czekają nas prawykonania w Białymstoku, Katowicach, Tychach, Krakowie, Radomiu, Częstochowie oraz w Amsterdamie. Oto 9 utworów polskiej muzyki najnowszej, które warto w tym miesiącu usłyszeć.
