Aktualności
Jak zmienić dźwięki w muzykę? „Biblia pianistów” powraca po 55 latach
2025-09-30
Ceniona w środowisku publikacja Henryka Neuhausa po wielu latach doczekała się nowego wydania. „Sztuka pianistyczna. Notatki pedagoga” to jedna z najsłynniejszych książek metodycznych napisana przez legendarnego pianistę, pedagoga i mentora wirtuozów XX wieku. W 55 rocznicę pierwszego polskiego wydania publikacja powraca do księgarń w unowocześnionej edycji. Premierę książki Polskie Wydawnictwo Muzyczne zaplanowało na ustanowiony przez UNESCO Międzynarodowy Dzień Muzyki, który przypada 1 października.
Henryk Neuhaus uważany jest za jednego z najwybitniejszych pedagogów fortepianu XX wieku. Do grupy jego najsłynniejszych uczniów zalicza się Światosława Richtera, Emila Gilelsa, Władimira Krajniewa czy Eliso Virsaladze. Kuzyn Karola Szymanowskiego i towarzysz jego licznych podróży stał się jednocześnie pierwszym wykonawcą wczesnych utworów fortepianowych kompozytora. Jako koncertujący solista i kameralista przywiązywał wielką wagę do warsztatu pianistycznego, prawidłowego funkcjonowania aparatu ruchowego i właściwej aplikatury. Zasiadał dwukrotnie w jury (w 1937 i 1960 roku) Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. F. Chopina w Warszawie.
Jak myśleć o muzyce?
Mimo że od pierwszego polskiego wydania minęło już 55 lat, „Sztuka pianistyczna” Henryka Neuhausa wciąż pozostaje aktualna. Publikacja pełna ponadczasowych wskazówek i porad przetrwała próbę czasu i niezmiennie pomaga pedagogom w nauczaniu muzyki. Neuhaus pokazuje, jak uniknąć najczęściej popełnianych błędów pedagogicznych i tym samym ukierunkować rozwój młodych muzyków w najważniejszym dla nich czasie – w momencie formowania się osobowości artystycznej i utrwalania odruchów związanych z fizjologią gry. Skierowana do pianistów sprawdzi się również jako uniwersalny przewodnik na drodze do pogłębiania świadomości wykonawczej – dla wszystkich artystów, którzy chcą z uważnością kształtować swój warsztat wykonawczy.
Dawna vs. nowa
Książkę uzupełnia przedmowa autorstwa Konrada Skolarskiego – polskiego pianisty i pedagoga, wykładowcy Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. W publikacji wykorzystane zostało tłumaczenie Artura Taubego obecne w pierwszym polskim wydaniu sprzed 55 lat. Uwspółcześnione zostały ortografia i interpunkcja, natomiast zachowano obecne w oryginale słowa, zwroty i formy gramatyczne, charakterystyczne dla stylu i zasad językowych z lat 60. XX wieku. Dodano też nowe przypisy, które porządkują i aktualizują informacje w kontekście zmian jakie zaszły od czasu napisania książki (1958).
Prawa czy lewa?
„Sztuka pianistyczna” zyskała również nową oprawę wizualną. Okładka zaprojektowana została w dwóch różnych wariantach. Na symbolicznej klawiaturze ukształtowanej z liter, ułożona jest ręka pianisty. Na okładkach połowy nakładu jest to prawa dłoń, na pozostałych – lewa. A wszystko to widać z „perspektywy osoby grającej”. Publikacja stanowi również pierwszy tom nowo powstałej serii „Sztuka i Metoda”, której celem jest ukazanie różnych aspektów pedagogiki muzycznej w relacyjnym uniwersum mistrz-uczeń/uczeń-mistrz.
Premierową publikację można odnaleźć w stacjonarnej księgarni PWM, księgarniach internetowych, m.in.: pwm.sklep.pl, oraz dobrych księgarniach muzycznych w całym kraju.
O autorze:
Henryk Neuhaus (1888–1964) – pianista i pedagog urodzony w Jelizawietgradzie (obecnie Kropywnycki). Początkowo gry fortepianowej uczył się u ojca, następnie swoje umiejętności muzyczne rozwijał pod kierunkiem wuja Feliksa Blumenfelda. Studiował kompozycję w klasie Paula Juona w Berlinie, gdzie pogłębiał tez swoje zdolności pianistyczne pod kierunkiem Leopolda Godowskiego; w latach 1912–1914 podjął u niego studia w Akademie der Tonkunst w Wiedniu. W 1915 roku uzyskał dyplom Konserwatorium w Petersburgu. Był częstym gościem w Tymoszówce – rodzinnym domu Karola Szymanowskiego, towarzyszem licznych podroży kompozytora, pierwszym wykonawcą jego wczesnych utworów fortepianowych. W latach 1919–1922 pracował w Konserwatorium w Kijowie, a od 1922 roku do końca życia był związany z Konserwatorium Moskiewskim (w latach 1935–1937 pełniąc obowiązki rektora tej uczelni). Koncertował jako solista i kameralista. Eksponując swobodę i indywidualność interpretacyjną oraz naturalność gry, przywiązywał wielką wagę do warsztatu pianistycznego, prawidłowego funkcjonowania aparatu ruchowego i właściwej aplikatury. Wykształcił plejadę światowej sławy pianistów, między innymi: Światosława Richtera, Emila Gilelsa, Jakowa Zaka, Stanisława Neuhausa, Jewgienija Malinina, Radu Lupu, Jewgienija Mogilewskiego.
Najczęściej czytane:
Liryka wokalna Zygmunta Mycielskiego - kompozytora, pisarza i intelektualisty, napisana do wierszy między innymi Cypriana Kamila Norwida, Jarosława Iwaszkiewicza, Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta po raz pierwszy w komplecie, na dwóch płytach. Pieśni wykonują: Joanna Freszel, Bartłomiej Kominek, Tomasz Konieczny i Lech Napierała. Od dziś album dostępny jest w serwisach streamingowych i w najlepszych sklepach muzycznych.
Cykl, w którym zaglądamy do pracowni kompozytorów związanych z naszym Wydawcnictwem i sprawdzamy, co trzymają na swoich biurkach, zamyka jedna z najważniejszych postaci polskiej muzyki — Elżbieta Sikora. Kompozytorka tworzy muzykę elektroakustyczną, symfoniczną, kameralną, instrumentalną, wokalno-instrumentalną, filmową, teatralną, baletową, a także operową. Jej utwory były wykonywane na wielu prestiżowych festiwalach w Polsce i za granicą.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne przedstawiło swoją działalność podczas konferencji Instytutu Polskiego w Rzymie pt. „Musica e Memoria: 1945-2025. Tra reminiscenze e nuove prospettive/Muzyka i pamięć 1945-2025. Reminiscencje i nowe perspektywy”.
Dziś, 2 grudnia, rozpoczyna się osiemnasta odsłona jednego z najbardziej prestiżowych europejskich konkursów dyrygenckich: Donatella Flick – London Symphony Orchestra Conducting Competition. W bogatym przekroju repertuarowym jako utwór obowiązkowy znalazł się także Koncert na orkiestrę smyczkową Grażyny Bacewicz.
3 miasta, blisko 40 wydarzeń, koncertów, spotkań i warsztatów edukacyjnych, ponad 800 wykonawców, dzieła 38 kompozytorów związanych z PWM, 1 statuetka „Koryfeusz Muzyki Polskiej” oraz tysiące melomanów w salach koncertowych, miejskiej sonosferze i na radiowej antenie. Polskie Wydawnictwo Muzyczne uczciło 80-lecie swojej działalności wyjątkowym cyklem „Muzyczne spotkania”. Całoroczne obchody jubileuszu Oficyny zwieńczył uroczysty koncert w Filharmonii Krakowskiej z udziałem Laureatki IV Nagrody XIX Konkursu Chopinowskiego Tianyao Lyu.
Refleksje i mistyka nad różnymi obszarami życia to wątki towarzyszące utworom, których prawykonania odbędą się w grudniu. Nowych dzieł kompozytorów współpracujących z Polskim Wydawnictwem Muzycznym będzie można posłuchać w Katowicach oraz Bydgoszczy.
Już 7 grudnia w Studiu S1 w Warszawie specjalnym koncertem swoje osiemdziesiąte urodziny będzie obchodził „Ruch Muzyczny” – najstarsze czasopismo o muzyce klasycznej w Polsce. W programie znajdą się m.in. kompozycje dawnych, legendarnych redaktorów naczelnych – Stefana Kisielewskiego i Zygmunta Mycielskiego
Dziedzictwo muzyczne w nowym formacie — prezentacja portalu Polska Biblioteka Muzyczna podczas XVI Ogólnopolskiej Konferencji Bibliotekarzy Muzycznych pod hasłem "Muzykalia w zmieniającym się otoczeniu bibliotecznym – integracja, współpraca, harmonia".
Z okazji jubileuszu 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, zasłużeni pracownicy Oficyny oraz związani z nią autorzy i przedstawiciele polskiego środowiska muzycznego zostali uhonorowani odznaczeniami państwowymi. Samo wydawnictwo otrzymało też Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
I Koncert fortepianowy e-moll op. 11 w rzeczywistości powstał kilka miesięcy po II Koncercie f-moll op. 21; „zamieniona” opusowa numeracja wynika z dat wydań obu utworów. Dziś pochylimy się nad późniejszym z tych dwóch z dzieł, dojrzalszym i kreślonym pewniejszą ręką. W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu” przyjrzymy się koncertowym programom, sztambuchowym wyznaniom i pożegnaniu z Ojczyzną.
